موازی‌ کاری در مطالعات فضای مجازی

مرکز مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که مراحل اولیه راه‌اندازی خود را طی می‌کند، چندی قبل در نشستی با حضور صاحب‌نظران این حوزه، مسائل فضای مجازی را به بحث و بررسی گذاشت.

دکتر محمد مجردی عضو پژوهشکده فضای مجازی دانشگاه شهید بهشتی در این نشست با تأکید بر ضرورت نظریه‌پردازی در بحث فضای مجازی گفت: حدود ۴۰ سال پیش فردی به نام هابرماس نظریه حوزه عمومی را مطرح کرد و بعد از ۲۰ سال این نظریه در فضای اینترنت نمود و بروز پیدا کرد. نظریه‌های بسیار دیگری از این دست را هم در غرب سراغ داریم و می‌توان گفت یکی از دلایل موفقیت آن‌ها این است که از نظریه آغاز می‌کنند و به محصول می‌رسند. ما اما ابتدا محصول را استفاده می‌کنیم و بعد به دنبال آن هستیم که برایش نظریه‌سازی کنیم! به همین دلیل هم اقدامات و فعالیت‌هایمان مسیر طبیعی خود را طی نمی‌کند.

مجردی تأکید کرد: برای ورود به فضای مطالعاتی و پژوهشی فضای مجازی ما با یک موازی‌کاری و تقاطع شدید میان مراکز متولی مواجهیم. بالغ بر ۴۷ مرکز پژوهشی در کشور داریم که مشخصا متولی پژوهش در حوزه فضای مجازی هستند، این آمار غیر از مراکزی است که نام‌های دیگری دارند و بازهم در این زمینه فعالیت می‌کنند. برای عبور از این موازی‌کاری باید به صورت مشتری‌محور به این حوزه ورود کرد. باید دید مخاطبان ما در این زمینه چه کسانی هستند.

وی افزود: به شخصه ۴ سطح را برای مشتریان این حوزه در نظر می‌گیرم؛ سطح اول به‌دنبال نظریه‌پردازی و الگودهی هستند. طبیعتا برای نگارش یک الگوی صحیح و جامع برای پیشرفت در کشور باید به فضای مجازی توجه داشت. سطح دوم مجمع تشخیص مصلحت نظام است که وظیفه تدوین چشم‌انداز و سیاست‌های کلی را دارند. سطح سوم سیاست‌های اجرایی است که ما در این زمینه شوراهای عالی امنیت ملی، فضای مجازی و انقلاب فرهنگی را داریم که به صورت فراقوه‌ای باید با آن در ارتباط باشیم. سطح چهارم هم مدیریت دولتی و دستگاه‌های اجرایی است که می‌توان زیرمجموعه‌ای مانند نیروهای مسلح  را هم دربر بگیرد.

مجردی در پایان گفت: باید میان این چهارسطح تناسبی ایجاد کنیم و نمی‌توانیم بگوییم به صورت مطلق با یکی از این سطوح در ارتباط خواهیم بود. باید همه این سطوح را با هم در نظر داشته باشیم تا نظریه‌پردازی‌های ما در حوزه فضای مجازی ذهنی و غیراجرایی نباشد./مهر