امکان بازگشت پنج‌روزه به غنی‌سازی بیست درصدی

دنیای اقتصاد: در شرایطی که این روزها زمزمه‌های تایید نکردن برجام در 90 روزه سوم از سوی آمریکا مدام به گوش می‌رسد و حتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا تیمی را تشکیل داده که ماموریتش یافتن بهانه‌ای برای متهم ساختن ایران به نقض توافق هسته‌ای است در داخل مقامات ایران هشدار داده‌اند که در صورت نقض برجام، پاسخ مناسبی به طرف مقابل خواهد داد. علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگویی ضمن تاکید بر توانایی جمهوری اسلامی ایران برای ازسرگیری «غنی‌سازی 20 درصدی» تا «حداکثر پنج روز» در فردو گفت: «گزارش مبسوطی از پیشران‌های هسته‌ای به زودی به مسوولان ارائه می‌کنیم.»

 

به گزارش «ایرنا» صالحی به هشدار اخیر حسن‌روحانی، رئیس‌جمهوری به آمریکا در صحن علنی مجلس درباره نقض برجام و از سرگیری برنامه هسته‌ای اشاره و تاکید کرد: «این هشداری نیست که در خلأ باشد، هشدار بدون پشتوانه نیست اینها براساس داده‌هایی است که آقای رئیس‌جمهوری دارد.»

روحانی هفته گذشته در واکنش به بهانه‌جویی‌های آمریکا گفته بود که ایران هر تخلفی را از جانب دیگران به جد پیگیری خواهد کرد و به تناسب پاسخ خواهد داد.

رئیس‌جمهوری همچنین تاکید کرد که اگر آمریکا بخواهد از تجربه شکست خورده تحریم و تحمیل استفاده کند، یقینا ایران در مدت زمان کوتاهی ـ نه در مقیاس هفته و ماه، بلکه در مقیاس ساعت و روز ـ به شرایطی بسیار پیشرفته‌تر از زمان شروع مذاکرات باز خواهد گشت. آخرین جلسه هماهنگی برای تایید یا رد برجام در 26 تیر ماه برگزار شد و در جلسه‌ای که یک ساعت طول کشید تمام مشاوران اصلی امنیت ملی آمریکا به همراه «جیمز ماتیس» وزیر دفاع، «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه، «جوزف دانفورد» رئیس ستاد مشترک ارتش، «هربرت مک مستر» مشاور امنیت ملی آمریکا و همچنین رئیس کارکنان کاخ سفید حضور داشتند؛ تمام اعضای تیم امنیت ملی آمریکا معتقد بودند که در شرایط فعلی بهتر است برجام حفظ شود؛ اما ترامپ راضی به انجام این کار نبود و سرانجام پس از «۵۵ دقیقه» جدال میان رئیس‌جمهور و اعضای تیم امنیت ملی نهایتا ترامپ با تایید برجام موافقت کرد. درواقع این مساله بیانگر دودستگی میان مقامات رده بالا در کاخ سفید بر سر مساله برجام است. در یک جبهه ترامپ، داماد و مشاور او جاردکوشنر، مایک پومپئو، رئیس سازمان سیا و استیو بنن، مشاور ارشد ترامپ که اخیرا برکنار شد قرار دارند و در جبهه مقابل افرادی همچون مک‌مستر، تیلرسون و متیس. اکنون مساله اینجاست که در سومین گزارش کاخ سفید درخصوص تایید پایبندی ایران به برجام، کدام گروه موفق می‌شوند نظریات و دیدگاه‌های خود را به پیش ببرند؛ مخالفان سرسخت برجام که با رفتن بنن تاحدودی پایگاه‌شان تضعیف شده یا آن دسته‌ای که معتقدند برجام باید حفظ شود و آمریکا نباید از آن خارج شود؟

 

در این میان تهران نیز بارها نسبت به بدعهدی‌ها و بهانه‌گیری‌های طرف آمریکایی واکنش نشان داده است و در آخرین مورد نیز رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما، ضمن آنکه، حفظ تاسیسات فردو را از قوت‌های برجام دانست، گفت: «اگر اراده کنیم در فردو حداکثر تا پنج روز می‌توانیم غنی‌سازی 20 درصدی را آغاز کنیم و این خیلی معنی دارد. این اقدام از نظر فنی و حرفه‌ای پیام‌های گوناگون دارد و طرف مقابل پیام آن را می‌فهمد.» رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: «پیش‌بینی‌های دیگری انجام دادیم که اکنون قابل اعلام نیست؛ اما هرگاه هیات نظارت بر برجام تصمیم بگیرد و به سازمان انرژی اتمی اعلام کند که چه اقداماتی کنیم ملت عزیز مطلع می‌شوند.»

صالحی با اشاره به اینکه در مدت 6 ماه چهره سازمان انرژی اتمی عوض می‌شود، افزود: «گرچه سازمان فعالیت خود را طبق روال پیش می‌برد، اما اگر قرار بر مقابله باشد و چالشی بخواهیم وارد میدان شویم این مدت برای ما وقت زیادی است و قطعا آنان را غافلگیر خواهیم کرد.»

 

از سوی دیگر صالحی همزمان با بیان اینکه «غربی‌ها می‌دانند و می‌گویند فلانی هروقت حرفی زده درست گفته»، ادامه داد: «ما علاقه‌مند نیستیم که چنین اتفاقی بیفتد ما برای برجام خیلی زحمت کشیدیم و آن را به آسانی به دست نیاوردیم که به آسانی از دست بدهیم، ما برجام را قبول داریم به آن پایبندیم، می‌خواهیم بماند و این را در چارچوب مصالح و منافع ملی، منطقه‌ای، ان‌پی‌تی و بین‌المللی می‌دانیم.»

رئیس سازمان انرژی اتمی به مساله تنش‌های آمریکا با کره‌شمالی نیز اشاره کرد و گفت: «اگر برجام را به هم بزنند کره شمالی به آنان می‌گوید که شما اصلا به قولتان در عمل وفادار نیستید. فرض کنیم که بخواهند موضوع آن کشور را به شکل سیاسی و علمی حل و فصل کنند، اگر برجام را به هم بزنند کره شمالی می‌گوید شما با ایران توافق کردید و ایران هم اصرار دارد که پابرجا بماند پس چرا آن را بر هم زدید. در آن صورت کره‌ای‌ها می‌گویند فرض کنیم در مذاکرات به نتیجه برسیم چه ضمانتی هست که پایدار بماند.»

 

همچنین صالحی با بیان اینکه برخی می‌گویند صنعت هسته‌ای متوقف شده است، بستند و بردند؛ قسم جلاله هم بخورید فایده‌ای ندارد گفت که به این علت تصمیم گرفتیم تصاویر رآکتور مدرن اراک منعکس شود. او افزود: «کسانی که با ارائه تصاویر فتوشاپی از چاله‌ای که با سیمان پر شده بود مدعی شدند در قلب رآکتور اراک سیمان ریخته‌اند عذرخواهی یا استغفار کنند؛ زیرا افکار عمومی را نابجا مشوش کردند.» معاون رئیس‌جمهوری ادامه داد: «در برخی لوله‌های این رآکتورکه بیرون از راکتور است به قطر چند سانت و به طول مثلا دو سه متر سیمان ریخته شد.»

رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت اگر به فرض به ما دستور بدهند که برگردید به راکتور سابق و همان طراحی سابق را جلو ببرید که اصلا طراحی مناسبی نبود و مربوط به 50 - 40 سال پیش بود، سر و ته لوله‌های کنونی را برمی‌داریم و لوله‌های جدید می‌گذاریم که این چند ماه بیشتر طول نمی‌کشد.

 

معاون رئیس‌جمهوری در ادامه به تبعات برهم خوردن برجام اشاره کرد و گفت: «در صورت برهم خوردن برجام همه چیز به هم می‌خورد و اصلا منطق سیاست بین‌المللی به هم می‌ریزد. اعتبار کشورهایی مانند آمریکا به هم می‌خورد و این پرسش مطرح می‌شود که چرا تعهد دادند و ملتزم شدند و زیر تعهدشان زدند.»

 

او افزود: «در صورت برهم زدن برجام، اعتبار سیاسی آمریکا مخدوش می‌شود؛ گرچه این کشور از منظر ما اعتبار سیاسی ندارد اما از منظر دیگرانی که هنوز معتقدند اعتبار سیاسی دارد، بی‌اعتماد می‌شود.»

 

در عین حال صالحی، با تبیین اولویت‌های سازمان انرژی اتمی در آغاز دور جدید مسوولیتش گفت: «بزرگ‌ترین اولویت ما حفظ برجام است البته نه به هر قیمتی؛ اگر طرف مقابل با برجام همراهی کرد، بهتر؛ ما نیز همراهی می‌کنیم اما اگر خواستند خدشه‌ای به آن وارد کنند اخطار و انذار دادیم، امیدواریم چنین روزی نیاید وگرنه کاری می‌کنیم که شگفت‌زده شوند.»

 

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین از تصمیمات دیگری نیز خبر داد که اکنون زمان مناسبی برای اعلام آنها نیست و افزود: «اما متناسب با اقدام طرف مقابل برنامه داریم. همین قدر بگویم که اقداماتشان را رصد می‌کنیم تا ببینیم چه قدم‌هایی بر‌می‌دارند و متناسب با آن پیش‌بینی‌های لازم را کردیم.» او با اشاره به اینکه همه هم‌و‌غم نهادهای ذی ربط اعم از وزارت خارجه، سازمان انرژی اتمی و دولت به‌صورت مجموعه به ویژه رئیس‌جمهوری این است که برجام پابرجا بماند، زیرا منافع ملی، منافع منطقه و منافع بین‌المللی را تامین می‌کند، تاکید کرد که در غیر این صورت همه متضرر خواهند بود. رئیس سازمان انرژی اتمی البته ابراز امیدواری کرد که چنین اتفاقی نیفتد. او ادامه داد: «در برابر هر قدم ایذایی بخواهند بردارند، بی‌تفاوت نیستیم، اقداماتمان حساب شده و سنجیده خواهد بود و احساساتی تصمیم نمی‌گیریم، بلکه تصمیمات کاملا مطالعه شده است که فعلا قابل اعلام نیست.»

 

صالحی همچنین درباره اقدام ترامپ در تعیین تیم ویژه ارزیابی برجام گفت: «طبق آنچه در رسانه‌ها منعکس شده، دولت جدید آمریکا دچار سردرگمی در راهبرد سیاسی شده است و برخی دولت‌های منطقه نیز بر این سردرگمی افزوده‌اند.»

وی افزود: «می‌بینیم که مشاوران و همکاران نزدیک آقای ترامپ کنار می‌روند. آخرین آن استیو بنن بود که چهره استراتژیک مهمی برای ترامپ تلقی می‌شد. داماد رئیس‌جمهور آمریکا نیز که شخص مهم و بانفوذی است و در تدوین سیاست‌های خارجی این کشور نقش دارد در موضوع تماس با روس‌ها با مشکل مواجه شده است.»

معاون رئیس‌جمهوری تاکید کرد که آنها در راهبردهای حوزه سیاست خارجی دچار سردرگمی هستند و این مانع از پیش‌بینی اقداماتشان می‌شود با این حال وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی، اقدامات آنها را رصد می‌کنند.

 

در ادامه رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: «برای هر سناریوی آنان آمادگی‌های لازم را ایجاد کرده‌ایم. اصلا وظیفه ستاد نظارت بر برجام همین است. ما در بعد فنی و وزارت خارجه، در بعد حقوقی و دیپلماسی باید پیش‌بینی‌های لازم را می‌کردیم به این علت آمادگی‌های لازم را برای بدترین سناریوها در نظر گرفته‌ایم و این‌طور نیست که غافلگیر شویم.»

او افزود: «به مردم می‌گویم بحث غافلگیری برای ما اصلا مطرح نیست اما اینکه کدام سناریو را ممکن است انتخاب کنند در اختیار آنان است گرچه امیدواریم با عقلانیت و حکمت سیاسی پیش بروند و به نحوی عمل کنند که امور به هم نریزد.»

 

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران همچنین درباره اظهارات اخیرش مبنی بر امکان ادامه اجرای برجام بدون حضور آمریکا با وجود سیاست‌های خصمانه این کشور گفت: «براساس آنچه تاکنون رخ داده و مسوولان عالی رتبه 1+5 مانند خانم موگرینی ابراز کرده‌اند، آنان همواره بر پایبندی به برجام تاکید کرده‌اند.»

صالحی افزود: «به صراحت اعلام کرده‌اند که اگر آمریکا نقض فاحش برجام کند این کشور را همراهی نمی‌کنند و حتی از جانب اتحادیه اروپا گفته‌اند که در این صورت به سازمان تجارت جهانی شکایت می‌کنند، روسیه و چین هم که مشابه همین مواضع را گرفته‌اند.»

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد که اگر قرار باشد آمریکا به تنهایی بیرون بیاید این بار به جای 1+5 این مجموعه به 7 منهای 1 تبدیل می‌شود زیرا کل دنیا پایبند به برجام است. صالحی در نهایت درباره کارشکنی انگلیس در واردات اورانیوم از قزاقستان نیز گفت که این موضوع در حال پیگیری است و موضوعی نیست که به فراموشی سپرده شود.