سالمندان در بخش هایی، توانایی بالایی نسبت به سایر گروه های سنی دارند، در برخی جهات نیز آسیب پذیرتر هستند؛ مثلا هضم یک غذا ممکن است برای یک فرد جوان مشکل ساز نباشد، اما برای سالمند یا حتی کودک، سخت و چه بسا غیرممکن باشد.
روزنامه جام جم در گفت وگو با رضا فدای وطن متخصص سلامت سالمندان نوشت: سالمندان در بخش هایی، توانایی بالایی نسبت به سایر گروه های سنی دارند، در برخی جهات نیز آسیب پذیرتر هستند؛ مثلا هضم یک غذا ممکن است برای یک فرد جوان مشکل ساز نباشد، اما برای سالمند یا حتی کودک، سخت و چه بسا غیرممکن باشد.
در ادامه این گفت وگو می خوانیم: شاید این ویژگی ثابت آدمیزاد باشد که واقعیت های مربوط به افزایش سن و به تبع آن، کاهش توانایی های جسمی و روانی را نمی‌پذیرد. به همین دلیل برخی سالمندان به دلیل اعتقادات مذهبی، بی توجه به شرایط جسمی خود نسبت به روزه‌داری مستمر در ایام ماه مبارک رمضان اصرار دارند.
فدای وطن، پزشک، متخصص سلامت سالمندان، عضو هیات علمی دانشگاه بهزیستی و توانبخشی در گفت وگو با جام‌جم با تأکید بر این‌که سالمندی در ذات خود مجوزی برای روزه نگرفتن نیست، می‌گوید: شرط روزه داری سالمند، به وضعیت جسمی او برمی‌گردد. با توجه به این‌که سالمندان به لحاظ جسمی در وضعیت شکننده تری نسبت به جوانان و میانسالان قرار دارند، بنابراین لازم است بیشتر از خودشان مراقبت کنند.
وی تأکید می‌کند: این واقعیت را باید پذیرفت، همان گونه که با پزشک خودتان مشورت کنید
کسانی که بیمار هستند و تحت درمان دارویی قرار دارند، باید با پزشک خودشان مشورت کنند. سالمندان باید توجه داشته باشند از هر پزشکی در این زمینه مشورت نگیرند؛ چراکه پزشک اختصاصی سالمند از جزئیات وضعیت فیزیکی فرد مطلع است و متناسب با شرایط سالمند، برنامه روزه داری فرد را مشخص و وعده های مصرف دارو را برای او تعیین می‌کند.
** قبل از روزه داری آزمایش بدهید
به افراد توصیه می‌کنیم از 60 سالگی به بعد، سالی یک بار آزمایش بدهند. اگر در مواقع دیگر سال از انجام این کار غفلت می‌کنند، حتما قبل از ماه رمضان و روزه‌داری باید چکاپ شوند و از وضع سلامت خود، قند، چربی و ... مطلع شوند. انجام این کار به معنای منع آنها برای روزه‌داری نیست، بلکه امکان گرفتن روزه با توجه به شرایط آنهاست.
**سالمندان مراقب مایعات بدن خود باشند
یکی از نکات بسیار مهم درباره روزه‌داری سالمندان، کنترل آب و الکترولیت بدنشان است.یکی از ویژگی‌های سالمندی، افزایش نیاز بدن فرد به مایعات بیشتر است. در شرایط معمول، مصرف مایعات براساس احساس تشنگی انجام می‌شود، اما در سالمندی از یک طرف نیاز بدن به مایعات افزایش می‌یابد و از طرف دیگر حس تشنگی کاهش می‌یابد. یکی از دلایلی که توصیه می‌شود سالمند قبل از روزه‌داری با پزشک خود مشورت کند، بررسی وضعیت مایعات بدن فرد است. بیشترین آسیب سالمندان به دلیل کمبود مایعات است. سالمندان حتما باید بین سحر و افطار ، مایعات را به اشکال مختلف همچون مصرف میوه، آبمیوه، هندوانه، غذاهای خورشتی، آب و هر چیزی که آبدار است، مصرف کنند تا مایعات بدن تأمین شود.
** افطار و سحری سالمندی
سبک زندگی ما ایرانی ها به گونه ای است که موقع افطار حجم زیادی از غذا و نوشیدنی‌ها را یک جا وارد بدن می‌کنیم. این کار خودش می‌تواند باعث آسیب به سالمند شود. سالمندی اگر روزه می‌گیرد، حتما مشاوره تغذیه نیز دریافت کند تا مطابق با شرایط خود از میزان مایعات و نوع غذاهای تامین‌کننده انرژی متناسب با شرایط فیزیکی خود مطلع شود. سالمندان در وعده‌های سحر و افطار غذاهای پرکالری و کم‌حجم بخورند و از یکباره خوردن امتناع کنند. سالمندان افطار و شام را حداقل به فاصله یک ساعت باید جداگانه مصرف کنند تا سیستم گوارش آنها یکباره دچار پرکاری موقتی نشود. روزه خود را با یک فنجان نوشیدنی گرم باز کنند و در افطار غذاهای سبک همچون نان و حلوا، نان و پنیر و سبزی، فرنی، سوپ بخورند، اما پرخوری نکنند. سالمندان به منظور پیشگیری از تحلیل عضلات، بیش از جوان‌ها به پروتئین نیاز دارند. مصرف زیاد غذاهای چرب، سرخ کردنی و ادویه‌دار، تنقلات شیرین، نوشابه های قندی و گازدار توصیه نمی‌شود.
فدای وطن می‌گوید: اگر فردی دیابت خفیف دارد، روزه داری باعث کمبود گلوگز خون می‌شود. به همین دلیل بهتر است در زمان افطار رژیم غذایی شیرین بیشتر داشته باشد. البته همه اینها باید تحت نظر پزشک باشد. درمجموع سالمندان از خوردن بیش از حد مواد قندی بخصوص زولبیا و بامیه خودداری کنند. میوه نیز یک تا دو ساعت بعد از شام صرف کنند.
**الزام سالمندان به استراحت بیشتر
برخی افراد حتی در سالمندی در حال کار و فعالیت هستند. علاوه بر این گروه از سالمندان، حتی افرادی که کار نمی‌کنند و فعالیت روزانه کمتری دارند نیز باید در ایام ماه رمضان به صورت ویژه نسبت به وضعیت استراحت خود توجه داشته باشند.
فدای وطن تأکید می‌کند: هر دو گروه باید توجه داشته باشند میزان فعالیت‌هایشان در زمان روزه‌داری نباید به اندازه قبل باشد تا الزام نیاز به کالری در آنها کمتر شود و روزه‌داری به آنها آسیب نزند و دچار افت فشار خون نشوند.
این متخصص طب سالمندی خطاب به خانواده ها می‌گوید: در مواقعی، اعضای جوان خانواده با حضور در مهمانی‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند که تا زمان سحر بیدار بمانند. در صورتی که چنین شرایطی برای یک فرد سالمند بسیار سخت و غیرقابل تحمل است. همین باعث می‌شود این گمان به وجود بیاید که سالمند به آنها بی‌احترامی کرده است. به خانواده ها توصیه می‌کنیم در چنین شرایطی به وضعیت سالمندان نیز توجه داشته باشند و برنامه‌ریزی ها را به گونه‌ای انجام بدهند که فرد سالمند امکان استراحت داشته باشد.
وضعیت خواب سالمندان به دلیل آن‌که حتما باید سحری بخورند و روزه‌داری بدون خوردن سحری حتما آسیب‌رسان است، به آنها توصیه می‌کنیم در طول روز حتما بخوابند تا دچار کمبود خواب نشوند. کمبود خواب در زمان یک ماه می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به سلامت فرد بزند.
فدای‌وطن با اشاره به مشکلات به وجود آمده برای سالمندانی که روزه نمی‌گیرند در ایام ماه مبارک رمضان می‌گوید: چون این افراد در طول روز وقتی بیرون از خانه هستند امکان تهیه غذا یا مصرف مایعات ندارند، دچار مشکل می‌شوند. اگر سالمندی به هر دلیلی عذر شرعی دارد و نمی‌تواند روزه بگیرد، حتما برنامه‌ای ترتیب دهد که مشکلی از نظر تغذیه و سلامت پیدا نکند.
*منبع: روزنامه جام جم؛ 1396،3،11
نظر شما
