فرود نفت از اوج «اوپکی»

 بانكداري ايراني - روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: نفت برنت برای اولین بار بعد از توافق اوپک، به کمتر از 50 دلار رسید. این اتفاق از سوی برخی تحلیلگران به معنی فرود قیمت و تخلیه اثر اوپک از بازار جهانی نفت توصیف می‌شود.

در ادامه این گزارش آمده است: رسیدن قیمت نفت به کف 5.5 ماهه تحت تاثیر دو عامل رخ داده است. کاهش رشد اقتصادی آمریکا و کم‌ اثر شدن توافق تولیدکنندگان، دو عامل سقوط قیمت طلای سیاه عنوان می ‌شود. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با بررسی تحولات بازار جهانی نفت اثر کاهش قیمت این کالا بر بورس تهران را نیز بررسی کرده است. 

قیمت‌ نفت در کل هفته به غیر از روز چهارشنبه که خبر کاهش ذخایر نفتی آمریکا منتشر شد و اندکی رشد کرد، مدام کاهش یافته است. بیشترین افت نیز مربوط به روز پنجشنبه است که با 5 درصد افت، بهای نفت خام آمریکا را به مرز 45 دلار و نفت برنت را برای اولین بار از 29‌نوامبر به زیر 50 دلار کشاند. حجم کل معاملات در این روز سه برابر متوسط 100 روزه بوده است و قیمت‌ها 2.3 دلار معادل 4.8 درصد افت کرده‌اند. 

به گزارش «دنیای اقتصاد» روز گذشته نیز در ابتدای بازگشایی بازارهای الکترونیک نفت، قیمت ‌ها سقوط شدیدی(نزدیک به 4 درصد) کردند و حتی نفت خام آمریکا به مرز 43 دلار و نفت برنت به حدود 46 دلار بر بشکه رسید. اما در ادامه معاملات بازار مقداری تصحیح شد. با این حال، بهای نفت خام آمریکا روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت 16 به وقت تهران) با 54 سنت کاهش نسبت به آخرین قیمت معاملات روز پنجشنبه به 44.98 دلار بر بشکه رسید. نفت برنت نیز 54 سنت کاهش یافت و در قیمت 47.84 دلار بر بشکه معامله شد.

کارشناسان نگرانی از رشد تولید آمریکا و عدم تاثیر توافق تولیدکنندگان نفت برای کاهش حجم ذخایر نفتی جهان را مهمترین عامل افت قیمت ‌ها می ‌دانند. در واقع به نظر می ‌رسد رشد تولید نفت در آمریکا بسیار بیشتر از آنچه بود که پیش از این پیش‌ بینی می ‌شد. در حال حاضر پیش ‌بینی می‌شود تولیدات این کشور با سرعتی که تا‌کنون رشد کرده‌ اند به افزایش خود ادامه دهند، به ‌طوری ‌که تا پایان سال رکورد قبلی خود را بشکند. هفته گذشته تولیدات این کشور برای یازدهمین هفته متوالی رشد کرد.

کارشناسان بر این باورند که نا امیدی به تاثیر توافق اوپک می‌ تواند قیمت نفت را به سطح 40 دلار برساند. انتشار گزارش ‌های مثبت سه ماهه شرکت ‌های نفتی آمریکا که نشان از افزایش چشمگیر سرمایه ‌گذاری در میادین نفتی این کشور داشت، افت قیمت نفت را تشدید کرد. از طرفی روز پنج ‌شنبه علاوه بر بازار نفت، دیگر بازارهای کالایی نیز با افت قیمتی مواجه شدند، چراکه چین قوانین مالی وضع کرده که نتیجه آن کاهش سفته‌ بازی در بازارهای کالایی و مالی است.

** تنگنای اوپک برای تمدید توافق

نفت در حال حاضر در قیمت ‌هایی نزدیک به میانه ‌های ماه نوامبر یعنی پیش از اینکه توافق برای کاهش تولید بین کشورهای عضو اوپک نهایی شود، رسیده است. اعضای اوپک در 30 نوامبر برای کاهش 1.2میلیون بشکه ‌ای تولید توافق کردند و از آن پس نفت برنت در قیمت ‌های بالای 50 دلار معامله می ‌شد. اما با وجود اجرای موفق توافق اوپک همچنان شک و تردید درخصوص اینکه آیا این حجم از کاهش عرضه جهانی نفت موجب از بین بردن مازاد عرضه در بازار نفت می‌ شود، وجود دارد. از این رو در سال 2017 بهای نفت نزدیک 17 درصد کاهش یافته و قیمت ‌ها به سطح پیش از توافق برای کاهش تولید رسیده است. افت قیمت ‎‌ها در حالی رخ داده است که روز پنجشنبه یعنی روزی که قیمت نفت با افت 5 درصدی مواجه شد، وزرای نفت عربستان و روسیه یعنی بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان، با یکدیگر دیدار کرده و نسبت به شرایط بنیادی بازار نفت ابراز رضایت کرده‌ اند. وزیر نفت عربستان اعلام کرده است کشورهای عضو اوپک با تمدید توافق موافق هستند.

نیل بوریج، تحلیلگر ارشد بازار نفت در AB Bernstein بر این باور است که توافق اوپک برای کاهش سطح انبارهای نفتی تا کنون موفق نبوده است و اگر اوپک می ‌خواهد استراتژی ‌اش جواب دهد(سطح ذخایر انبارهای نفتی به کمتر از متوسط 5 ساله برسد) باید توافق را برای مدتی بیشتر از 6 ماه تمدید کند. نشست اوپک اواخر ماه میلادی جاری در وین برگزار خواهد شد. در این نشست اوپک درخصوص تمدید توافق تصمیم‌گیری خواهد کرد. آن‌طور که وزیر نفت روسیه گفته است کشورهای غیرعضو اوپک نیز یک روز پیش از نشست اوپک با اعضای این سازمان دیدار و درخصوص تمدید توافق مذاکره خواهند کرد. کارشناسان بر این باورند که اوپک به احتمال زیاد با تمدید توافق موافقت خواهد کرد، اما احتمال اینکه بیشتر از سطح توافق قبلی اقدام به کاهش تولید کند بسیار اندک است. افت قیمت نفت در حالی رخ داده که توافق اوپک در 4 ماه ابتدای سال با پایبندی بی ‌نظیری از سوی اعضای این سازمان همراه بوده است. همچنین 11 تولیدکننده خارج از این سازمان نیز نسبت به گذشته در سطح بالایی به توافق پایبند بوده‌اند.

از سویی گفته می‌ شود افت تقاضا برای نفت یکی از عوامل عدم تاثیرگذاری توافق اوپک است. به گزارش بانک جهانی، در سه ماه ابتدای سال 2017 تقاضا برای نفت 1.1 میلیون بشکه کمتر از سه ماه پایانی سال 2016 بوده است، از این رو برخی کارشناسان بر این باورند که کاهش تولید نفت از سوی اوپک به ‌طور کامل با افت تقاضا جبران شده است. از سوی دیگر گمانه تقلب در کاهش تولید از سوی اوپک مطرح شده است. 

کارشناسان Alliance Bernstein اعلام کرده‌ اند که صادرات نفت کشورهای عضو اوپک کمتر از میزان تولید آنها بوده است، آنها بر این باورند که اعضای این سازمان اقدام به صادرات نفت از ذخایر خود کرده ‌اند و سطح صادرات خود را کمتر از تولید نشان داده ‌اند. 

تولید نفت لیبی هفته گذشته رشد 200 هزار بشکه ‌ای را تجربه کرد و به 760 هزار بشکه در روز رسید؛ چرا که این کشور تولید نفت از میدان الشراره را از سر گرفته است. این در حالی است که به نظر می‌رسد سطح ذخایر نفت روی آب نیز در حال افزایش است؛ زیرا موجودی ذخایر انبارهای روی آب مالزی که در ماه آوریل و مارس کاهش یافته بود، در هفته اخیر رشد داشته است. با این حال شیل همچنان به‌عنوان بزرگ‌ ترین‌ مانع بر سر راه موفقیت توافق برای کاهش عرضه از سوی بزرگان نفتی جهان مطرح است.

** موجی از نفت در راه است؟

تولید نفت آمریکا از اواسط سال 2016 در مسیر افزایشی قرار گرفته و حدود 850 هزار بشکه معادل 10 درصد رشد کرده است. آن‌طور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا هفته گذشته اعلام کرده سطح تولیدات این کشور در حال حاضر به 9.3 میلیون بشکه در روز رسیده است که بیشترین مقدار از آگوست 2015 محسوب می ‌شود. در این بین افت کمتر از انتظار سطح موجودی انبارهای نفتی در تشدید افت قیمت نفت اثر‌گذار بود. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، سطح موجودی انبارهای نفتی این کشور هفته گذشته حدود 900 هزار بشکه کاهش یافته؛ در‌حالی‌که پیش ‌بینی می ‌شد 3 میلیون بشکه کاهش یابد.

از سویی خرید و فروش خودرو در آمریکا در ماه آوریل به کمترین سطح ظرف 4 ماه گذشته رسیده است. این در حالی است که در فصل تقاضا برای بنزین قرار گرفته‌ ایم. از این رو این رویداد ممکن است رشد تقاضا برای نفت خام را تحت تاثیر قرار دهد. هرچند گفته می ‌شود که آمار هفتگی تولید آمریکا چندان دقیق نیست و ممکن است با خطایی همراه باشد، اما آخرین آمار ماهانه تولید نفت این کشور نیز نشان ‌دهنده رشد شدید آن است. تولید نفت آمریکا در 5 ماه منتهی به فوریه 450 هزار بشکه افزایش یافته و از 8.56 میلیون بشکه در ماه دسامبر به بیش از 9 میلیون بشکه در فوریه رسیده است. این در حالی است که داده‌ های اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می ‌دهد که رشد تولید نفت آمریکا بیشتر از سوی منابع متعارف این کشور بوده و نه از طرف تولیدکنندگان شیل. 

در واقع در 5 ماه منتهی به فوریه تولید نفت از خلیج مکزیک 228 هزار بشکه و تولید از منطقه آلاسکا 61 هزار بشکه رشد داشته است. در حالی که تولیدات خشکی این کشور 175 هزار بشکه افزایش یافته ‌اند. با این حال آمار بیکرهیوز نشان می‌ دهد تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفت شیل در آمریکا رشد بسیاری داشته ‌اند.

تعداد دکل‌ ها از مه 2016 تا کنون 360 مورد معادل 120‌درصد افزایش یافته است که به معنای متوسط رشد هفتگی 10‌موردی است. جان کمپ، تحلیلگر بازارهای کالایی خبرگزاری رویترز، بر این باور است که رشد تعداد دکل ‌ها به ‌طور متوسط با فاصله 6 ماهه در میزان تولید نمود می‌ یابد. از این رو تاثیر رشد شدید تعداد دکل‌ ها هنوز در تولید نفت شیل نمود نداشته است و ممکن است در ماه‌ های پیش‌رو شاهد موجی از رشد تولیدات آمریکا باشیم. در حال حاضر تولید نفت آمریکا در سطحی بسیار بیشتر از آنچه موسسات و کارشناسان پیش از این پیش ‌بینی می ‌کردند رشد داشته است. بنابراین بسیاری از موسسات پیش ‌بینی‌ های خود را افزایش داده ‌اند. در حال حاضر پیش ‌بینی می ‌شود که در پایان سال جاری میلادی تولید نفت این کشور به‌طور کامل از رکود خارج شده و به بیشتر از اوج قبلی خود(9.7 میلیون بشکه در روز در آوریل 2015) دست یابد. رشد تولید نفت در آمریکا به حدی نگران ‌کننده است که به نظر می ‌رسد پیش ‌بینی هارولد هام، میلیاردر نفتی در حال تحقق است. 

هام دو ماه پیش در همایش نفتی در هوستون به تولید‌کنندگان نفت شیل هشدار داد که «تولیدکنندگان آمریکایی نباید از رشد قیمت ‌ها هیجان زده شده و به شکل بی ‌برنامه ‌ای به افزایش تولید دست بزنند؛ چرا که رشد تولید آنها ممکن است، بازار نفت را نابود کند.» برخی کارشناسان بر این باورند در جهانی که ترامپ به هر روشی از رشد هر چه بیشتر تولید نفت در آمریکا حمایت می‌ کند، افت قیمت نفت در هفته گذشته می ‌تواند شروعی برای افت هرچه بیشتر قیمت ‌ها باشد.

*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد، 1396.2.16