مناظره یکی از مهم‌ترین و موثر‌ترین راه‌های انتخاباتی است، اما مشارکت اکثریت مردم نباید تحت‌تاثیر این تبلیغات قرار گیرد و آنها باید از کاندیدای خود شناخت عمیقی پیدا کنند.
بانكداري ايراني - روزنامه شهروند در گفت وگویی با امان‌الله قرائی‌مقدم جامعه شناس می نویسد: مناظره یکی از مهم‌ترین و موثر‌ترین راه‌های انتخاباتی است، اما مشارکت اکثریت مردم نباید تحت‌تاثیر این تبلیغات قرار گیرد و آنها باید از کاندیدای خود شناخت عمیقی پیدا کنند.
در ادامه این گفت وگو می خوانیم: کمتر از یک‌ماه تا آغاز رأی‌گیری انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا مانده است. از آن‌جا که تبلیغات در انتخابات یک فرآیند طبیعی برای معرفی کاندیدا به مردم است و همه نیز با آن آشنا هستند، صداوسیما، ستادهای انتخاباتی در جای‌جای شهر، تبلیغات انتخاباتی در شهر، ارسال پیامک، پوستر و بروشور تنها بخش کوچکی از تبلیغات انتخاباتی هستند که دست به کار شده‌اند. در این میان حتی فضای مجازی که راه ارتباطی سهل و آسان میان مردم و کاندیداهاست، از تبلیغات انتخاباتی بی‌نصیب نمانده است.
رسانه ملی اعم از تلویزیون و رادیو فعالیت خود را با مناظره‌های زنده و معرفی برنامه‌های آتی هر نامزد و فضای مجازی با کانال‌های تلگرامی و هشتگ‌های هر کاندیدا که روزبه‌روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود، وجود هر کاندیدا را صریح و روشن اعلام می‌کند. نکته‌ای که بسیاری از مسئولان و جامعه‌شناسان در تبلیغات انتخاباتی آن را حایز اهمیت دانسته و بر آن تاکید داشتند، رعایت صداقت و امانت در معرفی خود و برنامه‌های آینده و پرهیز از افراط‌وتفریط است. نکته‌ای که دکتر امان‌الله قرائی‌مقدم نیز در گفت‌وگو با «شهروند» بر آن تاکید داشت. آنچه در ادامه می‌آید شرح گفت‌وگوی «شهروند» با این جامعه‌شناس است که با هم می‌خوانیم.
** روند کلی تبلیغات انتخاباتی در ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
با تصویبی که قرار به اجرای آن از سمت وزارت کشور و قوه‌قضائیه و سایر ارگان‌های مرتبط بنا بر مناظره‌های آزاد بود، ایده بسیار خوبی درحال شکل‌گیری است. به‌طور کلی من معتقدم تبلیغات انتخابات باید یک‌سال پیش از شروع روند انتخابات آغاز شود. کاندیداها و افرادی که مایل به حضور در انتخابات هستند باید مدتی قبل‌تر از شروع تبلیغات به‌طور کامل معرفی شوند. مردم باید سوابق و عملکرد آنها را در طول دوران‌های گذشته مورد بررسی قرار دهند و آگاهانه‌تر در رأی‌گیری شرکت کنند. صرف حضور در انتخابات تکلیف ملی نیست، تکلیف انتخاب فرد اصلح در رأی‌گیری‌هاست. این مدت کوتاهی که برای معرفی و تبلیغات درنظر گرفته می‌شود به هیچ عنوان کافی نبوده است.
از روز چهارم تا بیست‌وهشتم اردیبهشت‌ماه، در این بیست روز چه‌کسی قادر به شناخت کافی از کاندیداها خواهد بود؟ شهردار تهران، آقای قالیباف را به جز ساکنان تهران، در شهرهای دیگر چه کسی خواهد شناخت؟ مردم آقایان هاشمی‌طبا و رئیسی را چطور خواهد شناخت؟ آقای رئیس‌جمهوری برای همگان چهره آشنایی خواهد بود، اما چهره‌های دیگر انتخابات از چه طریقی می‌توانند در این مدت بسیار کم زمینه شناخت بین مردم سراسر سرزمین‌مان ایران را فراهم کنند؟ آیا صرفا با سفرهای استانی و مناظره‌ها و معرفی‌ها، مردم می‌توانند کاندیدای منتخب خود را انتخاب کنند؟
** انتخابات کشورهای توسعه‌یافته را در مقایسه با ایران چطور می‌بینید؟
کشورهای توسعه‌یافته روند انتخابات خود را از پنج تا شش‌ماه پیش از انتخابات آغاز می‌کنند، حتی در بعضی از کشورها انتخابات به‌صورت چندمرحله‌ای برگزار می‌شود. شورای نگهبان در این زمینه بسیار خوب عمل می‌کند، اما برای انتخابات باید قوانین مدون‌تری تصویب شود. در ثبت‌نام اولیه انتخابات، نزدیک به ١٦٠٠نفر برای کاندیداتوری ریاست‌جمهوری خود را وارد عرصه سیاسی کردند. شورای نگهبان باید قوانینی برای جلوگیری از این آمار بالا درنظر بگیرد، هم در مسأله اجزای ساختار انتخابات باید تغییراتی ایجاد شود و هم در فرصت تبلیغاتی که به کاندیداها داده می‌شود باید تجدیدنظر صورت بگیرد. برای مباحثه‌ها، مناظره‌ها و سفرهای استانی که کاندیداها نهایت تلاش را برای جلب‌رضایت مردم و کسب رأی خواهند داشت و تمامی برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی باید زمان بیشتری مختص کاندیداها قرار داده شود.
** موفق‌ترین روند تبلیغاتی که ایران آغاز کرده و نتیجه مثبتی از آن گرفته است، چیست؟
بهترین کاری که ایران در بین کشورهای توسعه‌یافته انجام داده و نخستین کشوری است که در این زمینه این موقعیت را به خود اختصاص داده، مناظره رودررو و زنده است. آغاز این کار به مردم کمک بسیاری کرد. در ابتدا فکر و باور غلطی مبنی‌بر حذف مناظره وجود داشت، اما مسأله‌ای که مسرت‌بخش بود، تصویب مجدد این‌سری از تبلیغات بود. با این کار ایران جزو کشورهای توسعه‌یافته ازجمله آمریکا، آلمان و فرانسه که در این امر درخشیده بودند، شد. این نوع از تبلیغات واقعیات را برای مردم برجسته می‌کند، مردم حقیقت را لمس می‌کنند و دست‌آخر مردمی آگاه را در صفوف رأی‌گیری انتخابات شاهد خواهیم بود.
** معایب مناظره‌های تولیدی که با آن مخالفت شد بر انتخابات و مدیریت آتی کشور چه تاثیری داشت؟
به‌شدت با مناظره تولیدی مخالف هستم. این مخالفت نتیجه صدها دلیل است. نخستین دلیل این است که زمانی که مناظره پیشتر ضبط شده باشد و از صافی‌های سانسورها و حذف‌ها بگذرد، مردم آن را دروغ تلقی می‌کنند، بنابراین اعتماد لازمی که باید میان کاندیداها و مردم باشد، کمرنگ‌تر می‌شود و نهایتا از بین خواهد رفت. وقتی در جامعه‌ای به مسئولان اعتمادی نباشد، عملکرد مثبتی در انتخابات و در پس از انتخابات نخواهیم داشت. مناظره تولیدی به وضوح معنی تقلب، کتمان حقیقت و مداخله‌گری می‌دهد. پخش مناظره تولیدی در کشوری چون ایران که اعتماد بسیار زیادی ازسوی مردم متوجه مسئولان دولتی نیست، مشکل ایجاد خواهد کرد. خوب را بد و بالعکس بد را خوب نشان‌دادن شاخصه اصلی این جنس از تبلیغات است.
** مناظره زنده و رودررو را برای دوره‌های بعد موثر می‌دانید؟
مناظره رودررو باید نهادینه شود، یعنی در سال‌های بعد و ادوار بعدی انتخابات باید به این تبلیغات عمل شده و رایج شود. در انتخابات فرانسه هم اخیرا و هم‌اکنون این روند درحال انجام است. در کشور آمریکا هم پیش از روی‌کارآمدن آقای ترامپ، مناظره‌های رودررو و بسیار چالشی برای انتخاب رئیس‌جمهوری آمریکا انجام گرفت. وجهه جهانی همچنین از دیگر مزایای این نوع از تبلیغات است. در سراسر دنیا ایران را پس از آمریکا، فرانسه و آلمان، یکی از کشورهای درخشان در زمینه تبلیغات انتخاباتی می‌دانند. از این لحاظ ایران با کشورهای توسعه‌یافته برابری می‌کند. خوشبختانه باتوجه به تاکیدات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) نیز این مناظره‌ها از سر گرفته شد. کشور ایران همواره باید این مسأله را سرلوحه تبلیغات انتخاباتی قرار داده و زمینه‌های لازم را برای آگاهی و انتخابی شایسته فراهم کند.
** فضای مجازی تا چه اندازه در تبلیغات نقش پررنگی ایفا می‌کند و کمک‌کننده به کاندیداهاست؟
فضای مجازی نیز در این میان بسیار موثر است. فضای مجازی همه‌چیز را درنوردیده و دیوارها را برداشته است. امروزه این فضا گاها تعیین‌کننده است. فضای مجازی از رسانه ملی و صداوسیما نقش بسیار پررنگ‌تری را ایفا می‌کند.
** وظیفه رسانه ملی در تبلیغات انتخابات چیست؟
رسانه ملی با ایجاد مناظره‌های رودررو و زنده اعتماد مردم را تاحدی به خود جلب کرد. این اعتماد نه‌تنها متوجه صداوسیماست، بلکه تشعشعات آن به وزرات کشور، مقامات دولتی و غیره نیز خواهد رسید. اگر این مناظره نبود خاکستری‌ها یعنی کسانی که بی‌تفاوت و بی‌نظر هستند، پا به عرصه انتخاباتی نمی‌گذاشتند.
آگاهی‌رسانی از طریق تلویزیون بسیار مهم و بکارگیری مجدد مناظره زنده از سوی صداوسیما شایسته تقدیر است.
** انجام کدام راه را برای انتخاب صحیح اثربخش می‌دانید؟
مناظره یکی از مهم‌ترین و موثر‌ترین راه‌های انتخاباتی است، اما مشارکت اکثریت مردم نباید تحت‌تاثیر این تبلیغات قرار گیرد و آنها باید از کاندیدای خود شناخت عمیقی پیدا کنند.
** کاندیدای حاضر در انتخابات باید در تبلیغات خود برای کسب اعتماد و رأی مردم چگونه عمل کنند؟
بگذاریم کاندیداها خود را به خوبی به مردم بشناسانند. کاندیداها بین مردم حضور یابند و برای اعتماد مردم در مبارزات انتخاباتی بکوشند و برای مردم روستا و شهر برنامه‌های آتی خود را بیان کنند. به‌گفته جامعه‌شناس ایتالیایی اینفردو پارتو «جامعه باید نخبگان را برگزیند، نخبگان مانند خامه‌هایی هستند که زمانی که شیر را می‌جوشانیم، از درون شیر بالا می‌زنند»، نه این‌که گروه خاصی شخص موردنظر خود را خود انتخاب کند و بر صدر دولت خود نشاند. کاندیداها باید در معرفی خود و برنامه‌هایشان صداقت کامل داشته باشند و از افراط‌وتفریط پرهیز کنند. آنها باید برنامه‌های خود را با جزییات بیان کنند و از اغراق‌گویی برحذر باشند و بدانند انتخاب مردم، انتخابی است که با شناخت صورت پذیرفته و مردم نیز شایسته بهترین‌ها هستند.
*منبع: روزنامه شهروند، 1396.2.14
نظر شما
