استارتاپ چند سالی است که در ایران رونق پیدا کرده و با توجه به حجم استقبال جوانان و کارآفرینان و جذابیت آن، دولت و نهادهای مربوطه نیز به تکاپو افتاده اند و برای رشد این فرآیند تمهیداتی اندیشیده اند که از جمله راه اندازی مراکز شتاب دهنده در دانشگاه‌هاست.
بانكداري ايراني - استارتاپ چند سالی است که در ایران رونق پیدا کرده و با توجه به حجم استقبال جوانان و کارآفرینان و جذابیت آن، دولت و نهادهای مربوطه نیز به تکاپو افتاده اند و برای رشد این فرآیند تمهیداتی اندیشیده اند که از جمله راه اندازی مراکز شتاب دهنده در دانشگاه‌هاست.
این در حالی است که به گفته کارشناسان این حوزه تا رسیدن به استاندارد جهانی فاصله بسیار داریم.
داشتن یک استارت آپ آنقدر جذاب است که بسیاری از ما حاضر هستیم هم اکنون از کار خود استعفا دهیم و به سمت راه اندازی کسب و کار خود روانه شویم.
در سالهای اخیربا گسترش و توسعه فضای استارتاپ در کشور، نهادها و مجموعه های مختلفی در این فضا در حال فعالیت هستند.
در یک دسته بندی مختصر می توان فعالین در این حوزه را به سازمان ها و نهادهای دولتی، شرکت های خصوصی، شتابدهنده ها و رویدادهای بزرگ و کوچک تقسیم بندی کرد.
مهم ترین و فعال ترین نهاد دولتی فعال در این اکوسیستم مرکز شتابدهی نوآوری پارک فناوری پردیس به نمایندگی از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است.
این مرکز در سالهای اخیر با حمایت از برگزاری رویدادهای این حوزه خصوصا استارتاپ ویکندها و همچنین ایجاد شتاب دهنده های آواتک و دیموند تاثیر بسیار زیادی در توسعه فضای کسب و کار استارتاپی کشور داشته است.
غیبت غولهای اقتصادی باعث رونق استارتاپهای ایران
متاسفانه در ایران عده ای استارتاپ را یک رویداد یا همایش، یک وب سایت و یا اپ موبایل می دانند و یا اینکه تصور می کنند استارتاپ یعنی یک شرکت کوچک که در حال درآمدزایی و رشد است.
یک کارشناس کارآفرینی در خصوص تعریف استارتاپ به اکوتیتر می گوید: استارتاپ یک سازمان موقت است که با هدف یافتن یک مدل کسب و کار تکرارپذیر و مقیاس پذیر بوجود می آید.
استارتاپ ها، معمولا با ایده های نوآورانه و خلاقانه بنا می شوند. در واقع فرد یا افرادی خوشفکر، با ایده های نو، در جستجوی روش هایی برای کسب درآمد از آن ایده و تولید انبوه محصولات یا خدمات مبتنی بر آن ایده هستند. نوآوری در استارتاپ ها، به شکل نوآوری در بازار یا نوآوری در محصولات و خدمات خود را نشان می دهد.
استارت آپ ها تنها در بخش‌هایی از اقتصاد موفق شدند که غولهای اقتصادی کشور در آن بخش‌ها غائب بودند و اگر این غیبت نبود، امکان پیشرفت برای استارت آپ ها وجود نداشت.
علی‌اصغر سعیدی، جامعه شناس اقتصادی با مقایسه ایران با کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته جهان درزمینهٔ کارآفرینی فناورانه معتقد است: ایران در مقایسه با این کشورها جایگاه مناسبی ندارد.
وی می گوید: در زمینه کسب و کارهای جدید هنوز به جایگاهی که متناسب با نیروی انسانی جوان و کارآمد در کشورمان است نرسیدیم. هرچند اخیراً درزمینهٔ استارت آپ ها پیشرفت‌هایی داشتیم اما استارت آپ ها تنها در بخش‌هایی از اقتصاد موفق شدند که غولهای اقتصادی کشور در آن بخش‌ها غائب بودند و اگر این غیبت نبود، امکان پیشرفت برای استارت آپ ها وجود نداشت.
از سوی دیگر زیرساخت‌های لازم برای نهادینه کردن شکل جدید کارآفرینی در کشور ما فراهم نیست و حتی این نقص را می‌توان در کشورهای اروپایی که نسبت به آمریکا پیشرفت کمتری در کارآفرینی فناورانه دارند مشاهده کرد.
به گفته وی کشورهای اروپایی به عقب ماندن در کارآفرینی فناورانه نسبت به ایالات‌متحده آمریکا معترف‌اند به این دلیل که در آمریکا، نهادهای حقوقی متناسب با کارآفرینی فناورانه طوری شکل داده‌شده که هزینه مبادله و معامله پایین آمده، درنتیجه ریسک‌پذیری افراد برای ورود به فضای کسب‌وکار بیشتر است. Venture Capital و شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه در حوزه کارآفرینانه ترکیبی از سرمایه گذاری فکری و فیزیکی است و دولت‌ها در این زمینه کمتر سرمایه‌گذاری می‌کنند.
این جامعه شناس اقتصادی با اشاره به راهکارهایی برای حل مشکلات کارآفرینی گفت: پارک‌های علم و فناوری بخش دیگری در کارآفرینی فناورانه در ایران است که تلاش شده در آن با حمایت از شرکت‌ها به ایده پردازان جوان کمک کرد. در این زمینه نیاز به تحقیق مستقلی داریم اما می‌توان بر اساس برخی مشاهدات گفت که این پارک‌ها به سرمایه فیزیکی نیاز دارند و لازم است بانک‌های تخصصی و بنیادها و سازمان‌ها برای حمایت از شرکت‌های فناورانه حاضر در این پارک‌ها با وام‌های طویل مدت و کم‌بهره وارد گود شوند. واقعیت امر این است که در پارک‌های علم و فناوری بیشتر کارهای نمایشی انجام میشود. تعداد این پارک‌ها در کشور افزایش پیداکرده است اما این مسئله تأثیر زیادی بر اقتصاد نگذاشته است.
وی ادامه داد: مشاوران کارآفرینی از پدیده‌های جدید در فضای کسب‌وکار است اما سؤال جدی این است که صاحبان شرکت‌ها و کارآفرینان بزرگ در ایران چقدر به دانش مشاوران کارآفرینی در کشور متکی هستند؟ استفاده از مشاور در همه جای دنیا معمول است.
در سرمایه‌گذاری جسورانه که هم سرمایه فکری و هم سرمایه فیزیکی مطرح است مشاوران کسب‌وکار حضور دارند و سابقه آن‌ها نشان می‌دهد که از صاحبان کسب‌وکار بودند و تجربه‌ای پیش از ورود به عرصه مشاوره داشتند.
کسانی که در دانشگاه دانش کارآفرینی را کسب می‌کنند این تجربه را ندارند درنتیجه کارآفرینان به آن‌ها اعتماد نمی‌کنند و این عدم اعتماد یک کنش عقلانی است. در کشورهای آمریکایی و اروپایی کسانی در Venture Capital ها مشاوره می‌دهند که صاحب کسب‌وکاری بودند و آن را فروخته و به نحو دیگری رها کردند. هیچ کسب‌وکار در کارآفرینی فناورانه از صفر شروع نمی‌شود.
افزایش 30 درصدی اشتغال در حوزه استارتاپها در ایران
این در حالی است که وزارت ارتباطات درصدد راه اندازی چند مرکز شتابدهنده کسب و کارهای نوپا در دانشگاههای کشور در راستای افزایش نرخ توسعه استارتاپها است.
به گفته معاون وزیر ارتباطات برنامه ریزی برای ایجاد کسب و کار فارغ التحصیلان رشته های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور صورت گرفته است به این معنی که قصد داریم از فضای دانشگاهها برای ایجاد کسب وکار استفاده کنیم.
مرتضی براری با اشاره به هدفگذاری افزایش ۳۰ درصدی ایجاد اشتغال در این بخش در سال ۹۶ و با تاکید براینکه باید از ظرفیت دانشگاهها برای نوآوری و خلق ایده استفاده شود، می گوید: افزایش تولید محتوا در فضای مجازی و توسعه کسب و کارهای نوپا می تواند این هدف را محقق کند.
براین اساس در حال فراهم کردن زیرساخت و ظرفیتهای لازم در این زمینه هستیم و با برگزاری جلسات هماهنگی با دانشگاههای مختلف، موضوع راه اندازی مراکز شتابدهنده در دانشگاهها مطرح شد که هم اکنون نیز در استانهای مختلف، چندین شتابدهنده استارتاپها در دانشگاهها ایجاد شده است.
در این برنامه ریزی، حمایت از بخش خصوصی در استانها نیز مدنظر قرار گرفته است تا با ایجاد فضا برای کسب و کارهای نوآور، فارغ التحصیلان در هر استان، به سمت تهران و شهرهای بزرگ مهاجرت نکنند و در نهایت شاهد افزایش نرخ توسعه کسب و کار مرتبط با فناوری اطلاعات در استانها باشیم.
توسعه سرمایه گذاری در استارتاپها نیاز به اطلاعات مستند دارد
بر اساس این گزارش در حالی که تیمهای استارتاپی در حال رشد و توسعه هستند، فقدان اطلاعات مناسب برای بررسی ارزش واقعی استارتاپها به وضوح دیده میشود.
یک کارشناس بازار سرمایه در خصوص مدلهای ارزشگذاری و دارایی فکری گفت: در بخش ارزشگذاری این نوع دارایی‌ها، همواره سوالات زیادی مطرح است. بخشی که در این خصوص به دفعات بیان میشود، این است که مدلهای این حوزه چند شاخص دارند که به کیفیت تیم، ملاحظات قانونی و ریسک بازار برمیگردد. بر مبنای این موارد، هر امتیاز یک وزن پولی دارد که در نهایت سرمایه مورد نیاز طرح را مشخص میکند.
سعید باجلان، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران معتقد است: واقعیت جامعه استارتاپی نشان می‌دهد که تمام ایده‌ها قبل از این، در جایی پیاده شده‌اند، بنابراین اعضای تیم و انسجام تیم، ارزشگذاری اصلی استارتاپها را نشان می‌دهد. هر ایده باید حداقل یک فرد فنی آشنا به تولید محصول داشته باشد و همچنین اندازه بازار نیز در هنگام تولید ایده و اجرای آن مورد نظر قرار بگیرد.
این استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: در واقع اندازه بازار، نقش مهمی در ارزشگذاری ایده‌های استارتاپی دارد که مسیر حرکت سرمایه‌گذار را مشخص میکند، بنابراین فقدان داده‌ها و اطلاعات مناسب برای بررسی ارزش واقعی استارتاپها به وضوح دیده میشود.
وی با اشاره به اینکه سرمایه‌گذار خارجی با نگاهی به بازار ایران متوجه تفاوت بازار این کشور با کشور خود میشود، افزود: سرمایه‌گذاران خارجی در استارتاپ‌هایی وارد می‌شوند که فعال شده و در مرحله بلوغ باشند، از این رو می‌توان گفت که تامین‌کننده اعتماد یک سرمایه‌گذار خارجی، وجود یک سرمایه‌گذار داخلی در طرح استارتاپی است.
حمیدرضا احمدی، دبیر کانون کارآفرینی و یکی برگزار کنندگان رویداد استارت آپ ویکند در ایران، نیزمعتقد است که کاربران هنوز به درک درستی از مفهوم «استارت آپ» دست نیافته اند و بیشتر درگیر و دار تب و تاب جهانی آن هستند.
اکو تیتر
نظر شما
