از خرمشهر که خارج می‌شوید انگار به یکباره وارد دنیای دیگری شده‌اید. سراسر جاده پر است از بنرهایی که یا برای اطلاع‌رسانی مسیر رسیدن به مرز شلمچه نصب شده‌اند یا محتوای‌شان، اشعار و مضامین اربعینی و عاشورایی است. حدود ٥ کیلومتری خرمشهر بنری بزرگ در ابتدای جاده‌ای تقریبا فرعی، راهی را نشان می‌دهد که این روزها، یکی از سه جاده پر تردد کشور است.
از خرمشهر که خارج می‌شوید انگار به یکباره وارد دنیای دیگری شده‌اید. سراسر جاده پر است از بنرهایی که یا برای اطلاع‌رسانی مسیر رسیدن به مرز شلمچه نصب شده‌اند یا محتوای‌شان، اشعار و مضامین اربعینی و عاشورایی است. حدود ٥ کیلومتری خرمشهر بنری بزرگ در ابتدای جاده‌ای تقریبا فرعی، راهی را نشان می‌دهد که این روزها، یکی از سه جاده پر تردد کشور است.
حمیدرضا خالدی در ادامه این گزارش می نویسد: راهی که روزگاری نه چندان دور زیر چکمه‌های جوانان رزمنده این کشور می‌لرزید و حالا، چند سالی است که هر ساله با فرا رسیدن اربعین، میعادگاه صدها هزار زایری است که به عشق زیارت بارگاه کربلا و نجف، قدم‌های‌شان را استوار کرده‌اند تا به معشوق برسند. از پیر و جوان گرفته تا مرد و زن و کودک.
چند روزی است که مرز مهران به دلیل ازدحام جمعیت دچار بی‌نظمی شده و به همین دلیل خیلی از هموطنان‌مان (بخصوص هموطنان جنوبی) ترجیح داده‌اند تا با وجود طولانی‌تر بودن مسیر مرز شلمچه تا نجف نسبت به مرز مهران تا نجف، از این خروجی وارد مرز عراق شوند. هر چه به مرز نزدیک‌تر می‌شوید، به همان نسبت بر تراکم جمعیت هم افزوده می‌شود. از حدود ٣ کیلومتری نقطه صفر مرزی، موکب‌های شهرستان‌های مختلف تازه آغاز می‌شوند. موکب‌هایی که در واقع، چادرهای شهرستان‌های مختلفی هستند که هر کدام به نوعی، به زایران خدمت‌رسانی می‌کنند. چای عربی، قهوه عربی، چای لیمو، انواع شربت‌ها تا غرفه اطلاع‌رسانی و مشاوره طب‌سنتی و غرفه راهنمایی و اطلاع‌رسانی زایران و...
دختر جوان که روی ویلچر نشسته، با شوق و حرارت نقشه‌های مسیر را بین زایران تقسیم می‌کند. قدم به قدم که جلو می‌روید کسانی جلویت را می‌گیرند و چیزی تعارف می‌کنند. آب معدنی‌هایی که درون بشکه‌های پر از یخ خنک شده‌اند، فصل مشترک تمام غرفه‌هاست. دو جوان سیاه‌پوش، هر کدام مجمعه‌های بزرگ و سنگین را در دست دارند که روی هر کدام از آنها حداقل ٤٠ تا ٥٠ لیوان شربت آبلیمو است. خستگی از سر و روی‌شان می‌بارد، اما باز هم با علاقه به زایران شربت تعارف می‌کنند.
مرد میانسالی از همان غرفه هم در سویی دیگر کتری بزرگی به یک دست دارد و با لیوان‌های یک‌بار مصرف در دست دیگرش، به مردم شربت تعارف می‌کند. خودش می‌گوید چهار پنج روزی است که اینجا با عشق، شبانه‌روز به زایران خدمت می‌کند: «من بچه خرمشهرم. تو این ٤٠سالی که از خدا عمر گرفته‌ام هر سال محرم سعی کرده‌ام به نوعی نوکری آقا را بکنم. از وقتی هم که مراسم اربعین و پیاده‌روی به کربلا راه افتاده، هر سال به همراه جمعی دیگر از عاشقان اهل بیت در خرمشهر اینجا می‌آییم و شیفتی به زایران خدمت می‌کنیم. وقتی از وی می‌پرسم: دوست نداشتی الان کربلا بودی؟ به سمت مرز، نگاهی می‌کند و از سر حسرت می‌گوید: تا الان دو سه بار کربلا رفته‌ام ولی کی است که یک‌بار برود کربلا و دوباره عاشق دیدن گنبد طلایی آقا نباشد؟ ولی با این حال اینجا هم کم از زیارت بارگاه آقا نیست. عشق ما اینجا خادمی زایران خسته آقاست. حالا اگر خودش بطلبد، باز هم خواهم رفت.»
اینجا دیگر خستگی معنایی ندارد. همه‌چیز شبانه‌روزی است. نه خدمت‌رسانی به زایران قطع می‌شود و نه جاده از زایران، خالی. اما برخلاف مرز مهران، اینجا همه‌چیز روال عادی خود را دارد. شلوغ، اما با نظم و ترتیب. صف‌های چک کردن ویزاها در پایانه مسافربری شلمچه گرچه نیمه‌شلوغ هستند و در هر یک از آنها ٥٠-٤٠ نفر منتظر رد شدن ولی در کمتر از نیم ساعت، زایران می‌توانند از مرز عبور کنند. زنی که همراه با دختر و داماد و نوه کوچکش از کرمان عازم کربلاست و از همان ابتدای مسیر جاده خرمشهر – شلمچه با پای پیاده راهی مرز شده‌اند، می‌گوید حدود ٧٠ سال از خدا عمر گرفته و برای نخستین‌بار است که به زیارت بارگاه ملکوتی امام حسین(ع) می‌رود. در جواب سوالم در مورد اینکه آیا از پیاده‌روی در این مسیر خسته نشده؟ لبخندی می‌زند و با همان لهجه شیرین کرمانی پاسخ می‌دهد: به هر حال هر کاری سختی‌های خودش را دارد. حدود نصف روز را پیاده طی کردیم تا به مرز رسیده‌ایم، خیلی خسته شده‌ام ولی نمی‌دانم چه سری است که در راه نمی‌مانی؟» پسرش هم در مورد عبور از مرز می‌گوید: «فقط کمی در صف منتظر ماندیم که آن هم طبیعی بود ولی در کل مشکل خاصی نبود.»
مصطفی هم جوان ٢٥ ساله دیگری است که همراه ٤، ٥ نفر از بچه محل‌هایش در بوشهر با پای پیاده عازم شلمچه شده تا از آنجا به کربلا بروند. او هم مدعی است که مشکل خاصی نداشته است: «از لحاظ خورد و خوراک که اصلا مشکلی نبوده و نیست، فقط چند دقیقه‌ای اینجا معطل شدیم که چیز مهمی نبود.» دوستش، نوبت صحبت را به دست می‌گیرد: «شنیده‌ام ازدحام جمعیت در مرز مهران خیلی زیاد است و حتی درگیری هم شده است ولی اینجا ما مشکل خاصی نداشتیم.»عظیم بابایی، شهردار منطقه ٦ تهران که مسوول ستاد اربعین شهرداری در شلمچه است، آمار جالبی از تعداد زایران می‌دهد. به گفته او تاکنون بیش از ٦٠٠ هزار زایر از طریق مرز شلمچه وارد عراق شده‌اند. بابایی در مورد اینکه آیا با این حجم تراکم، با مشکل خاصی در خط مرزی مواجه شده‌اند یا نه، گفت: «خوشبختانه با تمهیداتی که فرمانداری و وزارت کشور اندیشیده‌اند و همچنین افزایش گیت‌های چک ویزا، مشکل خاصی نداشتیم.»
در گفت‌وگویی که با معاون سیاسی- امنیتی وزارت کشور داشتیم، او هم تاکید می‌کرد که برخلاف مرز مهران، با وجود تراکم بالای زایران، در شلمچه مشکل خاصی نداریم. وی با تاکید بر اینکه حدود نیمی از زایران از کشورهای پاکستان، افغانستان و سایر کشورها هستند گفت: همچنین تعدادی از زایران با قطار از تهران به بصره و از آنجا با قطار به کربلا می‌روند. بابایی در بخش دیگری از سخنان خود با ذکر اینکه به دنبال آن هستیم تا از سال آینده مدیریت تمام بخش‌ها و موکب‌های این مرز را به خود بومی‌ها و نهادهای غیردولتی بسپاریم گفت: از این نکته نیز نباید غافل ماند که برگزاری مراسمی مانند پیاده‌روی اربعین در اقتصاد مردم آبادان بسیار موثر است.
وی با بیان اینکه بیش از ١٥٠ اتوبوس زایران را از لب مرز به نجف می‌برند تا پیاده‌روی‌شان را به کربلا آغاز کنند در مورد روند بازگشت زایران نیز گفت: «به‌طور کلی چند روزی است که بازگشت هموطنان زایر آغاز شده است، سه‌شنبه حدود ٣٠ هزار زایر از مرز شلمچه به داخل کشور بازگشته‌اند.» او با تاکید بر اینکه اجازه خروج به هیچ زایری که فاقد ویزا باشد داده نخواهد شد، گفت: «مدارک زایران در چهار مرحله کنترل می‌شود و هرکسی که ویزا نداشته باشد بازمی‌گردد.»
شهردار منطقه ٦ همچنین در مورد آمار گمشدگان در مرز شلمچه نیز گفت: «براساس آمار موجود، هر روز حدود ٥ زایر گمشده از طریق سایت راهنمای ستاد اربعین به همراهان‌شان رسیده‌اند و به همین تعداد هم گذرنامه و پول و عابر بانک و... پیدا شده که به صاحبان‌شان بازگردانده شده است.»
**یک میلیون و 500 هزار زایر اربعین از مرزهای کشور خارج شدند
با نزدیک شدن به روز اربعین اخبار بیشتری از مرزهای غربی کشور و کشور عراق مخابره می‌شود. طبق اعلام رییس سازمان حج و زیارت تا ظهر روز گذشته: «یک میلیون و 500 هزار نفر از مرزهای کشور خارج شده و بیش از یک میلیون و 600 هزار ویزا هم صادر شده است.» سعید اوحدی روز گذشته به رسانه‌ها گفت که امسال آمار زایران افزایش چشمگیری داشته و بیشتر زایران از طریق سامانه سماح اقدام به اخذ ویزا کرده‌اند و این آمار را نشان‌دهنده میزان اعتماد مردم به این سامانه دانست.
روز گذشته همچنین سیدرضا صالحی امیری، نخستین سفر خود در مقام وزارت ارشاد را به مرزهای غربی داشت و از مرزهای مهران، چذابه و شلمچه بازدید کرد و در جریان این سفر ضمن درخواست از مردم در مورد اینکه بدون ویزا و گذرنامه به مرزهای کشور مراجعه نکنند گفت: «مرز مهران با محدودیت‌های زیادی مواجه است، این در حالی است که حجم وسیعی از زایران، یعنی نزدیک به 800 هزار نفر از این مرز عبور کرده‌اند و همچنان تقاضا برای تردد از این مرز زیاد است، البته مردم و مسوولان استان ایلام با همه توان در خدمت زایران اربعین هستند و ظرفیت تمام دستگاه‌ها برای اینکه مشکلات این مرز برطرف شود، بسیج شده است.»
حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور و رییس ستاد مرکزی اربعین حسینی، روز گذشته پس از پایان جلسه این ستاد که با حضور رحمانی‌فضلی، وزیر کشور برگزار شد، گفت: برنامه‌ریزی امسال ستاد برای اعزام زایران به عراق برای شرکت در راهپیمایی اربعین منطبق بر واقعیات بود و تا زمان حضور افراد فاقد مجوز در مرز مهران تمام کارهای اعزام طبق برنامه انجام شد اما این موضوع موجب ایجاد تراکم شدید جمعیت در مرز مهران شد؛ به گونه‌ای که ٢ بار مرز مهران از سوی طرف عراقی بسته شد.»
رییس ستاد مرکزی اربعین با اعلام اینکه قرار نیست جمعیت متراکم در مرز مهران همچنان متوقف بمانند، اعلام کرد: «پیش‌بینی می‌شود تا پایان هفته بتوانیم با انتقال افراد فاقد مجوز که در لابلای جمعیت زایران متفرق شده و موجب اختلال جدی در روند عبور زایران دارای گذرنامه و روادید از مرز مهران شده‌اند، شرایط را به حالت عادی برگردانیم. به استان‌های غربی و جنوبی کشور هم ابلاغ شده است زایران را به سمت مرزهای شلمچه و چذابه هدایت کنند.» علاوه بر این آمارها و اطلاعات مسعود مصدقی مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان، اعلام کرد: «از آغاز ماه صفر تا ٢٥ آبان‌ماه در مجموع ٨٤٩ هزار و ٩٦٧ زایر از مرزهای شلمچه و چذابه خارج و رهسپار شهرهای زیارتی عراق شدند. همچنین در این مدت ١٦١ هزار و ٧٨٦ نفر نیز از طریق این دو مرز وارد ایران شدند و مجموع تردد صورت گرفته در این مدت، یک میلیون و ١١ هزار و ٧٦٢ نفر بوده است.»
*منبع: روزنامه اعتماد، 1395.8.27
نظر شما
