تامین نقدینگی و فرهنگ سازی اقتصادی

تامین مالی و نبود نقدینگی شاید نخستین چالشی باشد که واحدهای صنعتی با آن روبه رو هستند. به ویژه که در چند سال اخیر زیر بار فشار تحریم ها برخی واحدهای صنعتی نتوانسته اند سر بلند کنند و اینک بعد از نویدهای گشایش اقتصادی پسابرجام امیدها دگر بار زنده شده است.

البته سهم سیاست های دولت در این امیدواری برای واحدهای صنعتی زیاد است تا جایی که برای رونق دوباره صنایع و خروج از رکود برنامه های متنوعی مطرح شده و در دستور کار قرار گرفته است. اعطای تسهیلات و تزریق منابع مالی، صدور ضمانتنامه ازسوی صندوق های حمایتی صنایع کوچک و تامین مالی صنایع کوچک از طریق پذیرش در بورس و فرابورس از جمله راهکارهای دولت برای کمک به واحدهای صنعتی است. 

اعطای تسهیلات به طور قطع باعث رونق واحدهای صنعتی راکد و حمایت از طرح های نیمه تمام در شهرک ها و نواحی صنعتی خواهد شد. علی یزدانی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران در ابتدای امسال از اختصاص 16 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای تکمیل و راه اندازی واحدهای صنعتی 60 درصد پیشرفت فیزیکی و نیز فعال سازی واحدهای راکد و نیمه فعال خبر داد.

البته اقدام حمایتی دولت برای کمک به واحدهای صنعتی کوچک و متوسط موافقان و مخالفانی نیز داشته است. عده ای معتقدند که اعطای تسهیلات بدون تامین بازار بیهوده است و عده ای نیز این اقدام را حرکت موثری برای تحرک در واحدهایی می دانند که با رکود دست و پنجه نرم کرده اند.

مخالفان، همکاری نکردن بانک های عامل و نداشتن منابع مالی را نیز پاشنه آشیل این طرح حمایتی دانستند. با وجود این، راهکارهای مناسب دولت در کنار تزریق منابع مالی از جمله تامین مالی صنایع کوچک از طریق پذیرش در فرابورس باعث شد که تنها تامین نقدینگی راهکار نجات صنایع به شمار نیاید بلکه این راهکارها باعث می شود نیاز صنایع به پول و منابع مالی کمتر و نگاه واحدهای صنعتی توسعه ای محور شود. این همان نتیجه مثبتی است که می تواند به واحدهای صنعتی جانی دوباره دهد.

**تقویت پایه های تولید

بیژن کردستانی، مدیر شهرک های صنعتی کرمانشاه در این زمینه به صمت گفت: یکی از راهکارهای مطلوب در تحرک واحدهای صنعتی تامین منابع مالی برای واحدهای صنعتی است. خوشبختانه ما در قالب اقتصاد مقاومتی و ستاد تسهیل استانی نیز توانسته ایم اطلاع رسانی بسیار خوبی به واحدهای صنعتی داشته باشیم.

تا این زمان نیز 177 واحد صنعتی کرمانشاه توانسته اند حدود 80 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کنند. این امر باعث می شود که پایه های تولید در واحدهای صنعتی تقویت شود.

وی درباره میزان آشنایی واحدهای صنعتی و نواحی صنعتی با راهکارهای حمایتی دولت گفت: تمام واحدهای صنعتی استان به نسبت با این راهکارها آشنایی دارند. در واقع می توان گفت که بالای 90 درصد واحدهای صنعتی از امتیازهای داده شده مطلع می شوند؛ چراکه واحدهای صنعتی تمایل دارند مشکلات خود را حل کنند و به چرخه تولید برگردند. از این رو با تمامی سیاست های حمایتی دولت آشنایی دارند.

کردستانی با بیان مزیت های سیاست های حمایتی از واحدهای صنعتی گفت: واحدهای صنعتی اگر بازار خوبی داشته باشند، نقدینگی آنها نیز تامین می شود. از این رو به نظر می رسد در ابتدا باید بازار واحدهای صنعتی تامین شود تا خود به خود و به مرور زمان منابع مالی آنها جبران شود. به علاوه اینکه این بازار باید رقابتی باشد تا در نتیجه وجود رقابت در بازار جایگاه محصولات معلوم شود.

**هم افزایی میان صنایع

وی با اشاره به واحدهای صنعتی در کرمانشاه گفت: برای حل مشکلات واحدهای صنعتی این استان خوشه های صنعتی را تشکیل دادیم. همچنین واحدهای صنعتی را به صورت کنسرسیوم های واحد و صادراتی یا مجموعه ای از رشته های صنعتی ویژه ساماندهی می کنیم تا بتوانند وارد بازار شوند. زمانی که در بازار بتوانند جایگاه به دست آورند خود به خود مشکلات مالی آنها حل می شود.

کردستانی درباره راهکارهای تامین مالی و توسعه بازار برای واحدهای صنعتی گفت: تنها بخشی از مشکلات واحدهای صنعتی به مباحث تامین نقدینگی برمی گردد. بخش دیگری از مشکلات به ایجاد و توسعه بازار مربوط می شود. از این رو باید برای حضور هر چه بیشتر واحدهای صنعتی در بازارهای بین المللی نیز فرهنگ سازی شود. در کنار آن باید آموزش و اصلاح فرآیندهای تولید در صنایع کوچک پیگیری شود.

وی در زمینه توسعه بازار برای تولیدات واحدهای صنعتی نیز گفت: کنسرسیوم های صادراتی در استان ها و شهرک های صنعتی متناسب با شیوه کاری هر رشته صنعتی تشکیل شده است. البته با توجه به اینکه آنها مجموعه ای از فرصت ها و تهدیدهای مشترکی دارند و با توجه به برنامه ریزی که سازمان صنایع کوچک شروع کرده است، می توان به حل مشکلات آنها خوشبین بود و آینده روشنی را برای صنایع کوچک انتظار داشت.

راهکارهای تامین مالی در کنار محرک های توسعه بازار برای واحدهای صنعتی با هدف رونق بخشی به اقتصاد صنایع هنگامی بیشتر به چشم می آید که پیشینه کمک رسانی به واحدهای صنعتی را بررسی کنیم.

**تجربه های تلخ و شیرین

سیدمهدی صفوی، مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی بوشهر نیز در این زمینه به صمت گفت:مشکلات واحدهای صنعتی به درستی از سوی سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران شناسایی شده است. البته در گذشته تامین مالی برای واحدهای صنعتی تنها از طریق منابع بانکی بود. از آنجا که بانک ها منابع مالی کافی در اختیار نداشتند به میل خود سود تسهیلات را تعیین می کردند و در نتیجه فشار بیشتر روی واحدهای صنعتی بود. با بررسی تجربه دهه 80 می بینیم که سیاست تامین نقدینگی از بانک ها چندان اثری روی رشد و رونق واحدهای صنعتی نداشت.

بسیار دیده می شد که واحدهای صنعتی که تسهیلاتی از بانک ها گرفته بودند از عهده بازپرداخت آن برنمی آمدند و درنهایت هم برای خودشان و هم برای بانک های عامل مشکلاتی به وجود می آمد. بعد از سپری شدن این تجربه های تلخ سازمان صنایع کوچک به روش های دیگری برای تامین مالی واحدهای صنعتی رو آورد. یکی از ظرفیت ها صندوق ضمانت سرمایه گذاری بود.

وی با اشاره به سازوکار صندوق ضمانت سرمایه گذاری گفت: این صندوق به عنوان شخص ثالث بین خریدار و فروشنده یا بین تسهیلات دهنده و تسهیلات گیرنده ای بود که فرآیند دریافت تسهیلات را روان سازی و کم هزینه می کرد. در عین حال باعث سرعت بخشی به فرآیند دریافت تسهیلات شده است. از این راهکار موثر سازمان صنایع کوچک هم واحدهای صنعتی و هم بانک ها استقبال کرده اند. در حال حاضر بانک ها به مراتب ضمانتنامه های صندوق را قبول دارند.

**کم کردن چالش ها

صفوی با اشاره به تامین مالی صنایع کوچک از طریق پذیرش در بورس و فرابورس نیز گفت: فرابورس به توسعه بازار کمک کرد. یعنی در عین حال که به واحدهای صنعتی منابع مالی تزریق می کنیم راهکاری اتخاذ کرده ایم که نیاز واحدهای صنعتی به منابع مالی کمتر شود. در حال حاضر سازمان صنایع کوچک این مدل ها را بیشتر به عنوان راهکار مدنظر قرار داده است.

البته منابع مالی تزریق می شود اما تلاش می شود که نیاز واحدهای صنعتی به منابع مالی کمتر شود. هر چند نقدینگی در فضای کسب و کار رفع کننده مشکلات واحدهای صنعتی است اما با ایجاد صندوق های حمایتی و استفاده از ظرفیت های توسعه بازار و معرفی محصولات واحدهای صنعتی می توان اثر چالش منابع مالی را کمتر کرد.

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی بوشهر با اشاره به فرهنگ سازی برای حضور واحدهای صنعتی در بورس گفت: نگاه به توسعه بازار تغییر کرده، از این رو لازم است که فرهنگ آشنایی واحدهای صنعتی با بورس نیز ایجاد شود. به تازگی موافقت هایی شده تا دسترسی واحدهای صنعتی به این بازار بیشتر شود.

**تکمیل زنجیره های ارزش

صفوی با اشاره به واحدهای صنعتی بوشهر گفت: ایجاد خوشه های صنعتی و کنسرسیوم ها باعث رشد هم افزایی و افزایش درجه هم پوشانی میان واحدهای صنعتی شده است. این سازوکار در کنار تاکید بر توسعه بازار کمک ارزنده ای به واحدهای صنعتی خواهد کرد.

صفوی افزود: زمانی که بازار وجود دارد سایر حلقه های بازار در زنجیره ارزش کار خود را انجام می دهند در حالی که اگر بازار وجود نداشته باشد، سایر حلقه های تولید نمی توانند به درستی فعالیت کنند. البته خوشبختانه فرهنگ سازی موثری برای حضور واحدهای صنعتی در بازار در حال انجام است تا جایی که امروزه واحدهای صنعتی متقاضی حضور در بازارهای بین المللی هستند به ویژه اینکه امسال بسته حمایتی سازمان صنایع کوچک روند را بیشتر کرده است. در بوشهر نیز در بخش آبزیان و خرما این فرآیند اثربخش و مشهود است.

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی بوشهر تاکید کرد: راهکار توسعه بازار و فرهنگ سازی برای واحدهای صنعتی روشی است که در کشورهای هم تراز ما استفاده می شود. از این رو ما باید به یک زبان مشترک در بازارها برسیم. البته این هم افزایی در ایجاد خوشه های صنعتی اثربخش بوده تا جایی که باعث شده در کمتر از 3سال به نتیجه مطلوب برسیم. بدیهی است این روند باید ادامه پیدا کند تا واحدهای صنعتی به استقلال مالی برسند و با منابع مالی خود بازار محصولات خود را گسترده تر کنند.

*منبع: روزنامه صمت