رشد فناوری و شیوه های متنوع تولید می تواند خطرات گوناگونی را برای واحدهای صنعتی در پی داشته باشد. از این رو باید روش های مدیریت بحران به اقتضای زمان بروزرسانی شود. یکی از اصولی که در مدیریت خطرها و بحران ها در واحدهای صنعتی مورد تاکید قرار می گیرد برنامه ریزی و پیش بینی است.
روزنامه صمت در صفحه مدیریت صنعتی نوشت: رشد فناوری و شیوه های متنوع تولید می تواند خطرات گوناگونی را برای واحدهای صنعتی در پی داشته باشد. از این رو باید روش های مدیریت بحران به اقتضای زمان بروزرسانی شود. یکی از اصولی که در مدیریت خطرها و بحران ها در واحدهای صنعتی مورد تاکید قرار می گیرد برنامه ریزی و پیش بینی است.
در این گزارش که در شماره دوشنبه 15 شهریور 1395 خورشیدی به قلم صفیه رضایی منتشر شده است، می خوانیم: این امر بدین معنی است که به موازات صنعت مورد فعالیت و خطرهای احتمالی برای آن پیش بینی های لازم انجام شود تا در زمان وقوع بحران بتوان کمترین خسارت ها را داشت.
البته منظور از بحران تنها بروز آتش سوزی در واحد صنعتی یا تخریب دستگاه ها یا نقص فنی نیست.
گاهی بحران هایی در دل واحد صنعتی به وجود می آید که شاید آنچنان در دایره برنامه ریزی نگنجد یا برخورد با آنها نیازمند دقت بیشتری باشد.
برخی از بحران هایی که در مجموعه یا سازمان صنعتی ممکن است مدیران با آنها مواجه شوند عبارتند از: بی انگیزگی کارکنان، بکارگیری مدیران نالایق در قسمت های مختلف، دست نیافتن به اهداف کارخانه یا سازمان، نارضایتی مشتریان یا خدمت گیرندگان، بی اعتمادی کارکنان و مجموعه مدیران (بحران اطمینان)، اعتصاب کارکنان، بحران های مالی، ناکارآمدی قوانین و بخشنامه ها و اتفاقات غیرقابل پیش بینی در بروز هرکدام از این موارد، مدیریت بحران به معنی انتخاب معقول ترین راه حل برای برخورد و مهار آن است.
**چه باید کرد؟
زمانی که هرکدام از این بحران ها به وجود می آید مدیریت یک واحد صنعتی باید بتواند با شناخت نوع بحران و اولویت بندی به موضوع رسیدگی کند.
به علاوه اینکه عوامل موثر در بروز بحران را شناسایی کرده و زمینه های لازم را برای حل یا کنترل آن به کار گیرد.
این مورد شامل فراهم کردن امکانات و راه حل های مناسب و نیز آماده سازی زمینه مشارکت کارکنان است.
امکان دارد در سطحی بالاتر مدیر صنعتی نیازمند تشکیل ستاد بحران باشد تا پیامدهای احتمالی هرکدام بررسی شود.
حتی در برخی مواقع نیازمند یاری مددکاران اجتماعی یا روانشناسان صنعتی هستیم تا بحران را به نحو مطلوب مدیریت کنیم.
با توجه به آنچه گفته شد می توان مدیریت بحران را به چند مرحله فرآیند پیش بینی بحران، پیشگیری از وقوع بحران، مداخله و هدایت بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران تقسیم کرد.
با این حال ممکن است برخی از بحران ها در واحدهای صنعتی همراه با تنش و آشوب باشند.
گاهی افراد داخل سازمانی با تحریک دیگران به ایجاد تنش در داخل سازمان می پردازند و درحقیقت با تصورات ذهنی یک فرد که ناشی از مسائل خانوادگی و مشکلات روحی است به تحریک دیگران پرداخته و باعث ایجاد ناآرامی و اغتشاش در سازمان صنعتی شوند که به تشدید بحران کمک می کند از این رو مدیر صنعتی باید از وجود چنین افرادی آگاه باشد تا غافلگیر نشود؛ چراکه غافلگیری نخستین عامل مخرب در بحران هاست بنابراین باید هنگام غافلگیری در اسرع وقت آن را مدیریت کرد تا از تشدید بحران جلوگیری شود.
باید بدانیم که تصمیم گیری های مهم همواره از ضروریات مدیریت بحران در لحظات ابتدایی است.
**گستردگی دامنه مدیریت بحران
شرایط کنونی کسب وکار در کشور ما بسیار تحت شرایط خطرپذیری قرار دارد.
از آتش سوزی و نقص فنی در کارخانه و کارگاه گرفته تا تغییرات و نوسانات نرخ ارز و نرخ بهره بانکی که همه اینها، واحدها و بنگاه های اقتصادی را با مخاطره روبه رو می کند.
در این میان شاید پیش بینی نقص یک دستگاه در کارخانه راحت تر باشد اما پیش بینی آتش سوزی ناگهانی اندکی دور از تصور است.
ممکن است شما به عنوان یک مدیر صنعتی صبح از خواب بیدار شوید و ببینید قسمتی از فضای کارخانه دچار حریق شده یا تعدادی از دستگاه ها خراب شده اند و هزینه بسیاری متحمل شده اید.
باید قبل از به وجود آمدن این رویدادها آنها را پیش بینی و مستندسازی کنید تا از اندوخته هزینه ای که برای این رویدادها در نظر گرفته اید استفاده کنید و به نوعی غافلگیر نشوید.
امروزه به دلیل پیچیده تر شدن فناوری های سازمانی و نیز پیچیدگی های محیطی روابط علت و معلولی گسترده شده و در نتیجه به سادگی نمی توان دسته بندی خاصی از بحران ها ارائه کرد؛ چراکه کارها به مرور تخصصی تر شده از این رو ارتباط میان پیچیدگی فناوری ها و فرآیندهای تولید ایجاب می کند تا مدیر صنعتی با تمامی فرآیندهای سازمانی و تولیدی آشنا باشد.
یکی از دلایل رشد مدیریت بحران در سازمان های صنعتی نیز پیچیده تر شدن نوع ریسک ها در محیط های صنعتی و بزرگ شدن صنایع تولیدی است.
آنجا که بحث متنوع سازی در تولید صنعت مطرح می شود به طور قطع بکارگیری دانش های مختلفی را نیز در پی دارد.
این دانش ها ریسک های مخصوص خود را به همراه دارند و برای کنترل آنها به افراد با تجربیات ویژه نیاز است تا بتوانند خطرهای مختلف را بررسی و کنترل کنند.
یکی از دلایل نیاز سازمان ها و صنایع به مدیریت بحران، کنترل هزینه های پیدا و ناپیدایی است که مدیران تولیدی را با خطر یا بحران های اقتصادی روبه رو می کند.
این هزینه ها شامل انواع خسارت ها، هزینه های بیمه، هزینه های ایمنی و هزینه های اداری می شود که جزو هزینه های پیداست.
اما هزینه هایی که به دلیل تخصیص نادرست منابع در تولید ایجاد می شوند، هزینه های ناپیدایی هستند که می توانند موجب افت یک سازمان یا یک واحد صنعتی شوند به طوری که قدرت تصمیم گیری های بهینه را از مدیران صنعتی سلب و زمینه های بروز انواع بحران را مهیا می کنند.
بنابراین لزوم مدیریت بحران در سازمان و صنایع بیش از پیش می شود.
البته برخی از بحران ها همچون بحران های مالی و ورشکستگی در محدوده سیاست های اقتصادی و دولتی نیز قابل تحلیل است؛ چراکه نمی توان با قطعیت گفت تمامی بحران ها را یک کارآفرین یا مدیر صنعتی لایق بتواند از سر بگذراند.
مصطفی رناسی، نایب رییس اتاق بازرگانی اصفهان در این زمینه به صمت گفت: «هیچ واحد صنعتی تمایل به تعطیلی ندارد اما در بیشتر مواقع کنترل بحران از دست مدیر صنعتی خارج می شود یا اینکه توانایی مقابله با آن را ندارد برای چنین واحدهای صنعتی که زیر بار فشار بحران اقتصادی خم شده اند تنها راه حل تزریق تسهیلات و منابع مالی است تا دوباره جان بگیرند.
به علاوه اینکه بحران انگیزه در واحدهای صنعتی و بدهکاری های پیاپی واحد صنعتی را شبیه انسانی می کند که انرژی ندارد.»
**بروزرسانی روش های مدیریت بحران
بحران از هر نوعی که باشد باید دلیل و نوع آن را شناسایی کنیم تا راهکارهای مقابله ای مفید را بتوانیم ارائه دهیم.
این بحران ها ممکن است عوامل درونی و بیرونی داشته و ناشی از نوعی بی تدبیری و نبود آینده نگری در سیستم صنعتی باشند؛ با این حال باید به خوبی آنها را مدیریت کرد تا واحد صنعتی بتواند روی پای خود بایستد.
حسین ساسانی، عضو انجمن مدیران صنایع در این زمینه به صمت گفت: بیشتر بحران هایی که هم اکنون در واحدهای صنعتی دیده می شود ناشی از ظرفیت های ناکافی و نشات گرفته از نبود قدرت پیش بینی و برنامه ریزی مدیران آنهاست؛ مدیرانی که به شرایط باثبات اقتصادی عادت کرده بودند و شاید بسیار کم بتوانند در شرایط بی ثبات و ناپایدار بحران را از سر بگذرانند؛ به علاوه اینکه به دلیل منابع محدود حاضر به سرمایه گذاری در حوزه هایی همچون مدیریت منابع انسانی یا اطلاعاتی نیستند تا جهشی در نحوه مدیریت آنها ایجاد شود.
از این رو می توان این دسته از مدیران را جزو افرادی دانست که قابلیت های لازم را ندارند.
پس ضروری است یا از روش های نوین مدیریتی برای مقابله با بحران ها بهره مند شوند یا کنار بروند و افرادی کاردان را جایگزین خود کنند تا از پس بحران ها بر بیایند.
ساسانی افزود: البته همه بحران ها ناشی از مدیریت درونی واحدهای صنعتی نیست و بخشی نیز به شرایط کسب وکار برمی گردد.
با این حال باید روش های مدیریتی نوین و جدید را جایگزین روش های پوسیده ای کرد که در شرایط بحران جواب نمی دهد.
نکته مهمی که در این میان به ذهن می رسد این است که مدیریت بحران باید به موازات رشد فناوری و تخصص های جدید در واحدهای صنعتی پویا و روی مولفه های آن تجدیدنظر شود.
شاید در داخل واحد صنعتی کارکنان تمایلی به اعتصاب نداشته باشند و با یکدست کاری در دستگاه ها یا رایانه ها کل سیستم را با خطر مواجه کنند.
از این رو واحدهای صنعتی در مقیاس های بزرگتر نیازمند تیم های امنیتی و مدیریت بحران هستند که با شیوه های مدیریتی جدید نیز آشنا باشند.
*منبع: روزنامه صمت
نظر شما
