روزنامه شرق در گزارشی، نوشت: کوشش وزارت نفت دولت یازدهم برای بهرهبرداری از پنج فاز دیگر توسعه میدان فوق عظیم پارس جنوبی به ثمر رسید و امروز فازهای ١٧ و ١٨، ١٩ و ٢٠ و ٢١ این میدان گازی با حضور رئیسجمهوری بهطور رسمی افتتاح میشوند.
در ادامه این گزارش می خوانیم: کمابیش حدود نیمی از ذخیره گاز ایران در پارس جنوبی قرار دارد که میدان مشترک میان ایران و قطر است. توسعه فازهای پارس جنوبی برای افزایش برداشت گاز از میدان مشترک بسیار پراهمیت است، ازاینرو، وزارت نفت نیز توان خود را بر بهرهبرداری از فازهای نیمهتمام این میدان متمرکز کرد.
عملیات اجرائی این پنج فاز از سال ٨٩ در چارچوب طرحهای ٣٥ماهه آغاز شد، اما به علت تشدید و تداوم تحریمها و عدم سازماندهی مناسب در اختصاص منابع مالی روند، اجرای پروژههای صنعت نفت بهکندی پیش میرفت، اما در دولت یازدهم، سازماندهی عملیات اجرائی طرحهای ملی تغییر کرد. وزارت نفت دولت یازدهم تلاش کرد این فازها را براساس میزان پیشرفتی که داشتند اولویتبندی کند تا بهرهبرداری از آنها سریعتر انجام شود.
علاوه بر تخصیص منابع مالی، مشکل اصلی پیمانکاران اجرائی این طرحها تهیه تجهیزات از شرکتهای خارجی بود. به نتیجهرسیدن مذاکرات هستهای ایران با گروه ١+٥ شرایط را در این زمینه تغییر داد و تأمین برخی از تجهیزات حساس و ضروری این فازها پس از برجام تسهیل شد و هماکنون شاهد بهرهبرداری کامل از فازهای دیگری در میدان مشترک پارس جنوبی هستیم.
** تجربهای موفق برای پیمانکاران ایرانی
شاید مهمترین شاخص فازهای ١٧، ١٨، ١٩، ٢٠ و ٢١ اجرای موفق آنها از سوی شرکتهای ایرانی بوده است؛ شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)، ایدرو شرکت تأسیسات دریایی، فازهای ١٧ و ١٨ را ساختند. پتروپارس پیمانکار فاز ١٩ بود و مگاپروژه فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی هم از سوی شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC) اجرا شد و به بهرهبرداری رسید.
علاوه بر پیمانکاران اصلی این فازها، ایرانیها در بحثهای اجرائی پروژهها نیز حضور پررنگی داشتند، در این فازها بیش از نیمی از پروژه ساخت داخل است. همچنین راهاندازی فازهای ١٧ و ١٨ و ٢٠ و ٢١ با یک شرکت ایرانی بود. با توجه به اینکه موضوع راهاندازی یکی از مسئلههای اصلی در بهرهبرداری از مگاپروژههای صنایع نفت و گازی است، راهاندازی موفق این فازها از اتفاقات ویژهای است که در پارس جنوبی رخ داده است.
** فازهای ٢٠ و ٢١؛ آماده بهرهبرداری کامل
عملیات اجرای فازهای ٢٠ و ٢١ نیز از سال ٨٩ آغاز شد و این پروژه مانند همه دوفازیهای پارس جنوبی قرار است روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز شیرین کند. به گفته مدیرعامل شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)، حدود ١٤ هزار نفر در پیک کاری پروژه در این فازها مشغول به کار بودند.
بهزاد محمدی با بیان اینکه صد درصد اجرای قرارداد طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی با شرکت OIEC بود، گفت: پالایشگاههای خشکی و حفاری ٢٢ حلقه چاه این دو فاز با ما بود و شرکت تأسیسات دریایی هم ساخت سکوهای دریایی و خطوط لوله انتقال گاز از دریا به خشکی را تحت هدایت OIEC برعهده داشت.
محمدی با بیان اینکه فازهای ٢٠ و ٢١ بزرگترین پروژه اجراشده از سوی OIEC بوده است، تصریح کرد: این شرکت پیش از این طرح توسعه فازهای ١٧ و ١٨ و پیشتر از آن طرح توسعه فازهای ٩ و ١٠ پارس جنوبی را اجرا کرده است و مجموعه تجربههای خود در این فازها را در مگاپروژه ٢٠ و ٢١ به ثمر رسانده است.
وی تحریمها و اثر آن بر تأمین تجهیزات و کالاهای خاص پروژه را مهمترین عامل تأخیر یکساله در اجرای پروژه خواند و توضیح داد: با این حال تلاش کردیم با بهرهگیری از پیمانکاران و شرکتهای داخلی تأثیر تحریمها را به حداقل برسانیم. درمجموع ٦٣ درصد فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی ایرانی است و ٣٧ درصد آن هم که بیشتر مربوط به تجهیزات است، از خارج از کشور تأمین شده است.
** ارقام نجومی کار در ٢٠ و ٢١
مدیرعامل OIEC با بیان اینکه در اجرای طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی درمجموع صد میلیون نفر ساعت کار انجام شده است، یادآور شد پالایشگاه خشکی طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی در زمینی به مساحت ٢٧٠ هکتار در منطقه پارس یک واقع در نزدیکی عسلویه اجرا شده است.
در این پروژه، حدود ٣٠٧ هزار مترمکعب بتونریزی معادل ٤,٥ برابر حجم بتونریزی برج میلاد تهران و همچنین حدود ششهزارو ٤٠٠ کیلومتر کابلکشی معادل مسافت ایران تا آلمان یا به اندازه شعاع کره زمین، انجام شده است.
هزار کیلومتر لولهکشی، ٩٢ هزار متر حفاری بدون حادثه و نیاز به تعمیرات، صد میلیون نفرساعت کار مصرفی، سه میلیون اینچ قطر لولهکشی، نصب ٤٤ هزار تن سازه فلزی و ٣٧ هزار تن تجهیزات فولادی با همکاری ١٣ پیمانکار اصلی و فعالیت حدود ١٤ هزار نفر در نقطه اوج کار، از دیگر ارقام بزرگ این ابرپروژه ملی در میدان مشترک پارس جنوبی است. ویژگی خاص دیگر فازهای ٢٠ و ٢١ در بخش حفاری است. در بسیاری از طرحهای اجراشده، بهطور معمول، همه چاههای یک پروژه به بهرهبرداری نمیرسند و گاهی در همان آغاز بهرهبرداری از پروژه با تعمیراتی همراه هستند، اما همه چاههای این فازها را بدون نیاز کوچکترین تعمیری در مدار تولید قرار دادیم.
** رکوردهای بینظیر در ٢٠ و ٢١
عملیات حفاری فازهای ٢٠ و ٢١ سال گذشته به پایان رسید و از ٢٥ شهریور ٩٥ گاز این پروژه به شبکه سراسری گاز کشور تزریق شد که در زمستان امسال کمک زیادی به مدیریت تأمین و توزیع گاز در کشور کرد. محمدی دراینباره گفت: پس از نصب سکوها و تکمیل خطوط دریایی، گاز ترش چاههای فازهای ٢٠ و ٢١ را وارد پالایشگاه کردیم و پس از ٤٢ ساعت عملیات فرایندی در پالایشگاه، گاز شیرین وارد شبکه سراسری شد که ثبت یک رکورد بینظیر در بین فازهای پارس جنوبی بوده است.
وی با تأکید بر اینکه تیم راهاندازی پالایشگاه در بهرهبرداری از فازهای ٢٠ و ٢١ موفق عمل کرد، گفت: پالایشگاه را با گازهای ٦، ٧ و ٨ تست کرده بودیم و زمانی که گاز دریا آماده شد، پالایشگاه خشکی ما آماده دریافت گاز بود.
** دوره ١,٥ساله بازگشت سرمایهگذاری
حجم سرمایهگذاری انجامشده در چهار بخش اصلی پروژه شامل حفاری، سکوها، خطوط لوله انتقال گاز و پالایشگاه خشکی این پروژه حدود ٤,٥ میلیارد دلار است، هرچند این سرمایهگذاری بسیار هنگفت است، اما برای کشور بسیار سودآور است و بازگشت سرمایه بسیار سریعی دارد که این سرمایهگذاری را توجیه میکند و لازم است مسئولان اقتصادی کشور، به سرمایهگذاری در پروژههایی از این دست، توجه ویژه داشته باشند.
با در نظرگرفتن دورههای تعمیراتی، از زمان بهرهبرداری کامل از پروژه، حدود یکسالونیم تا دو سال طول میکشد تا کل سرمایهگذاری چند میلیارددلاری انجامشده از این پروژه، برگردد که این مدتزمان کوتاه و چشمگیر، سرمایهگذاری در چنین پروژههایی را توجیه میکند.
به گفته مدیرعامل OIEC، با وارد مدارشدن ردیف نخست پالایشگاهی در فازهای ٢٠ و ٢١ در آذرماه سال گذشته و ردیف سوم در اسفند سال گذشته، شیرینسازی گاز و تولید میعانات گازی از چاههای این فازها انجام شد و تا نیمه فروردینماه امسال، حدود ١.٤ میلیارد مترمکعب گاز شیرین به خط سراسری تزریق شده؛ همچنین از این فازها حدود ٣.٥ میلیون بشکه میعانات گازی استحصال و به کشورهای آسیای جنوب شرقی صادر شده است.
** فازهای ١٧ و ١٨ از دو سال پیش تولید میکنند
پیش از آغاز دولت یازدهم فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی ٨٥ درصد پیشرفت داشتند، اما با آغاز این دولت سرعت کار بیشتر شد. مدیرعامل OIEC دراینباره توضیح داد: از ٣٠ دی سال ٩٣ پالایشگاههای این دو فاز وارد مدار تولید شدند و پس از آن بهمرور ردیفهای گازی مختلف در سرویس قرار گرفتند و الان این فازها به صورت کامل در حال فعالیت هستند.
محمدی با بیان اینکه تا امروز ١٦ میلیون بشکه میعانات گازی از فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی تولید و صادر شده است، افزود: تاکنون ٤٩٠ هزار تن اتان و حدود ٦٣٠ هزار تن گاز مایع (LPG) در فازهای ١٧ و ١٨ تولید شده است. اما چرا این پروژهها اکنون و زمانی که از تولیدشان چند ماه میگذرد، افتتاح میشوند؟ مدیرعامل OIEC درباره این موضوع میگوید: پروژههایی که شرکتهای خارجی در پارس جنوبی اجرا کردند، به این صورت بود که آنها کل فاز را به پایان میرساندند و سپس تولید از پالایشگاه را آغاز میکردند، اما با توجه به شرایط کشور در سالهای گذشته استراتژی وزارت نفت بر این بود که پروژهها تولیدشان را زودتر آغاز کنند. از سوی دیگر، وزیر نفت هم تأکید داشتند مراسم افتتاح فازها، پس از بهرهبرداری کامل از آنها برگزار شود.
درهمینباره مجری طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی در شرکت نفت و گاز پارس نیز گفت: اجرای طرح توسعه فازهای پارس جنوبی در سالهای گذشته بهویژه فازهای ٢٠ و ٢١ را میتوان بهعنوان الگوی نمونه و موفق اجرای یک مگاپروژه، برای اجرای دیگر طرحهای ملی بسط داد.
*منبع: روزنامه شرق، 1396.1.27