به نام گردشگری به کام برج‌سازان

روزنامه تجارت در گزارشی با اشاره به ساخت‌و‌سازهای انبوه در منطقه22 تهران، نوشت: منطقه22 شهر تهران درمساحت12 هزار هکتار در غرب تهران با 10درصد وسعت پایتخت به عنوان بزرگترین منطقه شهری تهران به حساب می‌آید.

در ادامه این گزارش آمده است: این منطقه با هدف قطب گردشگری تهران درسال 79 از منطقه 5 جدا شد تا به اهداف گردشگری خود برسد. دراین منطقه بوستان جنگلی چیتگر، ورزشگاه آزادی، بوستان جوانمردان، پارک جنگلی لتمان کن، آبشار البرز، دریاچه شهدای خلیج فارس و...کمک بزرگی به جذب گردشگرتهران کرده است، اما در کنار ساخت محیط‌های تفریحی و گردشگری انبوه سازان نیز بیکار ننشسته‌اند و آسمان‌های این منطقه را مملو از ساختمان‌های بلند مرتبه کرده‌اند، به طوری که طبق برنامه ریزی‌های صورت گرفته قرار بود تا سال ١٤٠٤، حدود ٥٠٠ هزار نفر جمعیت این منطقه سکونت داشته باشند، که در حال حاضراین جمعیت ساکن هستند و در آینده با ساخته شدن واحدهای مسکونی دیگر جمعیت این منطقه به مرز هشدار خواهد رسید. 

از سوی دیگر انبوهی از این ساخت و ساز‌ها تنها مربوط به بخش خصوصی نیست، بلکه بیشتر نهادهای نظامی، دولتی، عمومی‌و نظارتی برای راه‌اندازی واحد مسکونی کارکنان خود دست به ساخت برج‌های بلند مرتبه زده‌اند. طبق آمارها از 908 ساختمان بلند مرتبه در شهر تهران 665 ساختمان بالای 12 طبقه در منطقه22 ساخته شده‌اند. همچنین به گفته کارشناسان شورای عالی شهرسازی و معماری کشور از 290 مجوز صادره برای ساخت وسازهای بلندمرتبه پایتخت، 190 مجوز برج سازی به منطقه 22 مربوط می‌شود که نشان دهنده تغییر مسیر شکل گیری این منطقه از اهداف چشم انداز شهرداری تهران است.

درگزارش پیش رو بیشتر از روند ساخت و ساز در این منطقه نوپا پایتخت آگاه می‌شوید: در ابتدا مجبورمی‌شویم گزارش میدانی از وضعیت این منطقه تهیه کنیم، بزرگراه شهید همت را شرق به غرب طی می‌کنیم، از پل دره کن که عبور می‌کنیم، وارد منطقه22 می‌شویم، شمال بزرگراه ساختمان دانشگاه علامه طباطبایی است که با آجر‌های قرمز رنگ خود نمایی می‌کند، بعد از عبور از دانشگاه علامه به شهرک مسکونی نیروی انتظامی‌می‌رسیم. 

در هم جواری این ساختمان‌ها به شهرک وسیعی با ساختمان‌های بلند مرتبه در کنار رشته کوه‌های البرز می‌رسیم به نام شهرک امید دژبان این شهرک متعلق به کارکنان ارتش است که با بیش از یک هزار واحد مسکونی راه‌اندازی شده است در کنار شهرک امید دژبان شهرک دیگر وجود دارد به نام شهرک نمونه که این شهرک نیز هزاران واحد مسکونی را در ساختمان‌های بلند مرتبه خود جای داده است، همچنان به راه مان ادامه می‌دهیم، چند طرح ساختمانی در لابه لایی چندساختمان دیگر که در حال ساخت هستند، نظرمان را جلب می‌کند، به گفته اهالی یک از این پروژه ها متعلق به تعاونی مسکن کارکنان مجمع تشخیص مصلحت نظام است، بعد از عبور از این محله شهرک‌های شهاب شهر، روغن نباتی و میلاد وجود دارند، سپس به خروجی شهرک شهید باقری می‌رسیم، شهرک با هزاران واحد مسکونی که از سوی سپاه برای تامین مسکن کارکنان این نهاد ساخته شده است. 

از شهرک شهید باقری که عبور می‌کنیم، جنوب بزرگراه ساختمان‌های 30تا40 طبقه به ترتیب در کنار بزرگراه ساخته شده‌اند، این ساختمان‌ها نیز در اختیار کارکنان نهادهای نظامی‌قرار گرفته است، دوربرگردان شهرک دانشگاه شریف در بزرگراه شهید همت را برمی‌گردیم و این بار غرب به شرق بزرگراه شهید همت را طی می‌کنیم، در این مسیر چندین ساختمان بلند مرتبه در شهرک دانشگاه شریف در حال ساخت مشاهده می‌شوند، نزدیک تر که می‌شویم در تابلو مشخصات ساختمان نوشته شده که این طرح ساختمانی متعلق به تعاونی مسکن کارکنان شهرداری منطقه21 و 22 است، گویا در همین اطراف تعاونی مسکن کارکنان شورای شهر تهران نیز تصمیم به ساخت یک ساختمان بلند مرتبه را دارند، در این محله ساختمان‌های بلند مرتبه شهرک‌های نگین، آتی شهر و اردستانی چشمان هر رهگذری را به خود جلب می‌کند، در ادامه مسیر به بلوار پژوهش می‌رسیم، که شهرک 22هزار واحد امام رضا(معروف به چیتگر) در این مسیر در حال ساخت است، این شهرک متعلق به بنیاد مسکن کارکنان ارتش است.

مسیر مان را ادامه می‌دهیم و از بزرگراه شهید همت وارد شمال بزرگراه آزادگان می‌شویم در ضلع شرقی این بزرگراه ساختمان بلند مرتبه‌ای وجود دارد که کارکنان سازمان بازرسی مستقر هستند، همچنین در کنار روی گذر خیابان هوانیروز شهرک سرسبزی وجود دارد به نام شهرک صدرا که متعلق به کارکنان وزارت جهاد کشاورزی است، البته روبه روی ساختمان‌های این شهرک محله مسکونی به نام یاس وجود دارد که ساختمان‌های این محله نیز از سوی یکی ار نهاد‌های دولتی ساخته شده است؛ از آن عبور می‌کنیم و نرسیده به پل آزادراه تهران-کرج 3برج بلند مرتبه به نام شهرک آفتاب وجود دارد که این شهرک نیز برای کارکنان مجلس شورای اسلامی‌راه‌اندازی شده است .

در همجوار این 3برج شهرکی به نام عقاب وجود دارد که ساختمان‌های بلند مرتبه آن متعلق به نهادهای گوناگون است که یکی از این نهاد‌ها شرکت آب و فاضلاب تهران است.مسیر مان را به سمت آزاد راه تهران -کرج هدایت می‌کنیم و وارد بلوار کوهک می‌شویم، این بلوار مملو از برج‌های بلند مرتبه است، در ابتدا ساختمان بلند مرتبه طوبی مرکز تجاری که متعلق به شهرداری تهران است، خود نمایی می‌کند و درست روبه روی این مرکز تجاری انبوهی از ساختمان‌های بلند مرتبه در لابه لای هم ساخته شده‌اند، بخشی از این ساختمان‌ها برای تعاونی مسکن کارکنان شهرداری مناطق گوناگون شهرتهران است و حتی روزنامه همشهری رسانه شهرداری نیز برای کارکنان خود در حال ساخت مسکن است.

**مشکلات ساختمان‌های بلند مرتبه

کارشناسان معتقدند راه‌اندازی برج‌های بلند مرتبه در این منطقه موجب ایجاد یک کوه جلوی ورود باد به تهران می‌شود و آلودگی هوای شهر را به دنبال می‌آورد، به طوری که موقعیت جغرافیایی منطقه ٢٢ در شمال‌غرب تهران یکی از مهم‌ترین ورودی‌های هوای تهران به حساب می‌آید.همچنین ساخته شدن برج‌هایی در این منطقه علاوه بر رشد جمعیتی، ساکنان این منطقه را با مشکلات گوناگون شامل کمبود شدید سرانه‌اموزشی، بهداشتی، درمانی، روند کند امداد رسانی و زیست محیطی روبه روخواهد کرد.برای اینکه این موضوع را به شکل دقیق تر بررسی کنیم، به سراغ« مهدی بیگ محمدی» کارشناس معماری و شهرسازی رفته‌ایم، او در این خصوص می‌گوید: «از لحاظ تخصصی معلوم نیست چرا شهرداری مجوز ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه را در کنار یکدیگر صادر کرده است و توجهی به حریم برج‌ها در کنار یکدیگر نکرده است به طور مثال برج‌های اطراف دریاچه شهدای خلیج فارس به قدری کنار یکدیگر ساخته شده‌اند که عرض معابر اطراف برج‌ها به10 متر رسیده است.»

این کارشناس معماری و شهرسازی که ساکن همین منطقه است، در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: «بیشتر شهرک‌های انبوه سازی که در این منطقه ساخته شده‌اند از سوی نهادها و ارگان‌های گوناگون راه‌اندازی شده‌اند که بیشتر آنها مانند شهرک صدرا،یاس، امید دژبان، شهید باقری و...تخلفاتی را داشته‌اند و این موضوع باعث شد تا شهرداری پایان کار این شهرک‌ها را صادر نکند و این انبوه سازان نتوانند سند مالکیت واحدهای مسکونی شان را دریافت کنند، اما متاسفانه در مدیریت فعلی شهرداری تهران به یک باره پایان کار این شهرک‌های متخلف صادر شد که جای سوال دارد، که چرا شهرداری بدون توجه به تخلف انبوه سازان پایان کار آنها را صادر کرده است.

«بیگ محمدی» در ادامه می‌افزاید: «یک طرح تفریحی به نام «هزار و یک شهر» در شمال این منطقه در حال ساخت است که این مجموعه به عنوان بزرگترین مجموعه تفریحی و گردشگری خاورمیانه به حساب می‌آید، از سوی دیگر بیمارستان تخصصی مغز و اعصاب پروفسور سمیعی در حال ساخت است و همچنین شهرک مسکونی 22هزار واحد در جنوب بزرگراه شهید همت در مرحله ساخت قرار دارند که با همین چند طرح عمرانی جمعیت عظیمی‌را روزانه رهسپار این منطقه خواهد کرد، که متاسفانه به این نکته توجه نشده که معابر این منطقه گنجایش این حجم تردد را نخواهد داشت، همچنین در مدیریت 12 سال اخیر شهردار فعلی تهران هیچ اقدامی‌برای راه‌اندازی مترو در این منطقه پهناور صورت نگرفته است.»

این کارشناس معماری و شهرسازی در پاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اینکه یک طرح تفصیلی کلی برای شهر تهران وجود دارد و به دلیل ویژگی داشتن منطقه22 این منطقه نیز به شکل جداگانه یک طرح تفصیلی دارد، بنابراین باید برای هر ساخت و ساز به شکل کارشناسی تر مجوز ساخت و ساز بلند مرتبه سازی صورت بگیرد؟ می‌گوید:«در گذشته به این شکل بود، مثلا در شمال بزرگراه شهید همت شهرک سازی صورت می‌گرفت و در جنوب این بزرگراه خانه‌های ویلایی، همچنین در محله آزادشهر حتما باید مالکان نمای ساختمانشان را به شکل شیروانی راه‌اندازی کنند تا شهرداری اقدام به صدور پایان کار کند، که متاسفانه این روند تغییر پیدا کرده است به طوری که در کنار یک خانه ویلایی شاهد ساخت چند برج بلند مرتبه هستیم، به خصوص این موضوع در بلوار کوهک و بلوار دهکده المپیک این منطقه بیشتر به چشم می‌خورد.»

**منطقه22 نابود شد

برای اینکه موضوع ساخت وساز ساختمان‌های بلند مرتبه در منطقه22 بررسی کنیم، به سراغ«احمد حکیمی» عضو شورای شهرتهران رفته‌ایم، او که آشنایی کامل بر این منطقه دارد، می‌گوید:« قرار بود این منطقه به عنوان قطب گردشگری تهران محسوب شود، اما رفته رفته با صدور مجوز‌های بی رویه از سوی شهرداری منطقه22 و هراز گاهی شهرداری تهران این منطقه به این شکل تبدیل شده است، به طوری که قرار بود در چشم انداز این منطقه نیم میلیون نفر سکونت داشته باشند، اما این روزها شاهد این حجم جمعیت هستیم و تنها در یک کلمه می‌توانم بگویم منطقه22 به نابودی کشید شده است.» 

این عضو شورای شهر تهران درپاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اینکه موضوع برج سازی بیش از اندازه در منطقه22 را پیگیری کرده‌اید؟ می‌گوید:« از همان روزهای نخست که شورای چهارم تشکیل شد مدام تذکر به شکل شفاهی و کتبی به مدیریت شهری داده‌ایم و با این روند ساخت و ساز مخالفت کرده‌ایم، اما مدیریت شهری توجهی به این تذکرات ما نکرده است و حال شاهد آن هستیم که منطقه22 که قرار بود طبق مقررات بین المللی سبک ساخت و سازهای شهری آن به اجرا برسد به چه وضعیت تبدیل شده است.»به گفته «حکیمی» متاسفانه در کشور ما مسکن به عنوان یک سرمایه محسوب می‌شود، اما ملک در سایر کشورها دیگر به عنوان یک سرپناه به حساب می‌آید و باید فرهنگ غلط را در کشورمان تغییر دهیم.

**زیرسازی صفر

یکی از فعال‌ترین اعضای شورایاری منطقه22«علی شهابی» است، او نیز دل پری از وضعیت ساخت و سازهای بلند مرتبه در این منطقه دارد، به خبرنگار «تجارت» می‌گوید:« در گزارشی که اعضای شورایاری منطقه22 تهیه کردند و در صحن شورای شهر تهران قرائت کردند به موضوع ساخت و ساز بی رویه ساختمان‌های بلند مرتبه اشاره شده است، همچنین بارها اعضای شورایاری این منطقه نامه‌های گوناگونی را به شهردار منطقه و تهران ارسال کرده‌اند و ابراز نگرانی از این حجم ساخت و ساز کرده‌اند، که متاسفانه توجهی به این موضوع نشده است.» 

او ادامه می‌دهد: «متاسفانه نهادها و ارگان‌های گوناگون تصور می‌کنند که منطقه22 حیاط خلوت پایتخت به حساب می‌آید و به دلیل نبود زمین در مرکز شهر و همچنین گران بودن زمین در مناطق مرکز دست به کار می‌شوند و اقدام به ساخت و ساز در این منطقه نوپای تهران می‌کنند.»وی تصریح می‌کند:«گاهی اوقات شاهد آن هستم که نهادها و ارگان‌های گوناگون از شهرداری طلبی دارند و شهرداری در قبال آن طلب به آنها زمین یا تراکم می‌فروشد، که این امر نیز کمک به افزایش برج‌سازی و جمعیتی این منطقه می‌شود.»

به گفته «شهابی»مساله اینجاست که شهرداری قبل از اینکه به پیوست‌ها و زیر ساخت‌های یک طرح توجه داشته باشد، تلاش می‌کند آن طرح را هرچه سریع تر به اجرا برساند ، اما بعد از مدتی که از بهره برداری طرح می‌گذرد، معایب آن مشخص می‌شود و هزینه‌های زیادی به مدیریت شهری تحمل می‌کند.»این فعال شورایاری منطقه 22 در پاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اینکه در آینده نزدیک جمعیت این منطقه به شکل بی رویه ایی افزاش پیدا خواهد کرد، شهرداری اقدامات زیر بنایی برای این منطقه انجام داده است؟ پاسخ می‌دهد: «متاسفانه در هیچ زمینه ای شهرداری اقدامات زیربنایی انجام نداده‌اند، تنها اقدام عمرانی شهرداری برای این منطقه راه‌اندازی ادامه بزرگراه شهید همت بوده است که این طرح نیز به دلیل ملی بودن با مشارکت دولت ساخته شده است و در خصوص حمل و نقل و سرانه‌اموزشی و بهداشت اقداماتی صورت نگرفته است.»

وی ادامه می‌دهد:« از مهم ترن مشکلات منطقه 22موضوع ساخت مجتمع‌های تجاری است که باعث بالا رفتن تراکم جمعیت در این منطقه می‌شود، به این شکل که شهرداری قبل ازاینکه توجهی به زیر ساخت‌های یک طرح داشته باشد در ابتدا تلاش می‌کند آن طرح را به اجرا برساند و بعد از مدت‌ها طرح‌های زیرسازی آن را به مرحله اجرا می‌گذارد که این کار هزینه‌های اجرای طرح را بالا می‌برد، به طور نمونه زمانی که دریاچه شهدای خلیج فارس راه‌اندازی شد، شهرداری توجه به راه‌اندازی پارکینگ خودروهای مراجعه کنندگان نکرده بود و بعد از مدتی از راه‌اندازی این محیط و سردر گمی‌مردم اقدام به ساخت پارکینگ خودرو مراجعه کنندگان کرد و از سوی دیگر به تازگی شهرداری تصفیه خانه آب دریاچه شهدای خلیج فارس را در ایام نوروز افتتاح کرد و صدا وسیما این خبر را اطلاع رسانی کرد در صورتی که این طرح باید همان 4سال پیش زمان افتتاح دریاچه راه‌اندازی می‌شد.»

**آمارها چه می‌گویند

طبق گزارش مرکز آمار در سال 92 بیش از20 درصد پروانه‌های ساختمانی پایتخت متعلق به منطقه22 تهران بوده است. گزارش مرکز آمار در این خصوص نشان می‌دهد: منطقه 22 شهر تهران پس از مناطق چهار و پنج، با پنج هزار و 360 واحد مسکونی، سهم 6.4 درصدی از مجموع 83 هزار واحد آپارتمان مسکونی ساخته شده در شهر تهران را طی یکسال گذشته به خود اختصاص داده است. به گفته کارشناسان شورای عالی شهرسازی و معماری کشور از 290 مجوز صادره برای ساخت وسازهای بلندمرتبه پایتخت، 190 مجوز برج سازی به منطقه 22 مربوط می‌شود که نشان دهنده تغییر مسیر شکل گیری این منطقه از اهداف چشم انداز است.

*منبع: روزنامه تجارت، 1396.1.16