نقش پررنگ گمرک در تحقق اقتصاد مقاومتی

 نامگذاری سال 96 به‌عنوان سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال از سوی مقام معظم رهبری همچون سال‌های پیش، با توجه به اینکه در همه آنها لزوم تقویت و توسعه اقتصاد مورد تأکید قرار گرفته است، نشان می‌دهد که سازمان‌ها و دستگاه‌های کشور به‌ویژه نهادهای اجرایی باید در سال جدید بیشترین تلاش خود را مصروف عملی شدن اقتصاد مقاومتی به‌ویژه مباحث تولید و اشتغال نمایند و از تمام ظرفیت‌ها، استعدادها و امکانات خود در این زمینه استفاده نمایند.

به گزارش میزان به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ایران، در سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران که یک سازمان حاکمیتی است و علاوه بر وظایف سنتی، مسئولیت‌های تازه‌ای همچون ایجاد امکانات و تسهیلات برای افزایش رقابت و امنیت تجارت نیز به آن اضافه شده، کمک به تحقق اهداف و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی همواره مدنظر بوده و در دستور کار قرار داشته و اتفاقاً یکی از برنامه‌های مهم گمرک در این راستا حمایت از تولید و به تبع آن اشتغال بوده است. 

این موارد از طریق فراهم‌سازی تسهیلات و امکانات گوناگون برای تسهیل و تسریع ترخیص مواد اولیه و قطعات و لوازم خطوط تولید و ماشین‌‌آلات مورد نیاز تولیدکنندگان صورت گرفته است.

 سیستمی شدن امور در گمرک با استفاده از سامانه‌های الکترونیکی که با کمک و همکاری گمرک و دانشگاه میسر شده است مدت زمان ترخیص مواد اولیه وارداتی و رسیدن آن به خطوط تولید را به شدت کاهش داده و در کنار نظارت‌های سیستمی، امکان مدیریت بهتر و کارآمدتر گمرک مهیا شده است.

ارائه خدمات به فعالان مجاز اقتصادی (AEO) ،ارائه تسهیلات ویژه در  قبول ضمانت‌های بانکی مدت دار برای واحدهای تولیدی، تسریع در استرداد حقوق ورودی به صادرکنندگان و امکان ورود موقت مواد اولیه جهت پردازش و تولید کالاهای صادراتی نمونه هایی از تسهیلاتی است که گمرک در راستای اقتصاد مقاومتی آن را در برنامه کار خود قرار داده است. 

شناسایی کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف و شرکت‌های صوری توسط گمرک از طریق سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی اقدام دیگری است که به معنای واقعی حمایت از تولیدکنندگان به حساب می‌آید و راه تخلف را بر سوءاستفاده‌کنندگان مسدود کرده است.

در بحث حمایت از فعالان تولیدی، تسهیلات گمرک برای صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی نیز قابل توجه بوده است. 

همانطور که مقام معظم رهبری هم در حرم مطهر رضوی فرمودند؛ رشد صادرات غیر نفتی در بعد از انقلاب اسلامی نسبت به قبل از آن 57 برابر بوده و برای اولین بار در سال 95 و پس از چند دهه، نیز تراز تجارت خارجی کشور به سود صادرات مثبت شده است و خوشبختانه این تراز مثبت تا پایان سال گذشته تداوم داشته که به اعتقاد صاحبنظران ایجاد پنجره واحد گمرکی تاثیر قابل توجهی در افزایش صادرات غیر نفتی کشورمان طی سال های اخیر داشته است.

 نکته دیگری که باید به آن اشاره کنیم این است که با توجه به محدودیت و عدم تنوع بازارهای صادراتی برای صادرکنندگان کشورمان، گمرک ایران سامانه ثبت اطلاعات تجاری را به صورت آنلاین راه‌اندازی کرده و فعالان اقتصادی می‌توانند با دسترسی لحظه‌ای به آمارهای گمرکی و تجاری و کسب اطلاعات لازم برای بازارهای صادراتی جدید برنامه‌ریزی کنند و گمرک در این زمینه آماده هر نوع کمک و همکاری است. البته دیپلماسی گمرکی نیز در سالهای اخیر فعال تر شده که از نتایج آن می توان به کریدور سبز گمرکی با روسیه و آغاز پنجره واحد مجازی با برخی کشورها اشاره نمود.

بحث قاچاق از مباحث بسیار مهمی است که بیشترین و شدیدترین لطمات را به تولید و اشتغال زده و می‌زند.

 خسارات و آسیب‌هایی که از این بابت به تولیدکنندگان داخلی وارد شده در بعضی از بخش‌ها واقعاً نگران‌کننده است و موضوع دارای آنچنان اهمیتی است که واکنش بالاترین مقامات و مسئولان کشور را در پی داشته است. گمرک ایران به‌عنوان سازمانی که در خط مقدم مبارزه با قاچاق (کالا، مواد مخدر، انسان و سایر موارد) قرار دارد،با پیاده‌سازی سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی طی سه سال گذشته نقش و تأثیر غیرقابل انکاری در مبارزه با قاچاق داشته و با استفاده از تجهیزات و ابزارهای پیشرفته الکترونیکی و همچنین بهره‌گیری از تجربیات ارزشمند کارکنان خود موفق به کشف صدها تن کالا و انواع مواد مخدر به‌خصوص مواد مخدر صنعتی و پیش‌سازهای آن شده است

سئوالی که هرازچند گاهی توسط برخی از افراد و حتی مسئولان مطرح می‌شود، این است که چرا همه کانتینرهای حامل کالاهای وارداتی کنترل نمی‌شود و شبهاتی مبنی بر ورود کالاهای قاچاق از مبادی رسمی گمرکی مطرح می‌گردد.

با آنکه تاکنون چندین بار در این زمینه توضیح داده‌ شده باز هم می گوییم که جلوگیری از ورود و خروج کالاهای قاچاق به طور صددرصد نیازمند تجهیز گمرکات کشور به دستگاه‌های پیشرفته الکترونیکی بیشتر و گسترده‌تر است که خوشبختانه با بذل توجه بیشتر مسئولان در مجلس و دولت محترم و تقویت زیرساخت‌ها و امکانات مورد نیاز قرار است در سال جدید گمرک از این نظر قوی‌تر و مجهزتر شود و به‌کارگیری دستگاه‌های ایکس‌ری جدید، سگ‌های مواد یاب و سایر امکانات کنترلی و نظارتی توان گمرک را برای مقابله با قاچاق به نحو محسوسی افزایش خواهد داد.

ضمن اینکه الکترونیکی شدن گمرک تاثیر قابل توجهی در پیشگیری و کشف کالای قاچاق داشته که در این خصوص می توان به الکترونیکی شدن پروانه ها و حذف پروانه های کاغذی،تشکیل بانک اطلاعاتی واردکنندگان ، نظارت الکترونیکی بر عملکرد گمرکات ، مانیفست الکترونیکی، اتصال الکترونیکی بارنامه ها به سامانه جامع گمرکی ،تبادل الکترونیکی اطلاعات میان گمرک وبندر و امکان استعلام الکترونیکی محموله ها توسط نیروی انتظامی و دیگر کارکردهای سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد گمرک در پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا اشاره نمود.

البته در چارچوب سیاست های اقتصاد مقاومتی کمترین کنترل ها برای کالاهای وارداتی واحدهای تولیدی صورت می گیرد تا مواد اولیه و کالاهای واسطه ای خطوط تولید در کمترین زمان به این واحدها برسد.

از سوی دیگر همین الان هم توانایی گمرک در زمینه مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر در مقایسه با سال‌های گذشته به‌طور چشمگیری افزایش یافته و عملکرد گمرک ایران در این بخش از سوی سازمان‌های داخلی و بین‌‌المللی ازجمله سازمان جهانی گمرک و سازمان ملل مورد تحسین قرار گرفته و رتبه کشورمان در میان سایر کشورها به‌خصوص کشورهای منطقه ارتقا یافته است. بنابراین به جرأت می‌توانیم بگوییم محیط‌های عملیاتی و ستادی گمرک با پیاده‌سازی سامانه‌های الکترونیکی و اعمال شیوه‌های مدرن مدیریتی دارای شفافیت بالایی بوده و منحنی تخلفات به سمت صفر در حال حرکت است.

امیدواریم در سال 96 گمرک بتواند به اجرا و پیاده‌سازی سیستم‌های مکانیزه از جمله تجهیز گمرکات به تجهیزات پیشرفته کنترلی(ایکس ری و گاماری) و کاهش دخالت نیروی انسانی در بخش‌های مختلف شتاب بیشتری ببخشد تا در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی گام‌های بلندتری بردارد و خدمات مطلوب‌تری به مردم عزیزمان ارائه دهد.