بررسی همکاری‌های نظامی تهران- مسکو در سال 95

جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در سال 95 تعاملات بسیاری در زمینه نظامی با یکدیگر به انجام رساندند که در مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تحویل کامل‌ سامانه پدافند هوایی اس 300 و همکاری‌ در زمینه مبارزه با تروریسم عراق و سوریه اشاره کرد.

به گزارش ایسنا، برای نخستین بار در رژه 29 فروردین 95 به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که بخش‌هایی از سامانه پدافند هوایی اس 300 بطور رسمی در کشور رونمایی شد؛ در سال 2007 قراردادی نظامی بین ایران و روسیه برای دریافت سامانه پدافندی اس 300 امضا شد، اما روس‌ها در سال 2010 به بهانه تحریم‌های سازمان ملل حاضر نشدند این سامانه دفاعی را تحویل ایران دهد. در همان مقطع ایران اعلام کرد که در دادگاهی در ژنو علیه روسیه شکایتی قانونی را مطرح کرده است. اما پس از توافق هسته‌ای ایران و غرب و رفع تهدیدهای نظامی علیه کشورمان، روس‌ها آماده تحویل سامانه S300 شده‌اند در همین راستا نیز پوتین رییس جمهور روسیه در فروردین ماه سال 94 و درماه‌های پایانی مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5، با امضای حکمی، ممنوعیت فروش سامانه اس300 به تهران را لغو کرد.

تحویل بخش‌های مختلف این سامانه دفاعی از همان هنگام آغاز شد و در نهایت پس از کش و قوس های فراوان در اواخر مهر 95 بطور کامل در اختیار قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) ارتش قرار گرفت. این سامانه پدافند هوایی هفته های گذشته در رزمایشی با عنوان دماوند که با حضور جمعی از مسئولان لشکری و کشوری در میدان تیر یکی از یگان‌های پدافندی کشوربرگزار شد، مورد آزمایش قرار گرفت و با شلیک موشک اهداف مورد نظر را مورد اصابت داد و منهدم کرد.

همکاری‌های نظامی دو کشور ایران و روسیه  در سال 95 فقط محدود به قرارداد خرید سامانه اس 300 نشد؛ بلکه این همکاری‌ها در بخش‌های دیگر نیز بسیار ملموس بود؛ بویژه در موضوع سوریه؛ موضوعی که همکاری‌های نظامی تهران-موسکو را به نقطه‌ای رساند که ایران یک پایگاه نظامی خود را در اختیار جنگنده های روس قرار داد.

ماجرای استفاده روسیه از پایگاه هوایی نوژه همدان از این قرار بود که در راستای همکاری های چهارجانبه تهران-موسکو-بغداد- دمشق که طی یک‌سال اخیر با هدف مبارزه با پدیده شوم تروریسم و گروهک تروریستی در حال پیگیری است، روسیه از حریم هوایی ایران برای مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق استفاده کرد. روس‌ها از پایگاه هوایی نوژه برای عبور و سوخت‌گیری هواپیماهای نظامی و جنگنده های خود استفاده کنند.

بر اساس اظهارات رسمی مقامات کشورمان استفاده روسیه از حریم آسمان ایران مدتی بود که انجام می‌شد، اما در اواخر مرداد ماه و در پی جنجال آفرینی‌های مختلف خارجی، این موضوع علنی شد.

اواخر آبان ماه نیز رسانه های مختلف روس از گفت‌وگوی ایران و روسیه درباره قرارداد تسلیحاتی 10 میلیارد دلاری خبر دادند. بر همین اساس خبرگزاری ریانووستی روسیه به نقل از یک مقام ارشد روس خبر داد که روسیه و ایران مشغول مذاکره در مورد امضای قرارداد نظامی 10 میلیارد دلاری هستند. این مقام آگاه گفت که بنابر این قرارداد مسکو تانک‌های T-90، سیستم‌های توپخانه‌ای، هواپیما و هلیکوپترهای جنگی را به تهران تحویل خواهد داد.

همواره طی سال 95، مقامات مختلف دو کشور در مقاطع مختلف بر لزوم همکاری‌های نظامی دو ایران- روسیه تاکید داشتند. در همین زمینه و در آخرین اظهارات مطرح شده، مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه ماه گذشته از علاقه مندی ایران به توسعه همکاری‌های نظامی با روسیه خبر داد. مقامات نظامی روس نیز بارها نسبت به توسعه همکاری‌های میان دو کشور بویژه در موضوع مبارزه با تروریسم تاکید و ابراز تمایل داشته اند.

وزرای دفاع دو کشور نیز در راستای تداوم روابط دفاعی تهران- موسکو در جریان سال گذشته سه بار با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو داشتند. سردار حسین دهقان و ارتشبد سرگئی شایگو وزرای دفاع ایران و روسیه دو مرتبه در موسکو و یک مرتبه در تهران با یکدیگر دیدار کردند و درباره همکاری‌های فی‌مابین به گفت و گو نشستند.

با توجه به افزایش روز افزون خطر تروریست بین‌الملل در منطقه و لزوم تلاش کشورهای منطقه برای تامین امنیت پایدار توسط کشور های منطقه و همچنین ایجاد فضای جدید تعاملات بین‌المللی در دوران پسابرجام، این انتظار می‌رود که در سال 1396 همکاری های دفاعی دو کشور روز به روز در ابعاد مختلف نظامی بویژه خرید تسلیحات و همچنین همکاری‌هایی در زمینه مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق، تهران و مسکو گام‌های جدی تری نسبت به سال 95 در زمینه همکاری‌های دفاعی با یکدیگربردارند.