عصر ایران - بیمه شخص ثالث یکی از شناخته شده ترین انواع بیمه در کشور است. همه کسانی که ماشین دارند بیمه اجباری شخص ثالث را نیز خریداری کرده اند.
شاید بتوان گفت این رشته بیمه ای گسترده ترین رشته بیمه ای در کشور است. اما جالب اینجاست که شخص ثالث زیان ده ترین رشته بیمه ای در کشور نیز هست! آمار و ارقام نشان می دهد بیمه شخص ثالث سالانه رقمی حدود بیش از 700 میلیارد تومان زیان به صنعت بیمه وارد می کند.
یکی از دلایل اصلی زیان دهی در بخش شخص ثالث، رقابت منفی بین شرکت های بیمه و بهره برداری بنگاه های انحصاری بزرگ از این رقابت منفی است. شرکت های بیمه در رقابت با یکدیگر در رشته ای که زیانده است، تخفیف های عجیب و غریب ارایه می کنند تا بتوانند سهم بازار خود را بزرگ کنند. به عبارت دیگر این شرکت ها با بزرگ کردن سهم بازار خود در حال بزرگ کردن زیان خود هستند! ولی چرا شرکت های بیمه این کار را می کنند؟
جواب این سوال ساده است. به همان دلیلی که بانک ها با پرداخت سودهای بیش از 20 درصد و رقابت منفی برای نرخ سود در حال تحمیل زیان های بزرگ به خود هستند. بانک ها، سودهای نجومی می دهند تا نقدینگی فعلی خود را تامین کنند و بتوانند سود سپرده های قبلی که گرفته اند را بدهند و این دور باطل همینطور ادامه پیدا می کند. ادامه این وضعیت هرچند بحران را بزرگتر و بزرگتر می کند اما نفعش برای مدیران بانکی این است که بحران به تاخیر می افتد! ولی کشور از این وضعیت متضرر می شود.
همین اتفاق به شکل دیگری در صنعت بیمه رخ داده است. شرکت های بیمه نیز برای تامین نقدینگی فعلی خود، با اعطای تخفیف های نجومی و غیرکارشناسی، اقدام به جمع آوری منابع مالی در امروز می کنند، فارغ از این که فردا چگونه می خواهند خسارات را بپردازند و چگونه می خواهند جواب مردم را بدهند؟!
همین دور باطل ناگهان تبدیل به سونامی می شود که شرکت های کوچک بیمه ای که بیشترین تخلف را هم در این زمینه می کنند با خود می برد. همانطور که بیمه توسعه به همین شکل دچار بحران شد، ورشکست شد و چند صد هزار نفر که بیمه شخص ثالث این شرکت را داشتند بلاتکلیف ماندند و بیش از هزار نفر از کسانی که از این شرکت، بیمه خریده بودند به علت تصادفات به زندان افتادند!
در این آب گل آلود، خودروسازان نیز ماهی های بزرگ خود را می گیرند. خودروسازان برای صدور بیمه نامه های خودروهای نو، اقدام به ایجاد رقابت منفی بین شرکت های بیمه کرده و تخفیف های 15 تا 20 درصدی می گیرند. تخفیفی که به خریداران خودروهای نو هم داده نمی شود و مستقیم به جیب خودروسازان می رود. رقم این تخفیف بسیار بزرگ است و به صدها میلیارد تومان می رسد.
بعبارت دقیق تر، شرکت های بیمه کشور در حال دادن یارانه میلیاردی به صنعت خودروسازی در رشته شخص ثالث بودند و بیشتر از این مبلغ هم در این حوزه زیان شناسایی می کنند!
اما این همه ماجرا نیست. در دو ماه گذشته سندیکای بیمه گران و بیمه مرکزی بحث های متعددی حول بیمه شخص ثالث کردند بطوری که بالاخره سندیکای بیمه گران به یک راه حل جامع برای حل این بحران رسید. راه حل از این قرار است که شرکت های بیمه در صدور بیمه شخص ثالث به صورت واحد و کنسرسیومی عمل می کنند. بیمه ایران هم به عنوان رهبر صنعت، اقدام به صدور بیمه برای ماشین های جدید می کند و سهم تمام شرکت های بیمه از این بیمه نامه ها پرداخت می شود. بیمه ایران هم حق ارایه هیچ گونه تخفیفی ندارد. لذا به این شکل هم صنعت بیمه از این دور باطل خارج می شود، هم روندها به شکل صحیح پیش خواهد رفت و هم خودروسازان نمی توانند از این محل سودهای موهومی شناسایی کنند.
اما به نظر می رسد خودروسازان به راحتی از این سود میلیاردی نخواهند گذشت و احتمال می رود در روزهای آینده واکنش های صنعت خودرو به این موضوع را شاهد باشیم.
امید است که بانک ها نیز با هدایت بانک مرکزی بتوانند مسیری مشابه را طی کنند تا رقابت منفی در آن حوزه نیز از بین برود و بحران بانکی از این بزرگتر نشود.