روزنامه قدس در گزارشی تأکید پژوهشگران بر خطرات فناوری های ارتباطی برای نونهالان را بررسی کرد و آورد: یکی از چالش های مهم و نگران کنندهای که در اثر عمومی شدن دستگاه های هوشمند و سیستم های مختلف فناوری به وجود آمده است، مسأله کنترل، تربیت و سرگرم کردن کودکان در کنار سیستم های هوشمند و دستگاه های مختلف است.
در ادامه این گزارش که به قلم رها واعظی نگاشته شد، می خوانیم: گسترش و توسعه لحظه ای فناوری در دنیا، سبب بروز چالش های جدیدی در زندگی اجتماعی و روزمره مردم شده است. پیش از ورود فناوری های مختلف به بطن زندگی مردم، بسیاری از امور اجتماعی و تربیتی، شکل ساده تری داشت و حل چالش های موجود آن دوران، آسان تربه نظر می رسید. اما امروزه، فناوری بر همه جوانب زندگی ما انسانها بشدت سایه افکنده و سبب ایجاد چالش های مختلفی شده است.
**چالش های ورود فناوری به زندگی کودکان
یکی از چالش های مهم و نگران کننده ای که در اثر عمومی شدن دستگاه های هوشمند و سیستم های مختلف فناوری به وجود آمده است، مسأله کنترل، تربیت و سرگرم کردن کودکان در کنار سیستمهای هوشمند و دستگاه های مختلف است.
همه ما کم و بیش با این فکر که آیا دسترسی کودکان به فناوری و دستگاههای هوشمند مفید است، یا سبب بروز مشکلات مختلف خواهد شد مواجه شدهایم، اما چه بخواهیم و چه نخواهیم، حضور سامانه های هوشمند در زندگی ما، روز به روز پررنگترمیشود و نمیتوان نقش آن ها را در زندگی روزمره نادیده گرفت. با این وجود، چطور انتظار داریم که این دستگاه ها و سیستم های مرتبط با فناوری، زندگی کودکان را تحت تأثیر قرار ندهد؟
** سبقت گرفتن کودکان از والدین
هر دورانی، چالش های تربیتی خاص خود را برای کودکان و والدین آنها دارد، شاید در دوران ما نیز فناوری و نحوه استفاده از آن توسط کودکان، یکی از بزرگترین چالشها، برای والدین باشد.
والدین یک کودک، هر روز ساعتهای زیادی را با گوشی های هوشمند، تبلت و یا لپ تاپ خود کار میکنند. کودکان نیز مانند همیشه، رفتار والدین خود را در ذهنشان اسکن میکنند و در ذهن خود گمان میکنند که چون والدینشان ساعات زیادی را با این دستگاه ها سپری میکند، پس حتماً چیز خوبی در آنها وجود دارد.
البته این موضوع تا پیش از زمانی است که خود کودک مزه استفاده از فناوری را چشیده باشد، زیرا پس از آن جذابیت فناوری به قدری است که دیگر برای کنکاش در دستگاههای هوشمند مختلف، منتظر پدر و مادر خود نمیماند و به تنهایی پیش خواهد رفت و گاهی حتی از والدین خود نیز در مسیر استفاده از فناوری پیشی میگیرد.
** آیا استفاده از فناوری برای کودکان مفید است؟
فناوری جنبههای مختلفی دارد و از بازی های ویدیویی گرفته تا استفاده از گوشی هوشمند، تبلت، جست و جو در اینترنت و بهره گیری از برنامه های تلویزیون های هوشمند را در بر میگیرد.
استفاده از تبلت و گوشیهای هوشمند، به طور استاندارد از دوازده سالگی برای کودکان مجاز است، اما در حال حاضر در تمام دنیا، سن داشتن تبلت یا گوشی هوشمند در کودکان کاهش یافته است.
استفاده از این دست فناوری ها برای کودکان، هم میتواند مضر و هم میتواند مفید باشد. اگر استفاده از اینگونه فناوری ها، توسط کودکان، کنترل نشده و بدون نظارت مستقیم والدین باشد، بخصوص اگر گوشی و یا تبلت هوشمند به اینترنت متصل باشد، قطعاً برای کودکان چیزی جز ضرر و آسیب به همراه نخواهد داشت.
البته کار کردن با فناوریهای مختلف توسط کودکان، اگر از ابتدا با نظارت و کنترل والدین باشد، نه تنها به بهبود خلاقیت و تقویت ذهن کودکان کمک میکند، بلکه میتواند در یادگیری مهارتها و علوم مختلف به کودکان کمک کند. البته باید توجه داشت که استفاده کودکان زیر سه سال از فناوری در همه شرایط و در همه جای دنیا ممنوع است و به هیچ وجه نباید به آنها اجازه داد که حتی گوشی و یا تبلت هوشمند را در دست بگیرند!
** زمان مناسب برای کار با تبلت توسط کودکان
نتایج پژوهشهای علمی دانشمندان استرالیایی که در دانشگاه کورتین انجام شده است، هشدار میدهد که استفاده زیاد از تبلت ها و گوشی های هوشمند میتواند بر سلامت کودکان در سنین بزرگسالی تأثیر منفی بگذارد.
بر اساس این گزارش، حداکثر زمانی که کودک می تواند برای استفاده از این فناوری ها صرف کند، روزانه 30 دقیقه است و استفاده بیش از این مدت میتواند زمینه ساز دردهای کمر و گردن در بزرگسالی میشود. براساس نتایج بررسیها، با وجود آنکه 70 درصد کودکان میتوانند به طور مناسب و استاندارد از تبلت و گوشی های هوشمند استفاده کنند، اما 60 درصد آن ها در استفاده از این فناوری زیاده روی میکنند و 10 درصدشان نیز بیش از یک ساعت از وقت خود را پای تبلت و گوشی میگذرانند.
** مشکلات ناشی از وابستگی کودکان به فناوری
وابستگی ناسالم اولین و مهم ترین عارضه ای است که میتواند کودکان را هنگام استفاده از فناوری دچار مشکل کند؛ منظور از وابستگی این است، که کودک وقت بسیاری را در فضای مجازی میگذراند و از زندگی واقعی خود غافل میشود.
یکی از مشکلاتی که ممکن است در زمان وابستگی کودکان به فناوری ایجاد شود، فاصله گرفتن از تفریحات سالم و پناه بردن به دنیای مجازی است. تفریحات سالم مانند دوچرخه سواری، بازی کردن با اسباب بازی و گردش، نقش بسیار مهمی در فرآیند رشد سالم روانی و فیزیکی کودکان دارد.
اضافه وزن نیز یکی دیگر از نتایج نامطلوب استفاده نامناسب کودکان از فناوری و وابستگی شدید آنها به گوشیها و تبلتهای هوشمند میباشد. طبیعی است که هر چقدر میزان استفاده از اینگونه فناوریها توسط کودکان افزایش یابد، میزان فعالیت فیزیکی آن ها کاهش پیدا میکند و کودک دچار اضافه وزن میشود.
*منبع: روزنامه قدس، 1395.12.17