ناتوی اسلامی‌ در‌ هاله‌ای از ابهام

روزنامه مردم‌سالاری موانع پیش روی ریاض برای تشکیل ائتلاف نظامی‌ را بررسی کرد و نوشت: عربستان 15 دسامبر 2015 از تشکیل «ائتلاف اسلامی‌ مبارزه با تروریسم» خبر داد. تعداد کشورهای شرکت کننده در این ائتلاف 41 کشور است که مهم‌ترین آن کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، ترکیه، پاکستان، مالزی و مصر هستند.

در ادامه این گزارش می خوانیم: عمان نیز 28 دسامبر گذشته اعلام کرد که به این ائتلاف پیوسته است. این ائتلاف که عربستان آن را به بهانه «مبارزه با تروریسم» تشکیل داده است تاکنون فعالیتی در این زمینه نداشته است. 

حدود دو ماه پیش نیز عربستان سعودی به عنوان بنیانگذار ائتلاف نظامی ‌اسلامی‌برای مبارزه با تروریسم به رئیس بازنشسته ستاد مشترک ارتش پاکستان، ژنرال راحیل شریف پیشنهاد داد فرماندهی این ائتلاف را برعهده بگیرد. این خبر در دی ماه سال جاری توسط وزیر دفاع پاکستان اعلام شد. خواجه عاصف، وزیر دفاع پاکستان گفت: راحیل شریف، فرمانده سابق ارتش پاکستان که در نوامبر گذشته بازنشسته شد به عنوان فرمانده «ائتلاف اسلامی ‌مبارزه با تروریسم» که در سال 2015 با طرح عربستان تشکیل شد، تعیین شده است. 

وی افزود: شریف برای پیوستن به مقر فرماندهی ائتلاف در ریاض به موافقت دولت و ارتش پاکستان دست یافته است. تاکنون اما انتصاب شریف انجام نشده است، اقدامی‌که به اعتقاد یک شخص بسیار مطلع پذیرش آن، تلاش جدی برای برپایی پلی میان مسلمانان به جای افزایش اختلافات مذهبی آنان خواهد بود.

در همین خصوص، اوایل ماه جاری المانتیور در گزارشی نوشت: در دو ماه گذشته رمز و راز‌ها و سردرگمی‌هایی در مورد راحیل شریف فرمانده بازنشسته ارتش و اینکه آیا او قرار است فرماندهی اتحاد نظامی‌اسلامی‌به رهبری سعودی‌ ها را بر عهده بگیرد، وجود داشته است. خبرهای انتصاب شریف با انتقادات گسترده داخلی در پاکستان همراه بوده است و در این انتقادات تاکید جدی‌ای بر اصطکاک روابط بین عربستان و پاکستان شده است. شریف در پاییز گذشته از فرماندهی ارتش پاکستان بازنشسته شد.

ویژگی بارز دوران تصدی او در ارتش سرکوب گسترده طالبان پاکستان بود که کشور را با حملات تروریستی وحشتناکی مواجه کرده بودند. پاکستان به حمایت از سازمان‌های تروریستی دیگر نظیر لشکر طیبه ادامه می‌دهد اما این جنگ با طالبان پاکستان بود و امروز با داعش است که زیرساخت ‌هایشان را در کشور ایجاد کرده‌اند. اتحاد نظامی‌ اسلامی‌ به رهبری عربستان همین الان هم 40 عضور دارد. 

برخی فرمانده‌ های سعودی معتقدند پاکستان باید فرماندهی این گروه را برعهده بگیرد چرا که پاکستان تنها کشور مسلمان است که سلاح هسته‌ای دارد. در واقع پاکستان انبارهای هسته‌ای اش را در جهان به سرعت توسعه داده است . عربستان سعودی چندین دهه است که در امور نظامی ‌به حمایت‌ های پاکستان متکی است. 

در دهه 1980 هزاران نیروی پاکستانی در عربستان مستقر شدند اما پاکستان درخواست عربستان برای گسیل نیرو به یمن برای کمک به سعودی‌ها در جنگ علیه حوثی‌های یمن سرباز زد. در سال 2015 پارلمان پاکستان به اتفاق آرا در برابر پیوستن این کشور به اتحاد نظامی‌تحت رهبری سعودی در یمن رای منفی داد. تنها افراط‌ گرایانی نظیر لشکر طیبه از استقرار نیروهای پاکستانی در یمن حمایت کردند. انتصاب شریف به عنوان فرمانده این اتحاد نظامی‌اعتبار ناتوی عربی را افزایش خواهد داد. اتحادی که قرار است رزمایش‌ های نظامی‌اش را در عربستان انجام دهد.

به مدت دو ماه است که روشن نیست آیا شریف به طور رسمی‌با این پیشنهاد موافقت کرده یا آیا قبول خواهد کرد یا نه. در ابتدا وزیر دفاع پاکستان گفته بود که او این موقعیت را قبول خواهد کرد اما هیچ یک از منابع سعودی این خبر را تایید نکردند. اخیرا یک رسانه عرستانی خبر داد که او این سمت را پذیرفته اما هنوز همه چیز نامشخص است. 

بسیاری از تردید‌ها به دلیل جنجال‌های داخلی پاکستان در این باره است. به دلیل حذف عمدی ایران و عراق از اتحادنظامی‌اسلامی، این اتحاد شبیه به یک اتحاد سنی در برابر شیعه شده است.

این اتحاد نظامی ‌به وضوح ایران را هدف گرفته است. جامعه بزرگ شیعیان پاکستان با پیوستن این کشور به اتحادی ضد ایرانی به شدت مخالف است و سیاست مداران سنی پاکستان نیز با برچسب ضد ایران این اتحاد مخالفند. مقامات پاکستانی خواستار حفظ روابط دوستانه شان با ایران و عربستان به طور همزمان اند. این کار به خشونت‌های فرقه گرایانه در پاکستان تا حدودی تسکین می‌بخشد. 

طالبان پاکستان از اختلافات فرقه‌ای و هدف قرار دادن شیعیان سوءاستفاده می‌کنند. نواز شریف نخست وزیر پاکستان به طور خاص مشتاق است که کشورش را به سمت حرکت‌های متعادل کننده میان تهران و ریاض ببرد. در داخل عربستان درباره اینکه آیا شریف باید این شعل را بپذیرد یا نه مخالفت ‌هایی نیز دیده می‌شود. ولیعهد عربستان محمد بن سلمان نیروهای هدایتگر ساخت این ائتلاف نظامی ‌است. نفوذ او باید در صورتی که فرماندهی به یک پاکستانی داده شود کاهش پیدا کند. 

سعودی ‌ها امیدوارند که دولت جدید آمریکا یکی از مخالفان قوی ایران باشد. ریاض می‌خواهد که واشنگتن تهران را از به دست آوردن عراق و سوریه بازدارد. پاکستانی‌ها بیش از همه نسبت به سیاست‌های آمریکا نگرانند. در 30 ژانویه حافظ سعید رییس لشکر طیبه بازداشت خانگی شد تا احساسات را در مورد اینکه این گروه قابل کنترل نیستند بر بیانگیزد . این یک نقش بازی کردن تمرین شده از سوی پاکستانی‌ها بود که از فشار بر روی پاکستان ممانعت کند. این راز‌ها پیرامون شریف شاید هیچ گاه برملا نشود. سردرگمی ‌ها ناشی از تصمیم‌ گیری ‌های ناکارآمد ریاض و اسلام آباد است.

حال با گذشت دو هفته از انتشار این خبر، الاخبار گزارش می‌دهد که ژنرال بازنشسته پاکستان برای قبول فرماندهی ائتلاف نظامی ‌به رهبری عربستان برای این کشور چند شرط تعیین کرده است. با توجه به اینکه ایران تعیین ژنرال شریف را پیوستن کامل پاکستان به محور ضد ایرانی عربستان می‌بیند محوری که به طور مستقیم در یمن و غیر مستقیم در خارج از این کشور با ایران مبارزه می‌کند. 

طبق اطلاعات الاخبار، ژنرال شریف با آگاهی از این موضوع شرط‌ هایی را برای پذیرش فرماندهی ائتلاف نظامی ‌مطرح کرد مانند دعوت از ایران برای پیوستن به ائتلاف اما این شرایط از سوی عربستان پذیرفته نمی‌شود. همچنین طبق اطلاعات این نشریه، ایران به پاکستان اطلاع داده چنانچه این کشور رهبری ائتلاف را بپذیرد با اسلام آباد برای دستیابی به حل و فصلی از طریق مذاکره برای پایان دادن به جنگ یمن، همکاری کند.

اما به نظر می‌رسد عربستان سعودی این مسئله را رد می‌کند. این همان مسئله‌ای است که وزیر امور خارجه این کشور عادل الجبیر در کنفرانس اخیر مونیخ به آن اشاره کرد: «ایران بزرگترین حامی‌تروریسم در جهان باقی می‌ماند و این کشور به صدور انقلاب و این که شیعیان و مستضعفان به این کشور تعلق دارند و نه کشورهای اصلی خود ایمان دارد و چنانچه این مسئله تغییر نکند، تعامل با این کشور دشوار خواهد بود».

*منبع: روزنامه مردم سالاری، 1395.12.17