دنیای اقتصاد: سال‌ها است «شی جین‌پینگ» ندای اصلاحات اقتصادی سر داده است. در ماه ژانویه، او مدیران اجرایی و تجار را در داووس- سوئیس- با دفاع از تجارت بین‌المللی خیره کرد. ماه گذشته، او از مقام‌های کشورش خواست «تا اصلاحات را جدی بگیرند و آن را در اولویت قرار دهند.» نشست سالانه مجمع قانون‌گذاری خلق چین که از روز یکشنبه شروع شد بازتاب همین مساله بود. منتقدان می‌گویند با نزدیک شدن «شی» به روزهای پایان پنج‌ساله اول زمامداری خود (به عنوان رهبر حزب کمونیست) او نتوانسته این مساله مهم (اصلاحات اقتصادی) را به سرانجام برساند. به گزارش نیویورک‌تایمز، اکنون دو مساله مطرح شده است: برخی می‌گویند او در گام‌های دردناک و سختی که برای ترمیم اقتصاد برداشت جدی نبود و فقط حرف می‌زد. برخی دیگر می‌گویند انجام اصلاحات توجیهی بود برای دست‌اندازی او بر قدرت.
با این حال، مدافعان «شی» می‌گویند پیش از اتخاذ تصمیمات اساسی و بازگشایی بازارها و اصلاح صنایع دولتی ابتدا باید اقتدار خود را تثبیت کرد. مدافعان می‌گویند با کاهش یا ضعف رشد اقتصادی در سایر بخش‌های دنیا و کاهش تقاضا برای کالاهای چینی، زمان اندکی برای آزمون و خطا هست. بر این اساس، این دسته از مدافعان می‌گویند «شی» دور اول خود را با تثبیت قدرت خود به پایان می‌رساند و محصول کارش در دور دوم او ثمر خواهد داد. این دسته می‌گویند «شی» در دور دوم در نهایت از قدرت کافی برای پیشبرد برنامه‌های اقتصادی‌اش برخوردار خواهد بود. نیویورک‌تایمز می‌نویسد «شی» قدرتمندترین رهبر چین طی چند دهه گذشته است. او از اقتدار خود برای انجام اصلاحاتی بهره برد که به گفته خودش «ضروری» هستند. این گزارش می‌افزاید «شی» با دخالت گسترده در بورس و محدودیت در جابه‌جایی پول به خارج از کشور و اقداماتی از این دست از قدرت خود نهایت استفاده را کرد.
منتقدان می‌گویند مشکل این است که درخواست رهبر حزب کمونیست برای کنترل متمرکز، ثبات و سازگاری سیاسی باعث شده گام‌های تردیدآمیزی به سوی آزاد سازی اقتصادی برداشته شود. منتقدان می‌گویند دور دوم حضور او در قدرت هم ادامه همان دور اول است و تغییر محسوسی جز افزایش اقتدار او مشاهده نخواهد شد. «اسکات کندی»، مدیر پروژه تجارت چین و اقتصاد سیاسی در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن، می‌گوید: «من به شدت بدبین هستم، زیرا فکر نمی‌کنم این فقدان اعتبار یا مخالفت منافع خصوصی است که باعث می‌شود او در چنین مسیری حرکت کند. او در مواجهه با چالش‌های اقتصادی بیشتر براساس غریزه عمل می‌کند نه برنامه. انتظار ندارم غرایز او یا آن چالش‌ها در دور دوم او تغییر چندانی کند.» در هر حال، منتقدان می‌گویند «شی» نتوانسته به وعده‌های خود عمل کند. بسیاری از اقتصاددانان، مدیران و مشاوران سیاسی در پکن دلخوری خود از وعده‌های تحقق نیافته «شی» در مورد اقتصاد را پنهان نمی‌کنند. در سال 2013، او و نخست‌وزیر «لی ککیانگ» طرح‌های بزرگی برای بازارها و کارآفرین‌ها و شرکت‌ها مطرح کردند و فضای بیشتری برای رشد در اختیار آنها قرار دادند. «شی» معتقد است که بازار «نقش مهمی» در اختصاص منابع ایفا می‌کند. «وو جین گلیانگ»، یکی از برجسته‌ترین اقتصاددانان چین، در نشست اخیر حزب کمونیست در پکن گفت که «مسیر تعیین شده برای اصلاحات در این اسناد روشن است، معیارها درست است، اما مشکل اصلی در اجراست.»
«دانیل. اچ. روزن»، از شرکای پایه گذار گروه رودیوم که یک موسسه تحقیقات اقتصادی است، می‌گوید: «تقریبا در تمام دنیا این‌گونه وانمود شده است که چین نتوانسته به اهداف اقتصادی تعیین‌شده‌اش دست یابد. حتی رشد اقتصادی هم به نتیجه دلخواه نرسیده و این به‌دلیل تاخیر در اجرای اصلاحات است.» تردیدی نیست که سال‌های «شی» سال‌های پویایی و تحرک نبوده است. چین کنترل خود بر بازار اوراق قرضه بهادار داخلی را تقریبا از دست داده و اجازه مشارکت خارجی بیشتری را داده است. آن سیاستی که بیشتر خانوارهای شهری را به «تک فرزندی» تشویق می‌کرد اکنون کنار گذاشته شده و «دوفرزندی» جایگزین آن شده است. نخست‌وزیر هم مدعی است که برای تحرک کسب‌وکارهای کوچک باید کاغذبازی را در مورد آنها کم کرد و قوانین را بیشتر تسهیل کرد. «جیانگوانگ شن»، اقتصاددان چینی در هنگ کنگ، برخلاف سایر منتقدان می‌گوید: «احساس می‌کنم که تغییرات زیادی واقعا رخ داده است. مردم انتظار اصلاحات سریع‌تر و رادیکال‌تر پس از کنگره حزبی سال جاری را دارند» چرا که «شی» دور دوم خود را به‌عنوان رهبر حزب شروع خواهد کرد.
برخی کارشناسان بر این باورند که «شی» در دور دوم به لحاظ سیاسی ایمن‌تر خواهد بود و میل و رغبت بیشتری خواهد داشت و تیم او تغییرات را با جدیت بیشتری به پیش خواهد برد. برخی مقام‌های چینی بر این باورند که رشد 7/ 6 درصدی اقتصاد این کشور در سال گذشته باعث شده توازن میان تغییر و ثبات حفظ شود. با این حال، آن دسته که الگوی اصلاحات تدریجی و دولتی چین را پذیرفته بودند می‌گویند این کشور در دوران «شی» نتوانسته وعده‌های خود را عملی کند و تغییرات عملا به بن‌بست رسیده است.
در هر حال، نشست حزب کمونیست در روز یکشنبه در حالی به پایان رسید که دولت چین اعلام کرد که رشد 5/ 6 درصدی یا بیشتر را برای سال 2017 در نظر دارد. سی‌ان‌ان بر این باور است که این اندکی کمتر از رشد 7/ 6 درصدی دومین اقتصاد بزرگ دنیا در سال گذشته است. این گزارش پا فراتر گذاشته و می‌افزاید این رقم طی ربع قرن گذشته کمترین میزان نرخ رشد برای چین بوده است. کاهش نرخ رشد اقتصادی در حالی است که اژدهای زرد شاهد افزایش 7درصدی در بودجه نظامی خود است. سی‌ان‌ان در گزارش دیگری به قلم استیون جیانگ بر این باور است که روز یکشنبه نشست حزب کمونیست تحت الشعاع چند مساله قرار داشت: یکی اصلاحات اقتصادی، دوم، تنش در دریای چین جنوبی و سوم افزایش بودجه نظامی چین. این افزایش 7 درصدی بودجه نظامی برابر است با 3/ 1درصد از جی.دی.پی چین. در سال 2016، بودجه نظامی چین با افزایش 6/ 7درصدی به 146 میلیارد دلار رسید که کمترین میزان ظرف 6 سال اخیر بود. تا سال 2010 بودجه نظامی چین با سرعت دورقمی افزایش می‌یافت.
نظر شما
