راهکارهای حضور مؤثر ایران در قاره آفریقا

عدم حضور ایران در فهرست کشورهای شریک اتحادیه آفریقا مانند ترکیه، کره، ژاپن، چین و هند در حالی است که ایران همواره دارای سطوح مختلفی از روابط با کشورهای آفریقایی بوده است.

خبرگزاری مهر - یاسر کنعانی: سازمان اتحادیه آفریقا و کمیسیون اقتصادی آن با انتشار فهرست شرکای اقتصادی خود در کتاب سالانه ۲۰۱۷ از کشورها و نهادهای مختلفی که بنوعی با اتحادیه و کشورهای آفریقایی تعامل و همکاری داشته اند رونمایی کرد و از ایران نیز در ردیف کشورهای بحرین، پاکستان، آذربایجان، سوریه و ... در راستای پروتکل که دارای ناظر آکردیته در این سازمان هستند، نام برده است.

عدم حضور ایران در فهرست کشورهای شریک اتحادیه آفریقا همچون ترکیه، کره، ژاپن، چین و هند در حالی است که ایران چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی، دارای سطوح مختلفی از روابط با کشورهای آفریقایی بوده  که بعد از استقلال کشورهای آفریقایی از حداقل ۶۰ سال پیش رابطه سیاسی و اقتصادی با آفریقا داشته است و در دوران قبل از انقلاب محدود به کشورهای پادشاهی و بعد از انقلاب در عرصه حمایت از مبارزات ضدآپارتایدی، رهایی بخش، فرهنگی، تبلیغی، خدمات بهداشتی، جاده سازی، عمرانی و آموزشی همکاری و سرمایه گذاری، تمرکز داشته است. 

این رابطه معاصر را به رابطه تاریخی ایرانیان با قاره آفریقا باید اضافه کرد که تجار و مبلغان ایرانی با حضور در جزایر شرق و جنوب آفریقا، امپراطوری شیرازی ها را برپاساختند و در شمال آفریقا تا مصر، اتیوپی و تونس دارای سابقه تاریخی و بازرگانی هستند.

یکی از مهمترین راهکارهایی که می تواند ذهنیت مقامات اتحادیه آفریقا و سران کشورهای آفریقایی را به اهمیت رابطه با ایران و مشارکت با جمهوری اسلامی، بعنوان قدرتی بین المللی مجدد رهنمون سازد و نسل جدید رهبران و نخبگان آفریقا را به شریک دانستن ایران سوق دهد یادآوری خدمات و «مستند کردن» این خدمات غیر انتفاعی به کشورهای آفریقایی است که به تلاش برای استقلال سیاسی و اقتصادی قاره آفریقا همراه بوده است که قطعا در تغییر نگرش دست اندرکاران قاره آفریقا، تاثیر شگرفی خواهد داشت.

اگر چه بخشی از این راهبرد «انزوای ایران در قاره آفریقا» به سرمایه گذاری غرب و جوسازی رسانه ای رسانه های بین المللی و حضور رقبای مصمم و رقیب همچون چین، ترکیه، مغرب و ... مربوط است و مشکلات داخلی ناشی از تحریم ایران نیز مزید علت شده است، اما اتخاذ برخی تاکتیک های ذیل می تواند، راهگشا باشد:

۱-ساخت مستند و فیلم از روابط تاریخی ایران و کشورهای آفریقایی و معرفی تیزر تصویری پروژه ای ایران در کشورهای آفریقایی؛

۲-عدم تنظیم سفر مقامات و مسئولان به کشورهای آفریقایی که در ایام تبلیغات انتخاباتی و پایان دوره خود مواجه اند؛

۳-عدم امضای توافقنامه جدید تا مشخص شدن تفاهم نامه قبلی؛

۴-بکارگیری مسئولان و کارشناسان علاقمند و دارای تجربه کار و حضور در آفریقا؛

۵-ترسیم نقشه راه بومی و مطابق با الگوی ملی توسعه و سرمایه گذاری؛

۶- عضویت و فعالیت در سازمان های معتبر آفریقایی و حضور در نشستهای بین المللی مرتبط و برگزاری نشست ایران و آفریقا؛

۷-تشویق سفرای آفریقایی مقیم تهران به فراهم کردن زمینه حضور شرکتهای ایرانی و داشتن انگیزه همکاری؛

۸- برگزاری دوره های شناخت آفریقا در مراکز آکادمیک و علمی در همه ابعاد و اعزام علاقمندان به دوره های مربوطه؛

۹- فعالیت رسانه ای، خبری و غیره تخصصی مرتبط با قاره آفریقا؛

۱۰-تاسیس مرکز مطالعات راهبردی و انجام پروژه های توجیهی در همه ابعاد؛

۱۱-پیگیری فعالیت ستاد آفریقا در دولت و فعال شدن کمیسیون های مربوطه و تخصیص بودجه متمرکز و هدفمند؛

۱۲-عدم استفاده ابزاری از انجمن ها دوستی و گروههای فعال در رابطه با کشورهای آفریقایی؛

بدیهی است که نظرات سایر کارشناسان و دستگاههای مسئول در رابطه با آفریقا، به ترسیم نقشه راه جدید همکاریهای همه جانبه با قاره آفریقا منجر خواهد شد و بخش دولتی و بخش خصوصی از این سیاست همگرایی، منتفع خواهند شد.