حالا اصغر فرهادی از پرافتخارترین کارگردانان ایران و البته جهان به شمار می‌رود. «فروشنده» دومین جایزه اسکار را برای او به ارمغان آورد و نام او در میان کارگردانان جهانی که بیش از یک بار اسکار را به خانه برده‌اند، کسانی مثل استیون اسپیلبرگ، فرد زینه‌مان، آلخاندرو گونزالس، ایناریتو، دیوید لین و کلینت ایستوود و... قرار گرفت.
روزنامه اعتماد در گزارشی به قلم بهار سرلک آورد: حالا اصغر فرهادی از پرافتخارترین کارگردانان ایران و البته جهان به شمار می‌رود. «فروشنده» دومین جایزه اسکار را برای او به ارمغان آورد و نام او در میان کارگردانان جهانی که بیش از یک بار اسکار را به خانه برده‌اند، کسانی مثل استیون اسپیلبرگ، فرد زینه‌مان، آلخاندرو گونزالس، ایناریتو، دیوید لین و کلینت ایستوود و... قرار گرفت.
در ادامه این گزارش می خوانیم: او تنها کارگردان اسکاری ما است که برای دومین بار این جایزه را برای فیلم «فروشنده» به دست آورد.
اما جایزه بهترین فیلم خارجی زبان هشتادونهمین دوره آکادمی اسکار کمتر از بیانیه‌ای سیاسی نبود. فرهادی که در اعتراض به فرمان اجرایی رییس‌جمهوری امریکا مبنی بر ممنوعیت سفر شهروندان هفت کشور مسلمان به خاک امریکا، مراسم اسکار را تحریم کرد، انوشه انصاری، کارآفرین و نخستین ایرانی سفرکرده به فضا و فیروز نادری، مدیر پیشین سازمان ملی هوانوردی و فضایی امریکا «ناسا» را روانه این مراسم کرد. انصاری به هنگام دریافت جایزه فرهادی، بیانیه‌ای را از سوی این کارگردان خواند: «متاسفم امشب در کنار شما نیستم، من به احترام مردم کشورم و شش کشور دیگر که با قانون غیرانسانی منع ورود مهاجران مورد بی‌احترامی واقع شدند به امریکا نیامدم. تقسیم‌بندی جهان به «ما» و «دشمنان ما» توسط سیاستمداران افراطی، باعث ترس می‌شود، ترسی که توجیهی است دروغین برای خشونت‌ها و جنگ‌ها.
جنگ‌هایی که مانع بزرگی بوده‌اند برای رسیدن به دموکراسی و رعایت حقوق بشر در کشورهایی که مورد تهاجم واقع شده‌اند. سینماگران می‌توانند با چرخش دوربین‌های‌شان به مشترکات انسانی، کلیشه‌هایی را که از ملیت‌ها و ادیان مختلف ساخته شده، بشکنند و زمینه همدردی و به دنبال آن همبستگی مردمان جهان را فراهم کنند. همدردی چیزی است که ما امروز بیشتر از هر زمان به آن نیازمندیم. » انصاری پس از دریافت جایزه فرهادی، در اتاق خبری اسکار برای خبرنگاران دلیل حضور نداشتن فرهادی را توضیح داد: «فکر می‌کنم او قصد داشت با افرادی که مورد هدف ممنوعیت سفر به امریکا قرار گرفتند و توانایی دیدار دوستان و خانواده‌شان را ندارند، اعلام همبستگی کند. غیبت در این مراسم و دریافت نکردن این جایزه که خیلی برای او ارزشمند است، بزرگترین پیامی است که او به دنیا ارسال می‌کند.» او در سوال خبرنگاری که پرسید: فکر می‌کنید تصمیم حضور نداشتن در این مراسم چقدر برای فرهادی سخت بود؟ گفت: «خیلی سخت بود، همان‌طور که می‌دانید این جایزه دومین اسکار او به شمار می‌رود. خیلی برای فرهادی بااهمیت بود. فکر می‌کنم با نیامدنش، او احساس کرده است که خواندن بیانیه‌اش مهم‌تر است.»
فیروز نادری نیز در پاسخ به همین سوال گفت: «وقتی می‌خواهی به اصولت پایبند باشی، انتخاب‌های سختی خواهی داشت، فرهادی هم انتخابی سخت داشت.»
روز یکشنبه، چند ساعت پیش از برگزاری مراسم اسکار، ده هزار معترض اهل لندن برای نمایش فیلم «فروشنده» در میدان ترافالگار جمع شدند تا اتحاد و قدرت خود در مقابل فرمان ممنوعیت سفر شهروندان هفت کشور مسلمان را نشان دهند. فرهادی از تهران در پیامی ویدیویی این جمعیت را که در میان آنها صدیق‌خان، شهردار لندن و مایک لی، فیلمساز انگلیسی حضور داشتند، مورد خطاب قرار داد و گفت: «این اتحاد و همبستگی در آستانه شروعی بزرگ است. امیدوارم این جریان تداوم و گسترش داشته باشد چرا که درون خود قدرت ایستادگی در برابر فاشیسم، پیروزمندی در مواجهه با افراطی‌گری و نه گفتن به قدرت‌های سیاسی سرکوبگر در سراسر دنیا را دارد.» روز جمعه فرهادی و نامزدهای بخش خارجی‌زبان اسکار بیانیه‌ای مشترک منتشر کردند که در آن «فضای متعصبانه و ناسیونالیسم موجود میان بخشی از جمعیت و متاسفانه سیاستمداران در امریکا و بسیاری از دیگر کشورها» را تقبیح کردند.
این شش فیلمساز در بخشی از بیانیه خود از تنوع فرهنگ‌ها به عنوان فرصت غنی‌شدن با چیزی که ظاهرا «خارجی» است، یاد کرده‌اند. آنها نوشته‌اند: «این دیوارهای تقسیم‌کننده مردم را از تجربه چیزی ساده اما بنیادین محروم می‌کنند و آن کشف این موضوع است که ما خیلی متفاوت نیستیم.»
شروع ریاست‌جمهوری ترامپ فضایی فتنه‌انگیز را رقم زد که همین باعث شد مراسم اسکارسمت‌وسویی سیاسی به خود بگیرد. عواقب سیاست‌های این رییس‌جمهور پیش از شروع مراسم اسکار گریبان ستاره‌های هالیوودی و سینماگران را گرفت. بیست‌وچهارم ژانویه، «فروشنده» نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان اسکار معرفی شد. بیست‌وهفتم ژانویه، دونالد ترامپ فرمان اجرایی را امضا کرد که طبق آن ورود ایرانیان به خاک امریکا ممنوع شد. امضای ترامپ زندگی دانشجویان و بسیاری از افرادی که به این کشور رفت‌وآمد می‌کنند را تحت تاثیر قرار داد. ابتدا ترانه علیدوستی که مراسم اسکار امسال را تحریم کرد.
زمانی که هنوز دستور اجرایی ترامپ به مرحله اجرا نرسیده بود، علیدوستی در صفحه توییتر و اینستاگرام خود پوستری از فیلم «فروشنده» منتشر کرد و نوشت: «قانون منع ایرانیان و شش کشور دیگر از ورود به امریکا، حتی اگر موقتی باشد تبعیض‌آمیز است و غیرقابل پذیرش. نمی‌دانم این منع شامل وقایع فرهنگی هم خواهد شد یا نه، اما اگر یک درصد هم نشود، من برای شرکت در مراسم اسکار به این کشور سفر نخواهم کرد.» در واقع علیدوستی صدای مردمی شد که به دلایلی مجبور به سفر به امریکا هستند. فرهادی تا آن زمان واکنشی به حضورش در مراسم اسکار نشان نداده بود و حضورش در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. کار تا آنجایی پیش رفت که آکادمی اسکار برای آرام کردن فضا پا پیش گذاشت و از غیبت اصغر فرهادی در این مراسم ابراز نگرانی کرد، اما دونالد ترامپ همچنان بر موضع خود ایستادگی می‌کرد. تا اینکه بیست‌ونهم ژانویه فرهادی اعلام می‌کند در حال برنامه‌ریزی برای حضور در بزرگترین مراسم اهدای جوایز سال بود ولی «اما و اگرهای» فرمان اجرایی ترامپ برای او به هیچ‌وجه قابل قبول نیست و حتی اگر استثنایی برای سفر او در نظر گرفته شود، باز هم در این مراسم شرکت نمی‌کند. طی انتشار این خبر، فرهادی و عوامل فیلم «فروشنده» مصداق بارز دست سرکوبگر فرمان قانون جدید ممنوعیت صدور ویزا شدند.
** «مهتاب» بهترین فیلم سال شد
فیلم «مهتاب» برترین جایزه مراسم اسکار را در حالی دریافت کرد که ابتدا این جایزه به اشتباه به نام «لا لا‌لند» خوانده شد. این اشتباه آشفته‌بازاری را به وجود آورد که هالیوود و مخاطبان این مراسم در سراسر دنیا را متعجب کرده بود. وقتی مراسم به آخر رسید و نوبت اهدای جایزه بهترین فیلم سال شد، فی داناوی فیلم «لا لا لند» را برنده این جایزه معرفی کرد اما چند دقیقه بعد، وقتی جردن هوروویتز، تهیه‌کننده «لا لا لند» اسکار را در دست گرفته بود، اعلام کرد که اشتباهی شده است؛ اشتباهی که در حافظه تاریخی اسکار ثبت خواهد شد.
پاکتی که به داناوی و وارن بیتی داده شده بود، حاوی نام بهترین بازیگر زن نقش اول یعنی اما استون از فیلم «لا لا لند» بود، جایزه‌ای که قبل‌تر به این بازیگر اهدا شد. به همین خاطر بیتی به هنگام خواندن نام برنده تعلل کرد و آن را به داناوی نشان داد و داناوی هم بی‌معطلی «لا لا لند» را برنده جایزه بهترین فیلم خواند. دو دقیقه بعد هورویتز میلیون‌ها بیننده را شوکه کرد و گفت اشتباهی شده و اصلا شوخی‌اش نگرفته است. او کارتی را بالای سرش گرفت که روی آن «مهتاب» بهترین فیلم معرفی شده بود. کمپانی پرایس واترهاوس کوپرز، شرکتی که شمارش آرای اسکار را بر عهده دارد، مسوولیت این اتفاق را بر عهده گرفت و از عوامل «مهتاب»، «لا لا لند»، وارن بیتی، فی داناوی و بینندگان اسکار عذرخواهی کرد.
جیمی کیمل، مجری مراسم این اشتباه را دستمایه‌ای برای شوخی خود کرد و گفت: «می‌دانستم این برنامه را به‌هم می‌ریزم. بالاخره هم به‌هم ریختم.»
اما «لا لا لند» در آخرین مراسم فصل جوایز آمریکا هم به موفقیت خود ادامه داد و با شش جایزه این مراسم را ترک کرد؛ اما استون بهترین بازیگر زن نقش اول و دمین شازل 33 ساله بهترین کارگردان این مراسم شد. شازل جوان‌ترین کارگردانی است که این افتخار را نصیب خود کرده است.
فیلم‌‌های «ورود»، «مهتاب»، «حصارها» و «ستیغ اره‌ای» جوایز بازیگری و فنی هشتادونهمین جایزه اسکار را به‌دست آوردند تا «لا لا لند» که در 14 بخش نامزد جایزه شده بود، نتواند رکوردی بی‌سابقه ثبت کند.
کیسی افلک جایزه بهترین بازیگری مرد را برای ایفای شخصیت سرایداری مایوس در فیلم «منچستر کنار دریا» به‌دست آورد. این بازیگر، دنزل واشنگتن را که برای بازی در فیلم «حصارها» نامزد شده بود را کنار زد.
ماهرشلا علی نخستین بازیگر مسلمانی شد که جایزه اسکار را دریافت کرد و جایزه بهترین بازیگر مرد مکمل را برای بازی در «مهتاب» از آن خود کرد. ویولا دیویس جایزه بهترین بازیگر زن مکمل را برای «حصارها» به‌دست آورد؛ این نخستین باری بود که دو بازیگر آفریقایی-آمریکایی همزمان جوایز بازیگری مکمل را در یک بخش کسب می‌کنند.
مل گیبسون که با کارگردانی فیلم «ستیغ اره‌ای» به دنیای سینما بازگشته است، دو جایزه بهترین تنظیم صدا و تدوین را برای فیلمش به ارمغان آورد. همچنین فیلم «ورود» جایزه بهترین تدوین صدا را به‌دست آورد. فیلم »آمار پنهان» که داستانش درباره دو زن سیاه‌پوست سازمان ناسا است، «اگر از آسمان سنگ ببارد» به کارگردانی دیوید مکنزی درباره سارقان بانک در تگزاش و فیلم «شیر» با بازی نیکول کیدمن این مراسم را با دست خالی ترک کردند.
از سوی دیگر ستاره‌هایی که روی صحنه می‌آمدند همگی سیاست‌های ترامپ در مورد مهاجران و پناهندگان را به باد انتقاد می‌گرفتند و این مراسم را یکی از سیاسی‌ترین مراسم‌های تاریخ برگزاری اسکار کردند.
بخشی از مراسم نیز به یادبود هنرمندانی که سال گذشته از دنیا رفتند، اختصاص داشت که به عباس کیارستمی، اوم پوری بازیگر هندی، کری فیشر بازیگر آمریکایی و ... ادای احترام شد.
جیمی کیمل مراسم را با درخواست برای اتحاد و همبستگی شروع کرد و آمریکایی‌ها را تشویق به عبور از مرزهای سیاسی کرد سپس درباره عواقب سیاست‌های رییس‌جمهور تازه، شوخی و به بحث «اسکار خیلی سفید» اشاره کرد و گفت: «می‌خواهم از رییس جمهور ترامپ تشکر کنم. منظورم این است که یادتان هست سال گذشته اسکار نژادپرستانه بود؟» او گفت: «این مراسم در 225 کشوری که حالا از ما متنفر هستند» پخش می‌شود.
گائل گارسیا برنال هم روی صحنه آمد و گفت: «به عنوان یک مکزیکی، کسی که اهل آمریکای لاتین است، به عنوان کارگری مهاجر، به عنوان یک انسان، من مخالف هر نوع دیواری هستم که بخواهد ما را جدا کند.»
ریچ هاوارد، یکی از کارگردانان انیمیشن «زوتوپیا» به هنگام دریافت بهترین انیمیشن گفت: «این فیلم انیمیشن تحمل و بردباری را قدرتمندتر از ترس از دیگری نشان می‌دهد.»
بسیاری از نامزدهای اسکار، از جمله روث نگا و لین مانوئل- میرندا روبان‌های آبی‌ای که نماد اتحادیه آزادی‌های شهروندی امریکا است را به لباس خود وصل کرده بودند. این سازمان چندین فرمان اجرایی رییس‌جمهوری را زیر سوال برده بود.
فیلم مستند «کلاه سفیدها» که فعالیت‌ها و عملیات‌های روزانه گروهی از داوطلبان امدادرسانی وابسته به دفاع مدنی سوری را نشان می‌دهد، جایزه بهترین مستند کوتاه را به‌دست آورد. این جایزه هم طعنه‌ای دیگر به ترامپ بود چرا که به خالد خطیب، فیلمبردار اجازه ورود به آمریکا داده نشد.
*منبع: روزنامه اعتماد، 1395.12.10
نظر شما
