دستورالعمل ۸ ماده‌ای نحوه تهیه سند پهنه‌بندی حریم شهرها ابلاغ شد

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در نامه‌ای به استانداران و روسای شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌های سراسر کشور، مصوبه شورای‌عالی را با موضوع دستورالعمل نحوه تهیه سند پهنه بندی حریم در طرح جامع شهر در ۵ بخش، ابلاغ کرد.

به گزارش تسنیم، پیروز حناچی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در نامه‌ای به استانداران و روسای شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌های سراسر کشور، مصوبه شورای‌عالی را درباره سند پهنه‌بندی حریم، ابلاغ کرد.

در نامه دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به استانداران و روسای شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌های سراسر کشور آمده است: شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه 95.11.18 ضمن استماع گزارش دبیرخانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری پیرامون موضوع، دستورالعمل نحوه تهیه سند پهنه‌بندی حریم در طرح جامع شهر را به شرح زیر و منضم به یک پیوست مورد تصویب قرار داد:

الف- دستورالعمل نحوه تهیه سند پهنه بندی حریم در طرح جامع شهر

ماده1- اصطلاحات در این دستورالعمل در معنای به شرح زیر به کار می روند:

- محدوده شهر: محدوده شهر عبارت است از حد کالبدی موجود شهر و توسعه آتی در دوره طرح جامع و تا تهیه طرح مذکور در طرح هادی شهر که ضوابط و مقررات شهرسازی در آن لازم‌الاجرا است. (مطابق تعریف ماده 1 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها)

- حریم شهر: حریم شهر عبارت است از قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون محدوده شهر که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت دارد و از مرز تقسیمات کشور شهرستان و بخش مربوط تجاوز ننماید. (مطابق تعریف ماده 2 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها)

- محدوده روستا: محدوده روستا عبارت است از محدوده‌های شامل بافت موجود روستا و گسترش آتی آن در دوره طرح هادی روستایی که با رعایت مصوبات طرح‌های بالادست تهیه و به تصویب مرجع قانونی مربوط می‌رسد. (مطابق تعریف ماده 3 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا، شهرک و نحوه تعیین آنها)

- پهنه‌بندی حریم: منطقه‌بندی اراضی واقع در حریم شهر بر مبنای عملکرد طبیعی، محدودیت‌های قانونی و مصنوع و وجه غالب طبیعی اراضی در وضع موجود.

ماده2- هدف از تهیه سند پهنه بندی، حفاظت از حریم شهر و اتخاذ تدابیر مشخص برای صیانت از عرصه های واقع در آن و جلوگیری از دخل و تصرف غیرقانونی و ممانعت از تخریب اراضی زراعی باغی، جنگلی، منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون شهر و همچنین جلوگیری از هرگونه دخل و تصرف در اراضی که بر اساس سیاست های طرح جامع، جهت توسعه برنامه ریزی آتی شهر موردنیاز است. طبعا استقرار هرگونه فعالیت در حریم شهر، تنها در صورتی مجاز خواهد بود که با اهداف حفاظتی فوق الذکر در تعارض نباشد.

ماده 3- سند پهنه بندی حریم یکی از اسناد لازم الاجرای طرح جامع است که برای حفاظت از حریم شهر در چهارچوب طرح جامع تهیه و به استناد ماده 2 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک، با الویت حفظ اراضی زراعی باغی، جنگلی و منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون، مرجع  ملاک برنامه های کوتاه مدت و کلیه اقدامات اجرایی و استقرار هرگونه فعالیت در طول افق طرح جامع بوده و شامل نقشه پهنه بندی حریم و ضوابط و مقررات مربوطه خواهد بود.

تبصره1: هرگونه اقدام در حریم، توسط شهرداری ها و سایر مراجع، صرفا در چهارچوب اسناد، احکام و ضوابط سند پهنه بندی حریم در طرح توسعه و عمران مجاز خواهد بود.

تبصره 2: مقیاس سند پهنه بندی حریم حداکثر 1:25000 است.

ماده 4- پهنه‌های حریم شهرها شامل تمام یا برخی از موارد زیر خواهد بود:

1.4- پهنه حفاظت: پهنه ای است که در آن تاکید بر حفظ وضعیت طبیعی موجود و جلوگیری از دخل و تصرف در آن است و مشتمل بر مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست، محدوده های آب خوان و سفره های آب زیرزمینی، جنگل و اراضی جنگلی، عرصه ها و حرایم آثار باارزش تاریخی، فرهنگی و طبیعی ثبتی و ارزشمند و سایر عرضه هایی است که به هر دلیل حفاظت از آنها ضروری است.

2.4- پهنه‌بندی کشاورزی: پهنه‌ای است شامل کلیه عرصه‌های باغی، زراعی مرتبط با تولید محصولات کشاورزی.

3.4- پهنه مراتع: پهنه‌ای است شامل مراتع درجه یک، دو و سه.

4.4- پهنه طبیعی: پهنه‌ای است شامل عرصه‌های منابع طبیعی فاقد پوشش مرتعی و جنگلی.

5.4- پهنه سطوح آبی شامل سطوح آبی طبیعی و مصنوعی، نظیر دریاچه‌ها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها و مسیل‌ها، مخازن سدها و حرایم کیم و کیفی آنها و غیره.

تبصره1: نقاط سکونت روستایی، شامل محدوده روستاهای واقع در حریم شهر بر اساس آخرین طرح هادی مصوب و در صورت عدم وجود طرح مصوب در حد کالبد وضع موجود در حریم ثبت می‌شود.

تبصره2: سطح هر پهنه بر مبنای مطالعات طرح جامع و به استناد استعلام از مراجع و دستگاه‌های بخشی، تعیین می شود.

ماده 5: تخصیص پهنه به غیر از پهنه های پنج گانه فوق الذکر ممنوع است.

تبصره1: در مواردی که امکان استقرار کاربری های بزرگ مقیاس با عملکرد شهری و فراشهری در داخل محدوده شهر به دلیل وجود موانع قانونی و فنی، مطابق مطالعات طرح جامع و تایید مراجع استانی وجود نداشته باشد، تثبیت اراضی موردنیاز در حریم شهر، مشروط به رعایت موازین قانونی و با الویت صیانت از اراضی حریم در قالب کاربری مشخص در سند پهنه بندی حریم پس از تصویب شواری عالی شهرسازی و معماری ایران، بلامانع است.

تبصره2: تثبیت کاربری های بزرگ مقیاس وضع موجود حریم به شرط اینکه طی ساز و کار و فرآیند قانونی شکل گرفته باشند (اعم از شهرک های صنعتی، کارگاه ها، صنوف، پادگان ها و عرصه های نظامی و... و.) تحت کاربری مشخص بلامانع است.

ماده 6: درج عوارض خطی شامل شبکه معابر ارتباطی و حرایم مربوطه، خطوط انتقال آب، نیرو و انرژی و کانال های آبیاری و زهکشی و تاسیسات آب و فاضلاب، حرایم کمی و کیفی مربوطه، رودخانه ها، انهار، مسیل ها، قنوات و حرایم مربوطه و... و. در سند پهنه بندی حریم الزامی است.

تبصره1: مشاور تهیه کننده طرح‌ها، ملزم هستند محورها و کریدورهای حائز ویژگی‌های طبیعی، تاریخی، صنعتی و ترافیکی و ... را شناسایی و ضوابط و مقررات لازم در خصوص این محورها و کریدوردها را علاوه بر ضوابط عام پهنه مربوطه ارایه کند.

ماده 7: استقرار فعالیت‌ها در پهنه‌های حریم صرفا در قالب ضوابطی خواهد بود که  مشاورین تهیه‌کننده طرح‌ها بر اساس ضوابط عام هر پهنه و سایر ملاحظات فنی و شهرسازی ارایه خواهند کرد. لذا مشاوران تهیه کننده طرح ها موظف هستند در هنگام تهیه طرح‌های جامع شهری و تدوین سند پهنه‌بندی حریم، کلیه فعالیت هایی که بر اساس قوانین ملاک عمل، قابلیت استقرار در حریم شهر را دارند (اعم از صنعتی-کارگاهی، خدمات حمل و نقل و انبارداری، تاسیسات و تجهیزات شهری و خدمات فراغتی) احصاء و ضمن انطباق با قوانین و ضوابط دستگاه‌های بخشی به عنوان شرط لازم و سایر ملاحظات فنی، شهرسازی و مصوبات شورای‌عالی به عنوان شرط کافی در خصوص وضعیت مجاز، ممنوع یا مشروط بودن استقرار آنها در هریک از پهنه‌های حریم اظهارنظر کند.

تبصره1: استقرار یگان‌های نیروهای مسلح بر اساس مصوبات و ضروریات ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح در حریم شهرها بلامانع است.

تبصره2: هرگونه صدور پروانه در حریم شهر، مطابق سند پهنه بندی حریم، مصوب شورای عالی و ضوابط و جداول مربوطه و با اخذ مجوز کارگروه تخصصی امور زیربنایی و شهرسازی خواهد بود.

تبصره3: در موارد ایجاد مغایرت اساسی با سند پهنه بندی حریم، اخذ مصوبه شورای برنامه ریزی و توسعهاستان و طی مراحل قانونی لازم، ضروری است. طبعا تشخیص این مغایرت اساسی به عهده مراجع استانی مربوطه خواهد بود.

ماده 8- رعایت چهارچوب این دستورالعمل در سند پهنه بندی طرح های هادی شهری در مراجع مربوطه مورد تاکید است.

ب- ادارات کل راه و شهرسازی استان با همکاری شهرداری ها نسبت به انطباق سند پهنه بندی طرح های جامع حریم شهرهای مصوب قبلی خود (طرح هایی که بیش از پنج سال از افق آنها باقی مانده است.) با الویت کلانشهرها، شهرهای مرکز استان و شهرهای باجمعیت بیش از 200 هزار نفر و شهرهای با جمعیت بیش از 100 هزار نفر در انطباق با این دستورالعمل اقدام نموده و مراتب را جهت ابلاغ مجدد به دبیرخانه شورای‌عالی ارسال کنند.

ج- دبیرخانه شورای‌عالی ظرف مدت 3 ماه با همکاری ادارات کل راه و شهرسازی استان ها، فرآیند گردش کار و بررسی موضوعات را در کارگروه تخصصی امور زیربنایی و شهرسازی مورد بررسی قرار داده و پیشنهادهای اصلاحی را جهت اتخاذ تصمیم به شورای عالی گزارش کند.

د_ جداول مربوط به استقرار فعالیت در پهنهه های مختلف حریم مطابق دستورالعمل حاضر جهت اخذ بازخورد استانی برای دوره 6 ماهه به پیوست این دستورالعمل و توسط دبیرخانه شورای عالی ابلاغ شود.

ه- موضوع تداخل حقوقی میان ماده 99 قانون شهرداری‌ها و ماده 2 قانون تعاریف حریم و محدوده با هماهنگی وزارت‌خانه‌های کشور و راه و شهرسازی از طریق معاونت حقوقی ریاست جمهوری پیگیری و رفع شود.