دودشدن ثروت ملی در دودکش خانه‌ها

 «دودشدن ثروت ملی در دودکش خانه‌ها»، «سیف: نظام بانکی کشور «زیان‌ده» است»، «چرخش دور ورسای پست‌مدرنیسم»، «زیر تیغ تورم»، «سرگیجه زیر حلقه» و ««آشتی ملی»؛ پیام حضور مردم» از مهم ترین موضوع های اختصاصی روزنامه شرق در شماره چهارشنبه 20 بهمن است.

**دودشدن ثروت ملی در دودکش خانه‌ها

چندی است با وجود گوشزدشدن بهبود استفاده از سوخت‌های تمام‌شدنی نظیر گاز، همچنان این سرمایه ملی با استفاده بی‌رویه در ایران، در مسیر خاموشی است. از چند روز پیش که سرما جانی دوباره گرفت و موضوع قطع گاز ترکمنستان به ایران نیز به این امر اضافه شد، آتش مصرف گاز خانگی هم شعله‌ورتر شد. در شرایط به‌وجودآمده، دم‌دست‌ترین اقدام ازسوی مسئولان، قطع مظلوم‌ترین بخش مصرف‌کننده گاز؛ یعنی صنایع بود، اما ماجرا به اینجا ختم نشد و این‌بار با کم‌سوکردن گاز اتان پتروشیمی‌ها، این طلای هزاروصددلاری به بخش خانگی فرستاده شد تا در سایه مصرف بی‌رویه و چندبرابر میانگین جهانی گاز در ایران، دود شود و به هوا رود. ایران با تولید ٧٠٠‌میلیون مترمکعب گاز که ٥٠٠‌میلیون مترمکعب آن از پارس‌جنوبی تأمین می‌شود، بیشترین مصرف گاز در جهان را به خود اختصاص داده که این میزان هر سال رو به افزایش است. 

گزارش‌های منتشرشده از سوی شرکت بریتیش‌پترولیوم انگلیس نشان می‌دهد تا پایان سال ۲۰۱۳ میلادی ایران با تولید سالانه ۱۶۶‌میلیارد مترمکعب گاز پس از کشورهای ایالات متحده آمریکا، روسیه و کانادا در ردیف چهارمین کشور بزرگ تولیدکننده گاز جهان قرار گرفته بود، اما اکنون این میزان تولید به ٢٧٠‌میلیارد مترمکعب رسیده که حدود صد ‌میلیارد از آن صرف مصارف خانگی، تجاری و نیروگاهی می‌شود و باقی‌مانده آن نیز در تولید برق و مصارف گرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از این میزان گاز می‌توان محصولات ارزشمندی در حوزه پتروشیمی و پالایشگاهی تولید کرد. 

** سیف: نظام بانکی کشور «زیان‌ده» است

دیگر کسی ابایی ندارد که اعتراف کند اوضاع سیستم بانکی کشور تا چه اندازه خراب است. علاوه بر کارشناسانی که هر بار سخن از ورشکستگی سیستم بانکی به زبان می‌آورند، حالا رئیس‌کل بانک مرکزی هم از زیان‌ده‌بودن بانک‌های کشور می‌گوید. به گفته ولی‌اله سیف، باید به‌ گونه‌ای بانکداری کنیم که توجیه اقتصادی داشته باشد.

سیف در نشست با مسئولان و فعالان اقتصادی استان کرمانشاه با اشاره به شرایط دشواری که دولت یازدهم کار خود را آغاز کرد، گفت: دولت کشور را در شرایطی تحویل گرفت که اقتصاد از تعادل خارج شده بود و نرخ تورم ۴۰.۴ درصدی را در مهرماه سال ۹۲ و تورم نقطه‌به‌نقطه تا ۴۵ درصد را در خرداد ۹۲ تجربه کردیم؛ به‌علاوه اقتصاد کشور درگیر تلاطم ناشی از نوسانات شدید نرخ ارز بود؛ به‌گونه‌ای‌که هیچ سرمایه‌گذاری حاضر نبود در این شرایط پیش‌بینی‌ناپذیر سرمایه‌گذاری کند. به گفته او، در چنین شرایطی همه به سمت کارهای اقتصادی کوتاه‌مدت از‌جمله خرید‌و‌فروش، سفته‌بازی و... روی آورده بودند که هیچ سودی برای اقتصاد کشور نداشت.

**چرخش دور ورسای پست‌مدرنیسم

تحول نخستی که با شعر نو نیمایی آغاز شد آغازِ جدایی شعر از جامعه هم بود. شعر دوره‌ مشروطیت عمدتا شعری بود که از زبان و صناعات شعری به مثابه ابزاری سود می‌برد که با توده مردم مرتبط شود. زبان و صناعت در آن شعر معطوف به تحریک عواطف با هدف القای گفتار انقلابی بود. 

از این‌رو شعر همچون رسانه‌ای مؤثر در جهت انقلاب عمل می‌کرد و در نتیجه رابطه‌اش با جامعه ساده و سرراست بود. برعکس، شعر نو نیمایی مسایل جامعه را در خود نهفته داشت اما آن شعر به زبانی دست یافته بود که به زحمت برای معدودی از نخبگان قابل فهم بود، توده مردم که جای خود را داشت. نیما بنا نداشت که ارتقاءِ وجه انتقادی شعر را که از ارتقاءِ زیبایی‌شناختی آن جدایی‌ناپذیر بود، فدای آسان‌پسندی اجتماعی کند.

**زیر تیغ تورم

پس از چند سال تلاش مستمر با هدف گره‌گشایی از بازار مسکن، به اعتقاد برخی هنوز این بازار وارد فاز پیش‌رونق نشده است. درخصوص عوامل تأثیرگذار بر مسکن باید گفت: اگر اقتصاد توسعه‌یافته‌تری داشتیم می‌توانستیم فرض کنیم که مسکن هم مانند سایر بازارها یک نقطه اشباعی دارد و از یک جایی به‌بعد تقاضا افت می‌کند؛ اتفاقی که مشابه آن در کره‌جنوبی افتاد، اما تجربه اقتصاد ایران به‌گونه‌ای دیگر است. 

از آنجا که بعد از انقلاب همواره اقتصاد ما درگیر شرایط تورم فزاینده بود، روند تغییرات چنین بوده است که قیمت نفت افزایش می‌یافت و به ‌تبع آن تقاضای کل تحریک می‌شد، قیمت‌ها بالا می‌رفت و تورم و رونق اقتصادی تقاضای دارایی‌های ثابت را افزایش می‌داد، به تعبیری رونق بازار مسکن از سوی تقاضا آغاز می‌شده است. به‌این‌ترتیب که مسکن از سایر بازارهای موازی پرسودتر بوده است و سفته‌بازها برای سرمایه‌گذاری و مردم عادی از دو وجه؛ هم برای مصارف شخصی و هم به دلیل جلوگیری از کاهش ارزش ثروتشان زیر تیغ تورم به سرمایه‌گذاری در مسکن و زمین روی می‌آوردند و این قصه جوری ادامه پیدا کرد که برخی می‌اندیشیدند این یک تئوری تغییرناپذیر در هر مقطع زمانی‌ای است.

**سرگیجه زیر حلقه

کناره‌گیری ناگهانی درک بائرمن از سرمربیگری تیم ملی بسکتبال ایران، مدت‌هاست خبر‌ساز شده. این مربی آلمانی که بیش از یک سال تیم ملی ایران را هدایت می‌کرد، یک‌ماه‌و‌نیم پیش بدون اعلام قبلی تهران را ترک کرد و به آلمان برگشت. او در شرایطی از ادامه همکاری با این تیم صرف‌نظر کرد که پیش‌تر زمزمه حضورش در تیم‌های آلمانی به گوش رسیده بود، اما مسئولان فدراسیون بسکتبال آن را تکذیب می‌کردند. 

با‌این‌حال بائرمن در حالی به بهانه تعطیلات سال نوی میلادی به کشورش رفت که رسانه‌های خارجی بلافاصله خبر پیوستن او به تیم باشگاهی «ورتسبورگ» آلمان را اعلام کردند و گفته شد دیگر او به ایران برنمی‌گردد! این حرکت بائرمن به قدری مسئولان فدراسیون را عصبانی کرد که آنها مدعی شکایت از این مربی شدند. محمود مشحون، رئیس فدراسیون بسکتبال به‌صراحت گفت: «بائرمن برخلاف مفادی که در قراردادش بوده عمل کرده. قرارداد این‌طور تنظیم شده بود که هر کدام از طرفین بخواهند آن را فسخ کنند، باید غرامت بدهند.

**«آشتی ملی»؛ پیام حضور مردم

اولین پیام حماسه‌سازی مردم در مراسم‌های تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و شهدای آتش‌نشان پیام همبستگی و آشتی ملی ایران با افرادی بود که آنها را از جنس خود می‌دانستند؛ چه این عرصه‌ها سیاسی بوده و چه صحنه دفاع تمام‌قد از جان و مال مردم؛ حضور مردم در صحنه می‌تواند یادآور این نکته باشد که همبستگی آنها با حضورشان در چنین مراسم‌هایی گره خورده است. از سوی دیگر چنین حضور فراگیری می‌تواند معیار و میزانی باشد از تلاش مردم برای پیگیری مطالبات خود. 

راهی که می‌توان به حل مشکلات امیدوار بود، وحدت و آشتی ملی است. اگر بتوان از این حضور، الگو و دغدغه‌ای برای همراهی مردم در بزنگاه‌های مهم کشور ساخت، آن موقع می‌توان امیدوار بود که از ظرفیت مسئولیت‌پذیری اجتماعی برای بیان مطالبات مردم کمال استفاده شده است و در این میان نقش مردم و وحدت و همدلی آنها با یکدیگر پررنگ‌تر از همیشه خواهد بود.