رونمایی از آینده بانکداری

کارشناسان اجماع دارند اصلاح نظام بانکی، مهم‌ترین اولویت کنونی اقتصاد محسوب می‌شود. اما تصویر بانکداری پس از اصلاحات یکی از عوامل انگیزشی در همراهی ذی‌نفعان است. آینده نظام بانکی پس از اصلاح را می‌توان از دو رویکرد خرد و کلان، مورد بررسی قرار داد. در بخش خرد، این اصلاحات می‌تواند منجر به تنوع‌بخشی محصولات و تغییر رویکرد درآمدزایی در بانک‌ها شود. به بیان دیگر، با عبور از تفکر سنتی، سپرده‌گیری و تسهیلات‌دهی به‌عنوان اصلی‌ترین منبع درآمدزایی، تمرکز بانک‌ها به ارائه محصولات متنوع و اخذ کارمزد از این خدمات معطوف می‌شود؛ روندی که منجر به بهبود رقابت و افزایش شفافیت بانک‌ها خواهد شد. 

در بخش کلان نیز، اصلاح نظام بانکی باعث می‌شود که روابط نظام بانکی با بنگاه و دولت بازتعریف شود. به‌نوعی که با شناسایی عوامل شکست بازار در رابطه بنگاه‌ها و بانک، ابزارها و رویه‌ها به شکلی تعیین شود که بستر لازم برای ایجاد بازار کارآ فراهم شود. از سوی دیگر با توانمند کردن نظام بانکی پس از اصلاحات می‌توان، سلطه سیاست‌های مالی بر سیاست‌های پولی را کمرنگ کرد. 

**ریسک ترامپ احیا می‌شود؟

چهارشنبه شب نخستین نشست خبری پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار شد و موضع‌گیری‌های دونالد ترامپ در جریان آن بار دیگر بازارهای جهانی را تحت‌تاثیر قرار داد. ترامپ در این نشست نه‌تنها داده‌های جدیدی از سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی خود ارائه نکرد، بلکه بر مواضع جنجالی گذشته خود پافشاری کرد تا شاخص‌های دلار و بورس افت کند و طلا گران شود. دیگر عامل بالقوه احیای ریسک در بازارها، ‌رویارویی چین و آمریکا، دو اقتصاد اول جهان است که با هشدارهای نامزد وزارت خارجه آمریکا وارد مرحله تازه‌ای شده است.

**تقویت احتمال باز شدن نماد بانک‌ها

توقف طولانی‌مدت نماد‌ها در بورس تهران در ماه‌های اخیر به‌دلیل افزایش ریسک نقدشوندگی، یکی از مشکلات مهم فعالان بازار سهام بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر 68 نماد فعال در بورس و فرابورس متوقف هستند. در بین آنها، بحث‌های زیادی پپرامون نمادهای بزرگ بانکی وجود داشته است. نمادهایی که بیش از 5 ماه از زمان توقفشان می‌گذرد. با این حال انتشار گزارش‌های پیش‌بینی عملکرد بانک ملت و تجارت در اواخر هفته گذشته انتظار بازگشایی این نمادها در هفته جاری را افزایش داده که می‌تواند به افزایش نقدشوندگی بورس کمک کند.

**3 رویکرد نفتی به توافق اوپک

بازار نفت این روزها نوسانات شدیدی را تجربه می‌کند، به‌طوری‌که در دو روز ابتدای هفته معاملاتی گذشته افتی نزدیک به 6 درصد را از سر گذراند و در سه روز پایانی منتهی به جمعه حدود 4 درصد رشد کرد. نوسانات شدید قیمت‌ها به دنبال بدبینی بازار نسبت به اجرایی شدن توافق اوپک رخ داده است، این بدبینی در حالی است که بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت از کاهش تولیدات خود خبر داده‌اند. در واقع بررسی تاریخی توافقات اوپک برای کاهش تولید نشان می‌دهد در بهترین حالت که در سال 2008 رخ داد اوپک تنها به 80 درصد تعهدات خود عمل کرد و در بیشتر مواقع، حدود 50 درصد از کاهش تولیدات اعلام شده را اجرایی کرده است که این به معنای کاهش تنها 600 هزار بشکه‌ای تولید اوپک در ماه‌های پیش رو است.

**دو لبه وام «یکم»

مسیر منتهی به جذاب‌ترین وام خرید مسکن، تحت تاثیر دو محرک ثبت‌نام -که 7 ماه پیش در این راه فعال شد- هم‌اکنون با «ترافیک حجیم تقاضا» مواجه شده و خطر شکل‌گیری «بازار سیاه» مجاور کانال رسمی پرداخت تسهیلات به «خانه‌اولی‌»‌ها را به‌وجود آورده است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» درباره عملکرد صندوق پس‌انداز مسکن «یکم» طی 17 ماه اول فعالیت این صندوق، حاکی است: حجم ثبت‌نام ماهانه در صندوق «یکم» طی نیمه دوم امسال، رشد 200 درصدی نسبت به متوسط ثبت‌نام ماهانه در سال اول شروع به کار صندوق، پیدا کرده طوری که این میزان استقبال از سمت تقاضای مصرفی برای سپرده‌گذاری یکساله در صندوق، در حال حاضر «تعهد پرداخت» تسهیلات خرید مسکن را از «ظرفیت» تعیین شده صندوق، فراتر برده و به «1.3 برابر حد مجاز پرداخت وام» رسانده است.

**بازار فولاد در مرحله گذار

عبور بازار فولاد از شرایط سنتی به وضعیت مدرن را می‌توان امید به تغییر وضعیت در این بازار به شمار آورد که این بار با فاکتورهای بسیار مهمی همراه شده است. توجه به منافع تمامی بخش‌های دخیل در بازار فولاد، تلاش برای جذب حداکثری تقاضا، توانمندی بازار و صنعت داخلی به سمت بازارهای صادراتی، افزایش شفافیت اطلاعات، خودنمایی قدرتمند رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، تلاش برای هدایت بازار از سمت بدنه تصمیم‌سازی بازار به جای مدیریت قیمت‌ها، توجه به کیفیت تولیدکنندگان در کنار شفافیت معاملاتی و در نهایت ورود بازار به فازی جدید از شکل سنتی آن به وضعیت مدرن همراه با شفافیت‌های مالیاتی را می‌توان ویژگی‌هایی به شمار آورد که در نهایت چهره‌ای جدید از این بازار را ترسیم می‌کند؛ اگرچه هم اکنون این تنها یک امیدواری است. با توجه به تغییرات بنیادین در این بازار از هم اکنون می‌توان به مدرن شدن بازار فولاد خوش‌بین بود اگرچه رفتار تمامی فعالان بازار ناخودآگاه در این رویکرد اجرایی موثر خواهد بود.