روزنامه اعتماد در گزارش صفحه احزاب نوشت: فصل بررسی کارنامه دولت روحانی زودتر از موعد انتخابات فرا رسیده و این روزها گروهها و احزاب مختلف در قالب بیانیه و مصاحبه نسبت به عملکرد دولت یازدهم به ارزیابی میپردازند.
در ادامه این گزارش می خوانیم: اصلاحطلبان که سال ٩٢ یکپارچه از حسن روحانی حمایت کردند حالا با بررسی کارنامه دولت تدبیر و امید رضایتمندی خود از وی را اعلام میکنند اما این رضایتمندی باعث نمیشود آنها نقدهایی که به دولت وارد میدانند را بیان نکنند.
**پرونده هستهای
اصلاحطلبان معتقدند دولت با حلوفصل بحران هستهای ایران مهمترین وعده خود را عملیاتی کرده و حالا با دور شدن سایه جنگ و تحریمهای شدید اقتصادی باید به بازسازی اقتصاد کشور بپردازد. دولت یازدهم در حوزه دیپلماسی توانسته با برقراری روابط عادلانه با کشورهای جهان نسبت به جذب سرمایهگذار خارجی و تبادلات تجاری سودمند برای کشور اقدامات موثری انجام دهد.
**اقتصاد
همچنین در حوزه اقتصاد داخلی نیز با تکیه بر اقتصاد مقاومتی شرایط به سمت بهبود تولید و فضای کسب و کار پیش میرود. مهار تورم لجامگسیخته در دولت قبل و فاصله گرفته از رشد منفی اقتصاد دو اقدام موثر در حوزه اقتصاد بوده است. با این حال اصلاحطلبان معتقدند دولت باید با تمرکز بیشتر بر بهبود وضعیت معیشتی مردم اقدامات ملموس بیشتری در این حوزه انجام دهد.
**سیاست داخلی
در حوزه سیاست داخلی نیز فضای سیاسی کشور نسبت به سالهای ٨٨ تا ٩٢ تفاوت چشمگیری پیدا کرده و اصلاحطلبانی که برای برگزاری یک جلسه هماندیشی ساده نیز با مشکل مواجه بودند حالا میتوانند با اخذ مجوز از کمیسیون ماده ١٠ احزاب فعالیت حزبی خود را آغاز کنند و گسترش دهند.
**حوزه فرهنگ و هنر
حوزه فرهنگ و هنر نیز شاهد گشایشهایی در مقایسه با دولت قبل بوده است با این حال موانع و مشکلاتی که عموما خارج از اراده دولت است باعث شده تا در این بخش مشکلات کم و بیش پابرجا باشد. در مجموع اصلاحطلبان گمان میکنند روحانی آنچه باید انجام میداده را با ضریب قابل قبولی انجام داده و در برخی موارد حتی فراتر از انتظار عمل کرده است.
این کارنامه قابل قبول آنها را مجاب میکند که همچنان بر مدار ائتلاف ٩٢ حرکت کنند و با حمایت از حسن روحانی در انتخابات آتی بار دیگر او را راهی پاستور کنند. در عین حال نقدهایی که به عملکرد روحانی و دولتش وارد است همچنان از سوی حامیان وی اعلام و ابراز میشود. آنها میگویند دولت در برقراری ارتباط موثر با مردم و اعلام آنچه از دولت قبل تحویل گرفته ضعف داشته است.
**مطالبات از دولت
همچنین در بهبود وضعیت معیشتی مردم اقدامات دولت هنوز ثمرات عینی خود را بروز نداده و باید برای این دو حوزه، فکری اساسی کرد. آنطور که از فضای سیاسی اصلاحات بر میآید حمایت مجدد از روحانی سیاستی پذیرفته شده است که در موعد معین رسما اعلام خواهد شد. آنها برای این حمایت پیش شرطی ندارند و دست به معاملههای سیاسی نخواهند زد اما این به آن معنا نیست که مطالبات خود را درراستای بهبود شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عنوان نکنند. چهار فعال سیاسی اصلاحطلب به درخواست روزنامه اعتماد درباره روند اصلاحجویی و اصلاحطلبی در دولت روحانی اظهارنظر کردهاند. به اعتقاد این کنشگران اصلاحطلب دولت اعتدال اقدامات موثری را در حوزه سیاست خارجی، داخلی و اقتصاد انجام داده و برای بهبود معیشت مردم، پایین آوردن ضریب تورم و رفع بیکاری باید اقدامات جدیتر و ملموستری را انجام دهد.
**توسعه گفتمان اصلاحات در دولت تدبیر و امید
عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاحطلب
گفتمان اصلاحطلبی در این دولت عمق و توسعه پیدا کرده است. دولت آقای روحانی شرایطی را فراهم کرد تا گفتمان اصیل اصلاحطلبی روشنتر، شفافتر و گستردهتر شود. به همین دلیل هم رهبری جبهه اصلاحات و دیگر اصلاحطلبان امروز با وجود مشکلات و کمبودهایی که دولت تدبیر و امید داشته از دولت ابراز رضایت میکنند.
شرایط کشور در سال ٩٢ بهگونهای ایجاب میکرد تا اصلاحطلبان از دولت تدبیر و امید حمایت کنند و با وجود اینکه آقای روحانی یک گزینه اصلاحطلب نبود اما به خاطر منافع ملی به عنوان گزینه مورد حمایت اصلاحطلبان انتخاب شد. چه در عرصه بینالمللی و چه در عرصه ملی امروز گفتمان اصلاحطلبی جای خود را باز کرده است.
در عرصه بینالملل امروز به هر حال نگاهی که به ایران وجود دارد نسبت به یک دهه قبل تغییر کرده است. میتوان گفت که شاخصهای اصلاحطلبی در دولت تدبیر و امید کم و بیش بهبود پیدا کرده است. این را هم انکار نکنیم که در برخی از حوزهها دولت به دلیل گرایشهای تاحدودی اصولگرایانه اهتمام جدی نداشته است با این حال برای توسعه گفتمان اصلاحطلبی در زمینههای مختلف تلاش کرده است. با وجود اینکه رسانههای رقیب مدام تخریبها و انتقاداتی را به حرکتهای اصلاحی دولت ابراز میکردند، لیکن دولت در مسیر خود پا برجا بود. با وجود همه محدودیتهایی که برای دولت آقای روحانی ایجاد شد، فضای اجتماعی و سیاسی نسبت به دولت پیشین مطلوبتر شده است. رییس دولت پیشین با گفتمانی به زعم خود مقاومتطلبانه و انقلابی با جهان گفتوگو میکرد و شرایط کشور را تا مرز بحران پیش برده بود. امروز کشور در عرصه بینالملل چهرهای آشتیجویانه دارد و در عرصه بینالملل شاهد اصلاحات بودهایم.
در گذشته با دولتی رو به رو بودیم که تقریبا با دنیای بینالملل به جز چند کشور محدود قهر بود. در عرصه سیاست داخلی امروز شرایط برای فعالیتهای اصلاحطلبان بیشتر فراهم شده است. در دولت گذشته شاهد بودیم که اصلاحطلبان به کلی از صحنه سیاست کشور حذف شده بودند. بازگشایی خانه احزاب از جمله گامهای مثبتی است که در دولت تدبیر و امید پا گرفته است.
در عرصه اقتصادی اگرچه دولت میتوانست بهتر از این عمل کند اما به هر حال تا حدی کشور از بحرانهای اقتصادی پیشین فاصله گرفته است. برخی از نزدیکان رییسجمهور تلاش میکردند تا گفتمانی به نام اعتدال را پایهگذاری کنند اما چندان در این امر موفق نبودند. در واقع اعتدال یک گفتمان نیست بلکه یک تکنیک و روش حکمرانی است. گفتمان اصلاحطلبی چیزی بود که آقای روحانی تا حدود زیادی خوشبختانه توانست به حرکت آن کمک کند.
امید است که در مدت باقیمانده نیز دولت بتواند در مسیر اصلاحات گامهای موثرتری بردارد و هرچه بیشتر در راستای منافع ملی کشور حرکت کند.
**تدبیر دولت در ماههای باقیمانده
جلال جلالی زاده عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت
اصلاحطلبان در سال ٩٢ انتخاب دیگری جز حمایت از آقای روحانی به عنوان کاندیدای مورد حمایتشان نداشتند و به سبب شرایطی که در سیاست داخلی کشور حاکم بود و اصلاحطلبان را عملا از صحنه سیاسی کشور کنار گذاشته بود، مجبور بودند که از آقای روحانی حمایت کنند. آقای روحانی نیز به سبب مواضع، برنامهها و شعارهایی که داشت توانست مورد حمایت مردم قرار بگیرد و نظر مردم را جلب کند. شعارهای اصلاحطلبانه آقای روحانی در جریان انتخابات ٩٢ سبب شد تا حمایت مردمی نیز به سمت او متمایل شود. با روی کار آمدن آقای روحانی اگرچه میتوان گفت که فضای سیاسی کشور به نسبت رو به بهبود رفته است اما همچنان دولت در تحقق تمام شعارهایش با موانعی مواجه است که موجب شده نتواند به برخی از آن شعارها جامه عمل بپوشاند.
با این حال دولت آقای روحانی توانست در عرصه سیاست خارجی بسیار درخشان ظاهر شود و شرایط نیز به گونهای همراه دولت بود تا بتواند در این عرصه از تمامی توان و قابلیتش بهره بگیرد و دستاوردهای مثبتی نیز برای کشور به همراه بیاورد. البته حوزه سیاست خارجی تنها حوزهای نبود که دولت توانست روند اصلاحطلبی را سرعت ببخشد بلکه در دیگر حوزههای مدیریت کشور نیز دستاوردهای مثبتی را میتوان مشاهده کرد. باید در زمینه عملکرد رییسجمهور ابتدا برنامهها، توانمندیها، موانع و شرایطی که برای دولت وجود داشت را در نظر بگیریم تا بتوانیم به قضاوت درستی دست یابیم. به هر حال دولت برای اصلاح امور در کشور در بستر شرایط باید حرکت میکرد و درنظر نگرفتن موانعی که پیش پای دولت وجود داشته است، یک تحلیل کورکورانه را از عملکرد دولت به وجود میآورد. لیکن باید اذعان داشت که آقای روحانی در برخی زمینهها میتوانست بهتر از آنچه هست ظاهر شود. یکی از مشکلات آقای روحانی این است که بدنه دولت چندان با شعارهایش همدل و همراه نیست.
حضور کمرنگ اصلاحطلبان در تصمیمگیریهای دولت همچنان دیده میشود. در خیلی از ادارات، وزارتخانهها و بدنه دولت هنوز شاهد تصمیمگیریهای مخالفان دولت و تندروها هستیم که کار اصلاح را برای شخص آقای روحانی نیز مشکل کرده است. بسیاری از مدیرانی که از دولت پیشین همچنان در دولت آقای روحانی کار میکنند، با اتخاذ تصمیماتی خلاف جهت سیاستهای دولت، مردم را از دولت آقای روحانی دلسرد کردهاند. همین مساله ممکن است زمینه ساز ریزش رای آقای روحانی شود و دولت باید به این زنگ خطر توجه کرده و راهکاری در این مدت زمان باقیمانده پیدا کند. دولت از سویی از نظر روابط عمومی و ارتباط با بدنه اجتماعی ضعیف است و تیم رسانهای دولت نیز کار چندانی برای برقراری این ارتباط نمیکند. برقراری ارتباط با بدنه جامعه از جمله مسائل بسیار مهمی است که بدنه دولت باید به آن اهتمام ورزد و به خصوص روی کار آمدن استانداران و فرماندارانی همراهتر با دولت میتواند در بهبود این مشکل موثر باشد. سهلانگاری در این مورد ممکن است موجب ریزش رای آقای روحانی شود.
**گامهای مثبت روحانی
حسین کاشفی عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت
آنچه برای اصلاحطلبان اهمیت دارد منافع ملی کشور است. با این دیدگاه نیز در سال ٩٢ از آقای روحانی حمایت کردند و صرف نظر از اینکه چه کسی زمام امور را در دست بگیرد، تنها به اصلاحات در کشور میاندیشیدند. در مدت زمانی که از دولت آقای روحانی گذشته است برخی از این اصلاحات در زمینه سیاست خارجی و برخی در زمینه سیاست داخلی رخ داده است. در زمینه سیاست خارجی کشور وضعیت پرخطری را میگذراند. تحریمها و پروژه ایران هراسی کشورهای غربی مشکلات فراوانی را در بطن و متن زندگی مردم فراهم آورده بود.
دولت یازدهم با انتخاب تیمی کارآمد توانست از عهده این کار بر بیاید و برجام به امضا رسید.
ایران به دلیل تبلیغات رسانههای غربی در گذشته نوعی تهدید تلقی میشد اما امروزه توانسته است چهره اصیل خود در بین کشورهای دنیا را باز یابد. نشان داده شد که ایران نهتنها تهدیدی برای کشورهای جهان نیست بلکه خود در مواردی مورد تعرض قرار گرفته است و از تروریسم ضربه خورده است. برخورد منطقی ایران پای میز مذاکره توانست این بهانه را از دست کشورهای غربی و امریکا بگیرد و چهره درستی از کشور در جهان به نمایش بگذارد. در مذاکره طبیعی است که همه خواستههای یک طرف تامین نشود اما در مجموع مذاکرهکنندگان کشور این توفیق را داشتند که دستاوردهای مثبتی برای کشور حاصل کنند. تنها یکی از دستاوردهای برجام افزایش صادرات نفت بود.
در زمینه سیاست داخلی فضا رو به بهبود رفت و در حوزه اقتصادی نیز دولت توانست تورم را به حد مطلوبی کاهش دهد؛ رشد اقتصادی به عنوان شاخصی مهم در کشور تا حدودی جهت مثبت را طی کرده؛ احزاب و نهادهای مدنی امروز فضای بیشتری برای فعالیت دارند و خانه احزاب در دولت تدبیر و امید بازگشایی شد. به هر حال در این راستا اگر نتوان گفت که همه شعارهای رییسجمهور تحقق پیدا کرده است اما فعالیتهای احزاب از شکل انقباضی خارج شده و میتوانند به فعالیتهای خود بپردازند. اخیرا رییسجمهور با امضای حقوق شهروندی توانست به این مساله مهم تاکید ورزد. رونمایی از منشور حقوق شهروندی نیز از جمله اتفاقات مثبتی است که در دولت آقای روحانی رخ داده است. البته اشاره به همه این موارد به این معنا نیست که رییسجمهور نمیتوانست بهتر از این کار کند. در این دولت موانع و مشکلاتی وجود دارد که از دولت پیشین به ارث رسیده است و همچنین امروز موانعی وجود دارد که گروههای مخالف دولت پیش پای دولت میگذارند.
در مجموع میتوان گفت که فعالیتهای دولت در دوره اول ریاستجمهوری تا حد زیادی روند اصلاح در کشور را تسریع کرده است. اصلاحطلبان بیش از آنکه به سهم خود در قدرت بیندیشند، مایل هستند که اصلاحات در کشور پا بگیرد و جامعه مدنی در کشور تقویت شود.
به همین دلیل هم در سال ٩٢ از آقای روحانی حمایت کردند و باور دارند که رییسجمهور برای اصلاح امور در کشور تا حدودی گامهای مثبتی برداشته است.
**قوت و ضعف دولت اعتدال
حسین کمالی دبیرکل حزب اسلامی کار
ارزیابی عملکرد دولت آقای روحانی کاملا یکدست و همگون نیست. به این معنا که دولت در حوزههای مختلف کشور گامهای بعضا تندتر یا کندتر به سمت رشد و توسعه برداشته است. داوری عادلانه در مورد عملکرد دولت باید حوزه به حوزه صورت بگیرد و نمیتوان بهطور یکسان در مورد همه بخشها قضاوتی کلی را ابراز کرد. امروز میتوان اعلام کرد که برخی از دستگاهها بسیار ضعیف عمل کردهاند. در کنار آن برخی از وزارتخانههای دولت عملکردی مناسب و مطلوب از خود نشان دادهاند. نقش دولت روحانی در توقف روند تخریبی که در یک دهه پیش از این دولت وجود داشت، بسیار مثبت بوده است.
برخی از اقدامات تخریبی در حوزه سیاست داخلی و خارجی و حوزه اقتصادی، مشکلاتی را برای کشور به وجود آورده بود که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید این روند تخریبی تا حدودی متوقف شده و مسوولیتها به عهده کسانی قرار گرفته که نسبت به گفتار و رفتار خود احساس مسوولیت بیشتری میکنند. بنابراین نقش بازدارنده آقای روحانی نسبت به برخی رفتارهای تخریبی تندروها یک نقطه قوت محسوب میشود.
دیگر عامل نقشی است که آقای روحانی و دولتش در اصلاح و بهبود امور میتوانستند، داشته باشند. این نقش ایجابی جدای از نقش اثرگذار سلبی دولت تدبیر و امید، در برخی بخشها مثبت و برخی بخشها منفی بوده است. در حوزه سیاست خارجی نقش ایجابی دولت به گونهای و در بخش اقتصادی بهگونهای و در حوزه آسیبهای اجتماعی به شکلی دیگر بوده است.
در حوزه سیاست خارجی میتوان گفت که دولت تا حدودی موفق عمل کرده است اما در حوزه اقتصادی و در مورد اشتغال و تامین حقوق شهروندی چندان موفق عمل نکرده است. وعدههای رییسجمهور در این حوزه تا حدودی تحقق پیدا کرده است و بسیاری از کمبودها و کاستیها همچنان وجود دارد. در حوزه اقتصادی نیز رییسجمهور در مواردی به توفیقات خوبی دست پیدا کرده است.
در واقع در حوزه سیاست خارجی و افزایش درآمدهای نفتی دولت تاحدودی موفق عمل کرده است. از این رو قضاوتی که در مورد عملکرد رییسجمهور وجود دارد، در همه بخشها یکسان نیست. اگر چه رییسجمهور پس از روی کار آمدن مجلس دهم در سه وزارتخانه تغییراتی ایجاد کرد اما لااقل این تغییرات باید در نیمی از کابینه رخ میداد.
در سالگرد تاسیس دولت، زمانی که وارد چهارمین سال کار خود میشد باید به تغییر ساختار کابینه دست میزد. به هر حال به دلیل محدودیتهایی که در مجلس نهم وجود داشت دولت نتوانست کابینه را آنطور که مایل است بچیند و از این رو باید از فرصت روی کار آمدن مجلس دهم استفاده میکرد.
به هر حال امید است که دولت در ماههای باقی مانده بتواند به برخی از وعدههای خود که فرصت تحقق آن را پیدا نکرده، عمل کند. در مجموع کارنامه آقای روحانی، مثبت و به سمت اصلاحگری بوده است.
*منبع: روزنامه اعتماد، 1395.10.9