دیپلماسی هوشمندانه نفتی ایران

 دیپلماسی هوشمندانه زنگنه این بار هم جواب داده ؛ در حالی که انتظار می‌رفت در آستانه برگزاری جلسه اوپک برای کاهش تولید، فشارها بر ایران برای کاستن از سطح تولید افزایش پیدا کند، کانون اختلافات به مسکو و ریاض منتقل شده‌است.

خبرگزاری های بین المللی که این روزها کوچکترین تحولی را در حوزه نفت به دقت زیرنظر دارند از لغو نشست روز دوشنبه هشتم آذر ماه کارشناسان سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) با کشورهای غیرعضو خبرداده اند.

این نشست ظاهرا  در پی تصمیم عربستان سعودی و روسیه مبنی بر شرکت نکردن در آن لغو شده است تا به این ترتیب برای دومین بار شاهد لغو نشست کارشناسان باشیم. پیش تر نیز قرار بود این نشست در آستانه اجلاس ٣٠ نوامبر (دهم آذر ماه) وزیران اوپک در وین برگزار شود.

حالا اوپک به دنبال برگزاری یک نشست داخلی است؛ نمایندگان دو کشورهای عضو اوپک می گویند" به دنبال یک نشست داخلی برای حل و فصل اختلافات میان اعضا هستیم". اعضای اوپک در سپتامبر با طرح کلی کاهش تولید اعضای این سازمان در دامنه ٣٢ میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه تا ٣٣ میلیون بشکه در روز موافقت کردند که نخستین توافق آنان در باره محدودیت تولید از سال ٢٠٠٨ به این سو بود. بر اساس برآورد اوپک، مجموع تولید کشورهای عضو در ماه گذشته (اکتبر) ٣٣ میلیون و ٦٠٠ هزار بشکه در روز بوده است.

یکی از این نمایندگان گفت: ریاض خواستار توافق اعضای اوپک پیش از مذاکره با دیگر تولید کنندگان از جمله روسیه شده است.

اگرچه روسیه از آمادگی خود برای تثبیت تولید نفت در سطح ١١ میلیون و ٢٠٠ هزار بشکه در روز خبر داده، اما ولادمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور، از اعلام آمادگی برای کاهش تولید، خودداری کرده است. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، اعلام کرده تثبیت تولید نفت این کشور به معنای کاهش ٢٠٠ هزار تا ٣٠٠ هزار بشکه‎ای تولید این کشور است، زیرا جلوی افزایش تولید برنامه‎ریزی شده این کشور در سال ٢٠١٧ میلادی را می‎گیرد.

با وجود رکوردشکنی تولید نفت روسیه، وابستگی شدید تولید این کشور به درآمدهای نفت و گاز سبب شده است دولت آن توان انعطاف چندانی نداشته باشد. از سوی دیگر، تحریم‎های آمریکا و اروپا، صنعت نفت روسیه را در فشار گذاشته است.

از سوی دیگر، به گفته کارشناسان، روسیه و عربستان رقابتی شدید برای تصاحب مشتریانی همچون چین، هند و لهستان دارند و برای واگذاری عرصه رقابت، انگیزه‎ای ندارند.

عربستان در چنین شرایطی همچنان تهدید به افزایش تولید می کند در حالی که به گفته کارشناسان، ظرفیت افزایش تولید نفت ندارد چرا که تولید نفت عربستان که بیش از ١٠ میلیون و ٥٨٠ هزار بشکه در روز است حداکثر تولید نفت این کشور است و توان افزایش بیش از آن را ندارد.

با این حال اما وزیر انر‍ژی عربستان سعودی از یک سو بر پایبندی ریاض بر موضع خود درباره توافق الجزیره تاکید می کند و می گوید "توافق کاهش تولید نفت به روند توازن بازار سرعت می بخشد" اما از سوی دیگر هم تکرار می کند "من بر این باورم که بازار نفت حتی در صورت مداخله نکردن تولید کنندگان نفت در آن، در سال ٢٠١٧ متوازن خواهد کرد".

ترس از شکست اوپک باز هم قیمت نفت را پایین آورد

در چنین شرایطی طبیعی بود که استمرار نگرانی‌ها درباره ناتوانی اعضای اوپک برای دستیابی به توافق درباره کاهش تولید، قیمت نفت را در ساعت‎های نخست معاملات امروز کاهش دهد. بر همین اساس در ادامه روند کاهشی که از روز جمعه پنجم آذر ماه آغاز شده بود، قیمت هر بشکه نفت خام برنت با ٢٤ سنت کاهش به ٤٧ دلار برای هر بشکه و قیمت هر بشکه نفت خام دبلیو تی آی با ٢٦ سنت افت به ٤٥ دلار و ٨٠ سنت رسید.

آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرده است که بدون دستیابی اوپک به توافق، عرضه نفت برای چهارمین سال پیاپی از تقاضا فراتر خواهد رفت که به صورت بالقوه موجب افت قیمت های جهانی نفت خام خواهد شد.

چقدر می‎توان روی کاهش تولید نفت غیر اوپکی‎ها حساب کرد؟

سؤال اصلی این است که اوپک افزون بر چالش‎ها برای همراه کردن اعضای خود در توافق کاهش تولید، چقدر می تواند به همراهی تولیدکنندگان نفت غیر عضو این سازمان با این توافق امیدوار باشد؟

روزنامه "وال استریت ژورنال" در گزارشی به همین پرسش پرداخته و نوشته است" افزون بر مذاکره درباره کاهش تولید میان ١٤ عضو اوپک، گفت‎و‎گو درباره این مسئله با تولیدکنندگان غیر عضو این سازمان، از جمله روسیه، برزیل و قزاقستان، ادامه دارد گرچه بعید است که اين کشورها این بار کوتاه بیایند زیرا وضع کنونی بازار نفت که نتیجه تصمیم‎های گذشته اوپک است، با گذشته تفاوت دارد. یکی دیگر از امیدواری‎های اوپک این است که دیگر تولیدکنندگان نفت غیر اوپکی غیر از روسیه نیز تولید روزانه نفت خود را ٢٠٠ هزار بشکه کاهش دهند، اما در این جمع، نامزدهای چندانی وجود ندارند. یکی از گزینه‎های مورد اشاره، قزاقستان است اما این کشور اکنون به دنبال افزایش تولید نفت از میدان کاشاگان خود است".

وزیران نفت الجزایر و ونزوئلا برای رایزنی به مسکو می روند

وزیران نفت الجزایر و ونزوئلا هنوز امیدوارند و برای کسب توافق با روسیه با مقام های نفتی این کشور در مسکو رایزنی می کنند.

نورالدین بوطرفه و اولوخیو دل پینو، وزیران نفت الجزایر و ونزوئلا قرار است امروز در الجزیره در زمینه توافق جهانی کاهش و تثبیت سطح تولید نفت گفت و گو کنند و  پیش از آغاز نشست عادی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای ادامه مذاکرات به مسکو بروند.

‎ اوپک توافق کند چی می شود؟ موفق نشود چه؟

با این حال یکی از کارشناسان انرژی کشورمان معتقد است: با حذف مازاد نفت از بازار و همراهی تولیدکنندگان غیراوپک برای کاهش تولید، قیمت نفت به تدریج به دامنه ٥٠ تا ٥٥ دلاری می رسد.

مهدی عسلی در این باره می گوید: " اگر همان گونه که وزیر انرژی عربستان گفته است، هدف پایین آوردن سطح تولید کل اوپک به ٣٢,٥ میلیون بشکه باشد با توجه به تولید ٣٤ میلیون بشکه ای تولید اوپک در ماه گذشته (اکتبر ٢٠١٦) اوپک لازم است ١.٥ میلیون بشکه از تولید خود را کم کند. این میزان کاهش چنانچه همراه با کاهش تولید برخی تولید کنندگان بزرگ غیر اوپک باشد می تواند تعادل را به بازار برگردانده و بتدریج با افزایش تقاضا قیمت‎ها را به دامنه ٥٠ تا ٥٥ دلار برساند.

وی در پاسخ به این پرسش که "در صورتی که اعضای اوپک به توافق خود پایبند نباشد عکس العمل بازار چه خواهد بود؟" می گوید:" کارشناسان متفق القول هستند که اگر اوپک نتواند تفاهم کنفرانس الجزیره را اجرایی کند قیمتها کاهش خواهد یافت هم چنین این شکست به مفهوم ناتوانی اوپک از رسیدن به تصمیم‎های یکپارچه و مدیریت عرضه تلقی شده قیمت‎ها به حد قیمت‎های رقابتی (هزینه نهایی تولید تولید کنندگان غیر اوپک) نزدیک خواهند شد".

همیشه ممکن است غافلگیری پیش بیاید. برخی از کارشناسان به سال ١٩٩٨ میلادی اشاره می‎کنند که در آن، پس از ماه‎ها گفت‎و‎گوی پنهانی و پر تنش، اوپک توانست نروژ، مکزیک و چند کشور دیگر را برای همراهی با کاهش تولید قانع کند و قیمت نفت را از حدود ١٠ دلار بالا بکشد. باید منتظر ماند و دید.

منبع :خبرآنلاین