کاهش وابستگی کشور به بودجه نفتی و رسیدن میزان آن به30 درصد در دولت یازدهم مساله بسیار مهمی است که رییسجمهور روز گذشته به آن پرداخت.
در ادامه این یادداشت به قلم هادی حقشناس استاد دانشگاه و اقتصاددان آمده است: این مساله یک پیام بسیار مهمی دارد و آن اینکه تقریبا 70 درصد هزینههای کشور از محل مالیات مردم به دولت تامین میشود. در سیاست چشمانداز بیست ساله کشور، کاهش سهم نفت در اقتصاد کشور از اهمیت برخوردار بوده است.
این موضوع در سنوات گذشته یعنی قبل از آغاز کار دولت یازدهم نه تنها کاهش پیدا نکرده بود بلکه به دلیل درآمدهای افسانهای دولت همواره سیر سعودی را پیموده درحالی که در سه سال گذشته به علت کاهش قیمت نفت و کنترل هزینههای جاری دولت سهم نفت در اقتصاد به حداقل ممکن رسیده است و در دو سال گذشته روند کاهشی به خود گرفته است.
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در سال جاری فروش نفت دو برابر شده است اما چون قیمت نفت نسبت به سال 90 تقریبا به یک سوم رسیده است در نتیجه درآمدهای نفتی در بودجه حداکثر 20 میلیارد دلار است که معادل یک پنجم سال 90 است. طبیعی است در بودجه عمومی کشور که تقریبا دویست و نود و چهار هزار تومان است سهم نفت نزدیک به هفتادهزار میلیارد تومان بوده که سهم حدود 25 درصدی از بودجه است.
از سویی باید اذعان داشت بودجه کل کشور که پانصد و هشتاد میلیارد تومان لحاظ شد بدون در نظر گرفتن سهم نفت است یعنی در واقع بودجه عمومی کشور که ترکیبی از هزینههای جاری و عمرانی است سهم نفت درآن بسیار ناچیز است.
بنابراین در صورتی که دولت این روند را ادامه دهد شعار اقتصاد بدون نفت تحقق پیدا خواهد کرد. اگر دولتی در بودجه دولتی به درآمدهای غیر نفتی عادت کند و به پشتوانه درآمدهای غیر نفتی بتواند کشور را بسازد و هزینههای موجود در کشور را تامین کند در این صورت گام بسیار بلندی در جهت توسعه پایدار برداشته است.
البته مقصود از اقتصاد بدون نفت این نیست که نفت به فروش نرسد یا نفت تبدیل به ثروت نشود بلکه غرض این است که پول نفت صرف هزینههای جاری نشود. چراکه مگر دولتها در همه کشورهای مستقل جهان و برخوردار از نعمت نفت چه میخواهند جز آنکه همه پول نفت صرف بودجه عمرانی و زیر ساخت شود. زیرا خواسته و هدف همه دولتها این است که بودجه عمرانی افزایش پیدا کند و مبنا و منشأ این بودجه نیز پول نفت باشد لذا نباید از این نکته تفسیر اشتباه کرد که کسی مایل به استخراج و فروش نفت نیست.
بلکه بیشک همه کشورهای برخوردار از چاه نفتی مایل به فروش نفت هستند اما قطعا برای آنها بسیار مهم است پول حاصل از نفت صرف پیشرفت و توسعه کشورشان شده و سهم نفت از بودجه جاری کم شود. امروز پس از سالها همانطور که رییسجمهور اشاره کرده سهم نفت در بخش تامین بودجه عمومی کشور روند کاهشی داشته و این مساله یک دستاورد بسیار مهم برای دولت است.
*منبع: روزنامه آرمان، 1395.8.25