اگر هر سه تعویض روحانی در اصطلاح فوتبالی‌ها رو به جلو باشد، این قابلیت را دارد که تفسیر انتخاباتی از آن برخیزد چون هر سه حوزه به «جوانان» مربوط است و نشان می‌دهد روحانی نمی‌خواهد پایگاه اجتماعی او در ماه‌های منتهی به انتخابات ۹۶ آسیب ببیند.
عصر ایران در پی تغییرات در کابینه دولت یازدهم نوشت: «استعفای هم‌زمان وزیران «فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «ورزش و جوانان» و «آموزش و پرورش» بازار تحلیل درباره دلیل کناره گیری یا برکناری محترمانه اینان و نیز گمانه‌زنی درباره وزیران جدید این سه حوزه را رونق داده است؛ هر چند که این دومی زیاد به درازا نمی‌کشد زیرا به احتمال زیاد هر سه وزیر پیشنهادی در هفته اول آبان ۱۳۹۵ معرفی می‌شوند.
جنس استعفای سه وزیر را البته نباید یکسان دانست و قصه ارشاد از دو مورد دیگر جداست. مثلا درباره وزیر ورزش همه می‌دانند که او گزینه اول رییس‌جمهوری نبود و انتخابش با معیارهای حداقلی با توجه به بافت مجلس قبلی صورت گرفت و با روی کار آمدن مجلس جدید می‌دانست رفتنی است و به خاطر المپیک ریو به تأخیر افتاد.
وزیر ارشاد اما به سبب فشار از بیرون و به سبب همخوان نبودن خواست‌های متضادی چون کاهش سانسور از جانب هنرمندان و تشدید سانسور از طرف اصولگرایان کنار رفت؛ در حالی که به نظر می‌رسد وزیر آموزش و پرورش مایل به رفتن نبوده و کنار گذاشته شده است.
گمانه‌های ۱۰ گانه اما از این قرار است:
۱- اگر وزیر پیشنهادی ارشاد فرد صریح‌تری به نسبت علی جنتی باشد، آن گاه می‌توان نتیجه گرفت که رییس‌جمهور روحانی چنان که یک بار هم بر زبان آورد، از عقب‌نشینی وزیر ارشاد ناراضی بوده و در واقع رفتن او به خواست روحانی صورت پذیرفته است.
۲- چنانچه وزیر پیشنهادی ارشاد شخصیتی باشد که بخواهد همین سیاست‌ها را ادامه دهد اما حساسیت کمتری برانگیزاند، یادآور استعفای اولین وزیر ارشاد دولت اصلاحات است. عطاء‌الله مهاجرانی هم در سال پایانی دولت اول خاتمی استعفا کرد؛ در حالی که گمان می‌رفت نیازی نیست چون با روی کار آمدن مجلس ششم به قاعده از کمند استیضاح رسته بود. حال آن که با توقیف مطبوعات در سال ۷۹ یکی از مهم‌ترین حوزه‌های زیرمجموعه او آسیب دیده بود.
علی جنتی هم در سال پایانی دولت اول روحانی در حالی کنار رفته که مجلس کنونی به شدت مجلس قبلی با او سر ستیز ندارد؛ هر چند اصولگرایان هم ملاحظه نسبت خانوادگی او را داشتند اما او نیز به خاطر لغو مجوز کنسرت‌ها احساس می‌کند حوزه‌هایی در زیرمجموعه آسیب‌دیده‌اند.
۳- چنانچه روحانی یک نیروی راستگرا را معرفی کند، این گونه تفسیر خواهد شد که برای انتخابات ۹۶ خاطر او از اصلاح‌طلبان آسوده شده و حالا دنبال جلب نظر محافظه‌کاران سنتی است و از این منظر قبول استعفا عقب‌نشینی خوانده می‌شود.
۴- اگر هر سه تعویض او در اصطلاح فوتبالی‌ها رو به جلو باشد، این قابلیت را دارد که تفسیر انتخاباتی از آن برخیزد، چون هر سه حوزه به «جوانان» مربوط است و نشان می‌دهد روحانی نمی‌خواهد پایگاه اجتماعی او در ماه‌های منتهی به انتخابات ۹۶ آسیب ببیند.
۵- اگر روحانی فردی خنثی را برای وزارت ارشاد معرفی کند به این معنی است که به جای الگو قرار دادن رییس‌جمهور اصلاحات و شیوه او در سال ۱۳۷۹ (پس از استعفای مهاجرانی) به شیوه رییس‌جمهور سازندگی پس از استعفای خاتمی در سال ۱۳۷۱ عمل کرده است؛ به این معنی که حوزه فرهنگ را از اولویت خارج می‌کند.
هاشمی رفسنجانی ابتدا علی لاریجانی را برای وزارت ارشاد در نظر گرفت ولی در دولت دوم که لاریجانی به صداوسیما رفت، هاشمی هم عملا حوزه فرهنگ و هنر را واگذار کرد چون مصطفی میرسلیم، وزیر ارشاد دولت دوم او (۷۲ تا ۷۶) با تخصص «مهندسی احتراق موتورهای درون‌سوز» و پیشینه ریاست شهربانی و سازمان جنگ‌زدگان علاقه‌ای به امور هنری نداشت و انتصاب او نشان می‌داد دغدغه اصلی و اولویت دولت هاشمی فرهنگ و هنر نیست.
۶- برخی بر این باورند که پس از حذف احمدی‌نژاد، روحانی درصدد اعتمادسازی‌های بیشتر است یا این که می‌خواهد امتیازی دهد تا امتیازی بگیرد و مثلا بتواند گره حصر را بگشاید.
۷- با این که قضاوت درباره روند تغییر وزیر ارشاد منوط به معرفی وزیر جدید است اما برای وزیر ورزش چنین نیست چون ورزشی‌ها از صرف رفتن گودرزی استقبال کرده‌اند؛ تا جایی که برخی چهره‌های ورزشی گفته‌اند سه سال دیر رفت! یعنی از ابتدا نباید می‌آمد.
فرهنگیان نیز به قاعده از تغییر در آموزش و پرورش ناخرسند نیستند، پس تا همین جا روحانی از دو مورد نتیجه گرفته و چنانچه جامعه هنری و رسانه‌ای از معرفی وزیر جدید راضی نباشد با حساب دو به یک کار خود را جلو می‌برد و شاید اصرار او بر تغییر فانی در حالی که ظاهرا استعفا نداده بود، به همین خاطر باشد.
۸- اصولگرایان رادیکال در هفته جاری تمام توجه خود را به حوزه‌های اقتصادی معطوف کرده بودند و لابد انتظار داشتند رییس‌جمهوری وزیران اقتصاد و نفت و صنعت را تغییر دهد اما سه وزیر غیر اقتصادی تعویض می‌شوند. این به معنی رضایت رییس‌جمهوری از رویکردهای اقتصادی است.
۹- در مورد خاص وزیر آموزش و پرورش با این اتفاق استیضاح او نیز در عمل منتفی و سالبه به انتفاء موضوع شده است. استیضاح فانی می‌توانست فراکسیون امید را دچار اختلاف کند. علت استقبال محمدرضا عارف از ترمیم هم می‌تواند احساس دریافت پالس مثبت دولت باشد. اگر شایعات مربوط به تمایل دولت به ترجیح علی لاریجانی بر عارف در موضوع ریاست مجلس درست باشد با ترمیم اخیر دولت نظر عارف را بیش از پیش جلب می‌کند.
۱۰- این شایعه هم شنیده شده که علی جنتی بار دیگر به وزارت کشور بازمی‌گردد و مسوولیتی را بر عهده می‌گیرد. در این صورت در دولت می‌ماند و نقش سیاسی ایفا می‌کند؛ بی آن که ناگزیر از تحمل ادامه فشارها باشد. در این میان البته تنها مانع انتقال از وزارت به مقامی ذیل وزارت است. اهمیت حضور او در وزارت کشور را هنگامی بیشتر درمی‌یابیم که دوباره به یاد آوریم او فرزند آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان است که در انتخابات نقش مهمی بر عهده دارد.
نظر شما
