روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه بورس گزارشی را درباره تغییرات در بازار بورس و سرمایه به چاپ رساند که در بخشی از آن آمده است: بازار سهام آخرین هفته معاملاتی مهرماه را در جوی مثبت توام با انتظار پشت سر گذاشت.
در این گزارش که در شماره پنجشنبه 29 مهر 1395 هجری خورشیدی به قلم شروین شهریاری منتشر شد، می خوانیم: معامله گران بیش از هر چیز چشم به راه گزارش های شش ماهه بنگاه های بورسی هستند که عمده آنها به رسم مسبوق در آخرین مهلت قانونی (30 مهرماه) یا با اندکی تاخیر در هفته نخست آبان منتشر می شود.
در این میان، هر چند هنوز سمت و سوی عملکرد شرکت ها در فصل تابستان کاملا روشن نیست، اما شاخص کل به پیشواز گزارش ها رفت و در این هفته با رشد 0.6 درصدی برای نخستین بار در حدود دو ماه گذشته بالاتر از سطح 78 هزار واحد قرار گرفت. در همین حال، با لحاظ کردن سطح 100 میلیارد تومانی ارزش معاملات روزانه به عنوان نشانه رکود (که تا چندی پیش حاکم بود)، می توان گفت جنب و جوش نسبی و حضور نقدینگی در بازار تقویت شده، زیرا ارزش معاملات خرد در روزهای اخیر به طور مستمر در محدوده فراتر از 150 میلیارد تومان قرار گرفته است. با این حال، به لحاظ متغیرهای اقتصادی کماکان انگیزه قوی برای رونق پایدار بازار سهام در کوتاه مدت دیده نمی شود، مگر آنکه محتوای گزارش های شش ماهه بتواند نشانه ای معنادار از بهبود وضعیت سودآوری شرکت ها فراهم کند.
** غول خفته بیدار می شود؟
صنعت پتروشیمی به عنوان بزرگ ترین صنعت بورس با اختصاص 20 درصد از وزن بازار اهمیت و جایگاه ویژه ای نزد فعالان بورس تهران دارد. با این حال، به سبب بزرگی شرکت های این صنعت و شفافیت عوامل موثر بر سودآوری شرکت ها (که هر دو انگیزه حرکات سفته بازانه را محدود می کند)، پتروشیمی ها معمولا هر از چندی دوره های رخوت را تجربه می کنند.
مطالعه روند شاخص این صنعت نشان می دهد که پس از سپری کردن یک دوره طلایی از ابتدای سال 91 تا دی ماه 92 که متوسط ارزش سهام این گروه 5 برابر شده، سهام پتروشیمی گرفتار یکی دیگر از همین دوران رخوت شده که احتمالا باید آن را طولانی ترین رکود تاریخ این صنعت به شمار آورد. به این ترتیب، با کاهش فرسایشی 25 درصدی شاخص این صنعت در مدت قریب به سه سال، بزرگ ترین صنعت بورس در چنبره رکود سنگین فرو رفته است.
از عوامل اصلی این وضعیت یکی ثبات نرخ ارز است که مانع رشد درآمدهای عمدتا صادراتی پتروشیمی ها شده و دیگری قیمت نفت است که با سقوط 50 درصدی در دو سال گذشته به طور غیر مستقیم ارزش محصولات پتروشیمی در سراسر جهان را تحت تاثیر منفی قرار داده است. با این حال، بر اساس شواهد تاریخی، سهام این گروه نسبت به تغییر شرایط بنیادی بسیار حساس هستند و در صورت بهبود متغیرهای موثر بر سودآوری، مستعد بهبود سریع هستند.
در هفته های اخیر، با افزایش 20 درصدی قیمت های نفت و قرار گرفتن بالای سطح 50 دلار، نشانه هایی کمرنگ از رشد ارزش محصولات پتروشیمی پدیدار شده است که در همین راستا می توان به افزایش 10 درصدی قیمت های متانول و اوره اشاره کرد. محصولات مایع و وابسته به اتیلن هم رشدهایی اولیه را همگام با نفت ثبت کرده اند.
با اینکه تحولات اخیر احتمالا برای خروج غول خفته بازار سرمایه از خواب طولانی کافی نیست، اما به نظر می رسد زمان رصد عوامل بنیادی و موشکافی دقیق تر گزارش های شش ماهه پتروشیمی ها فرا رسیده است؛ شرایطی که اگر با تداوم تقویت متغیرهای موثر بر سودآوری شرکت ها توام شود زمینه یک رونق مبتنی بر تغییر بنیادی را در بزرگ ترین صنعت بورس فراهم خواهد کرد.
** نیم نگاهی به تحرکات ارزی
شکی نیست که بزرگ ترین رونق تاریخی بورس تهران به لحاظ ثبت رکوردهای سودآوری ریالی مقارن با کاهش ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی در اوایل دهه 90 اتفاق افتاده است. این اتفاق در ذهن فعالان بازار سرمایه حتی آنها که تجربه زیادی ندارند به خوبی نقش بسته از این رو رصد تحولات ارزی یکی از موضوعات مورد توجه سهامداران است. در آغاز هفته جاری، نرخ ریال در برابر دلار آمریکا در ادامه یک افزایش تدریجی که حدود یک ماه است آغاز شده به بالاترین سطح از بهمن ماه 94 رسید و برای مدت کوتاهی مرز 3600 تومان را پشت سر گذاشت.
مقارن با این اتفاق، عرضه ارز از مجاری برخی صرافی های بانکی فزونی گرفت که منجر به عقب نشینی مجدد قیمت ها به زیر سطح روانی مزبور شد. این اقدام که احتمالا با دخالت بانک مرکزی صورت می گیرد نشان از حساسیت بالای نهاد سیاست گذار در مقطع فعلی نسبت به تضعیف ارزش ریال دارد به ویژه آنکه بانک مرکزی برای تحقق هدف بسیار مهم تک نرخی کردن ارز در سال جاری که بارها وعده آن را داده تنها پنج ماه زمان دارد.
هر چند در شرایط کنونی با پشتوانه منابع بانک مرکزی مدیریت نوسانات ارزی امکان پذیر است، اما با عنایت به چهار سال ثبات نرخ های اسمی ارز و انباشته شدن تورم و نقدینگی ریالی، ضرورت اجرای سیاست شناور و تضعیف ارز متناسب با تورم داخلی و خارجی بیش از پیش احساس می شود؛ سیاستی که در صورت اجرا نه تنها به نفع رقابت پذیری اقتصاد کشور و شرکت های بورس تهران خواهد بود بلکه زمینه ایجاد شوک های احتمالی آتی ناشی از تثبیت نرخ های ارز در سطح پایین تر از ارزش ذاتی و در نتیجه آسیب پذیری در برابر تحرکات سفته بازانه را کاهش می دهد.
** ضرورت ترمیم سرمایه در بانک ها
برگزاری مجمع بانک تجارت در هفته جاری پرده دیگری از مشکلات عمیق شبکه بانکی و کیفیت پایین سودآوری و وجود ابهامات با اهمیت در صورت های مالی شرکت های این صنعت را آشکار کرد. این مجمع که در جوی از نارضایتی سهامداران خرد برگزار شد با قرائت نامه بانک مرکزی پس از گزارش حسابرس همراه بود. به این ترتیب، در حالی که بر پایه صورت های مالی خود بانک تنها 764 میلیارد تومان سود خالص در سال گذشته تحصیل کرده، «وتجارت» باید بیش از 3500 میلیارد تومان اصلاحات کاهنده در صورت سود و زیان خود بابت مواردی نظیر اخذ ذخایر لازم و اصلاح روش شناسایی درآمدها اعمال کند.
از آنجا که انجام این اصلاحات تاثیر منفی زیادی بر حقوق صاحبان سهام، سرمایه پایه و در نهایت نسبت کفایت سرمایه خواهد داشت ضروری است تا نهاد ناظر همگام با پالایش صورت های مالی، نسبت به الزام بانک های مشمول این وضعیت (ملت، صادرات و...) به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی جدید سهامداران اقدام کند تا متغیرهای مربوط به ریسک فعالیت بانک ها به سرعت به محدوده قابل قبول باز گردد.
*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
نظر شما
