بانكداري ايراني -چند سالی است که بانک مرکزی اعلام می کند که رتبه بندی بانکها را در دستور کار خود دارد و در آخرین تحول معاون نظارتی بانک مرکزی اعلام کرد که رتبهبندی بانکها از آبانماه سال 1395 نهایی و آغاز شود. این در حالی است که از سال 90 و 91 اعلام می شود که تا چند ماه دیگر رتبه بندی موسسات مالی و اعتباری عملیاتی می شود اما تا کنون اتفاقی در این زمینه رخ نداده است؛ هرچند یکی از مهمترین و ضرورترین موضوع برای بانکها، مساله رتبه بندی است.
به گزارش
بانكداري ايراني ، موسسات مالی و اعتباری جهان به منظور کاهش ریسک خود و اعتماد سرمایه گذاران نیاز دارند که وضعیت خود را مورد ارزیابی قرار دهند و این کار از طریق موسسات اعتبار سنجی صورت می گیرد. به همین منظور کمیته بازل نیز در سوئیس بعد از بروز چندین بحران مالی و اعتباری در سطح بینالمللی با هدف جلوگیری از بروز بحرانهای جدید، مجموعهای از مقررات بانکی جدید را تحت عنوان بازل3 تنظیم و معرفی کرد؛ مقرراتی که در زمینه ذخیره گیری بانک ها و کفایت سرمایه و مسائلی از این دست که سختگیریهای بیشتری را اعمال می کند و در جهت کاهش ریسک بانک ها تلاش می کند راهبردهای مختلفی را به کارگیرد. علاوه بر این، موسساتی نیز در جهان هستند که اقدام به رتبه بندی شرکت ها می کنند مانند موسسه فاینانشال تایمز انگلستان که هر سال 1000 بانک برتر جهان را اعلام کی کند .
نشریه بنکر ماهنامهای به زبان انگلیسی است که از سال ۱۹۲۶ در حوزه مسائل مالی بینالمللی منتشر میشود. بنکر متعلق به شرکت فایننشال تایمز است و یک نهاد خصوصی است. تنظیم و ویرایش این نشریه در لندن انجام میشود. در واقع طبق آخرين تعريف سازمان بورس و اوراق بهادار آمريكا رتبه بندي اعتباري يا اصطلاحا Credit Rating عبارت است از نظر موسسه رتبه بندي در مورد كيفيت اعتباري ناشر يا يك تعهد مالي مشخص كه مي تواند در قالب يك عدد يا حرف بيان شود.
وضعیت رتبه بندی در داخل کشور
در داخل کشور سالهاست که اهمیت موسسات رتبه بندی برای سرمایه گذاران، صادرکنندگان، بانک های سرمایه گذاری، کارگزاران و دولت ها مشخص شده و همواره اعلام می شود که مراحل تحقیقاتی و برنامه ریزی راه اندازی نظام رتبه بندی در حال اجراست. بانک مرکزی بنابه گفته مدیران این موسسه نظارتی در صدد اجرای این طرح است و چارچوبهایی را در این زمینه تعیین کرده است . فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی در این خصوص اعلام کرده است که بنگاهداری، سودآوری، توان ایفای تعهدات، کیفیت داراییها و کیفیت سود پارامترهایی هستند که با ۱۶۸ معیار مورد سنجش و رصد قرار گرفته تا بتوان میزان ریسک بانکها را بررسی کرد.
مسعود نیلی، مشاور رییس جمهور ، در باره رتبه بندی بانکها معتقد است که آثار سیاستهای ناسالم پولی و بانکیِ دورۀ وفور اثرات یکسانی بر بانک ها نگذاشته، تمامی بانک ها دارای مشکلات یکسانی نیستند لذا نمی توان برخورد یکسانی با آنها داشت. بانکی که به طور سیستماتیک برای تامین مالی دارای مشکل است با بانکی که تنها برای یک یا دو شب از بازار بین بانکی تسهیلات دریافت می کند متفاوت است و باید آنها را از یکدیگر متمایز کرد بنابراین قرار شد در قدم اول بانک ها دسته بندی شوند. بر اساس طرح اصلاح نظام بانکی، بانک هایی که دارای مشکلات بیشتری هستند مشخص و از بازار بین بانکی جدا می شوند و به صورت جداگانه برای آنها منبع مالی تامین می شود البته این امر مشروط به اینکه اصلاح ساختار انجام شود.
بر همین اساس بازار بین بانکی محدود به بانک هایی می شود که برای مقاطع کوتاه نیاز به منابع دارند و همین امر سبب می شود تا کاهش نرخ سود بین بانکی به کاهش نرخ سود سپرده و تسهیلات منتقل شود. البته در این میان ناگفته نماند که میزان مطالبات غیر جاری بانک ها در مقیاس یکسان نیستند به نحوی که مطالبات غیر جاری برخی از بانک ها بسیار زیاد و برخی دیگر کم است بر همین اساس قرار است بانک مرکزی این بانک ها را بر اساس شاخص هایی دسته بندی کند و رفتار متفاوتی نسبت به آنها در پیش گیرد.
رتبه بندی بانکهای ایران در موسسات بین المللی
در سال 2012 میلادی 13 بانک کشور در فهرست موسسه فایننشال تایمز قرار داشتند که بانک صادرات بهعنوان برترین بانک کشور در رتبهٔ 250 این فهرست قرار داشت و پسازآن بانکهای پاسارگاد، صنعت و معدن، ملت، تجارت، توسعه صادرات ایران، مسکن، پارسیان، ملی، سپه، اقتصاد نوین، کارآفرین و سامان بودند. در گزارش سال 2014 بنکر نیز نام 13 بانک کشور دیده میشد با این تفاوت که این بار بانک پاسارگاد در رتبهٔ اول بانکهای کشور در فهرست جهانی قرار داشت و بانک صادرت ایران در رتبهٔ سوم قرار گرفته بود. بانکهای کشاورزی و سینا در این سال در این فهرست بودند و نام بانکهای ملی و ملت در فهرست قرار نداشت.
این چهارمین سالی بود که بانک پاسارگاد توانست رتبهٔ اول بانکهای ایرانی را در فهرست بنکر به خود اختصاص دهد. در سال 2016 بانک صادرات ایران در فهرست اصلی بنکر در رتبه 264 قرار گرفته است که نسبت به سال گذشته پیشرفت 14 پلهای را نشان میدهد.