نفت گران می شود

برخی کارشناسان حوزه انرژی معتقدند بحران شدید اقتصادی، مالی و زیان روزانه حدود 225 میلیون دلار ناشی از سقوط آزاد قیمت جهانی نفت خام، بالاخره عربستان سعودی را به میز مذاکرات بازگرداند تا این کشور پس از نزدیک به سه سال از مسابقه افزایش عرضه نفت در بازار دست بکشد، اما محمدصادق معماریان، کارشناس ارشد انرژی می گوید: فریز نفتی برخلاف آنچه تصور می شد به نفع ایران تمام شد و اوپک فهمید باید مدیریت بازار نفت را دوباره به عهده بگیرد.

وی افزود: ایران در حوزه نفت نباید وارد مسائل سیاسی شود و عربستان اکنون متوجه شد و فعالیت خود را در زمینه اقتصادی ادامه می دهد و بزودی شاهد افزایش قیمت نفت در بازار هستیم. عربستان سعودی در نشست فوق العاده اعضای اوپک در الجزیره نه تنها به میز مذاکره بازگشت و حاضر به گفت و گو با سایر کشورهای اوپک به منظور فریزسقف تولید خود شد که حتی برای مستثنا شدن ایران از اجرای این طرح نفتی هم چراغ سبز نشان داد. گفت و گوی ما را با این کارشناس نفتی بخوانید.

** اوپک در هفته گذشته یک تصمیم جدی برای بازار نفت گرفت، به نظر شما سود اصلی آن برای ایران چیست؟ ایران در این زمینه چه اقداماتی باید انجام دهد که بیشترین بهره را ببرد؟

در حال حاضر در رسانه های غربی می گویند هنوز تکلیف سهمیه بندی معلوم نیست کشوری که قرار است میزان تولید نفت خود را کاهش دهد به چه میزان باید این کار را کند و چقدر روی تعهد خود پایبند باشد و قیمت ها کاهش خواهد یافت، اما من چنین نظری ندارم. 

فریز سیاستی بود که اکنون مشاهده می کنیم به بهترین شکل پاسخ داده است. در بحث فریز نفتی اوپکی ها و غیراوپکی ها همه در یک فضا جمع شدند و منافع مشترکشان را که قبلا با غربی ها هماهنگ می کردند اکنون با هم دور یک میز نشستند و منافع مشترک خود را مطرح کردند. به نظر من افزایش قیمت نفت پیامی بود که از طرح فریز نفتی به غربی ها رسید و باعث این اتفاق شد.

** شما می گویید فریز نفتی برای ایران هم مثبت بود؟

بله. وعده مثبت فریز نفتی افزایش قیمت و انسجامی بود که به دست آمد. دومین بحث، کاهش تولیدی است که اکنون در نظر گرفتند و به احتمال زیاد ایران از آن مستثناست. رقم کاهش فعلا مهم نیست و بحث قابل توجه روح این سیاست است که ایران توانست تولید خود را افزایش دهد و اوپک به سیاست اصلی خود که مدیریت بازار است، بازگشت. البته این کار را با احتیاط کامل انجام می دهند و قرار است یک میلیون بشکه نفت کاهش یابد که 700 تا 750 هزار بشکه توسط اوپک و بقیه توسط غیر اوپکی ها کاهش خواهد یافت.

** چرا باید در این زمینه با احتیاط عمل کنند؟

به این دلیل که هنوز واکنش تولیدکنندگان نفت شل ها را نمی دانند. این بزرگ ترین ضعف تولیدکنندگان اوپک است و هنوز نمی دانند واکنش شل ها در قیمت 50 تا 60 دلار چه خواهد بود. به همین دلیل هم می خواهند بحث قیمت، تولید شل و مسائلی از این قبیل را تست کنند و هم می خواهند فضا را برای همکاری زیر نظر داشته باشند. در طول سال های اخیر سرمایه گذاری های نفتی بشدت افت کرده و حدود 200 میلیارد دلار به تعویق افتاده و ممکن است دامنه آن تا سال 2017 هم برسد.

** ایران در زمینه کاهش تولید عربستان چه واکنشی باید انجام دهد که بهترین نتیجه را کسب کند؟

اتفاقی که افتاده دارای دو مرحله است؛ مرحله اول این بود که انسجام اوپک می تواند قیمت نفت را تا 20 دلار افزایش دهد و اکنون قیمت فعلی نفت نشان می دهد 20 دلار افزایش یافته و از حدود 27 دلار به نزدیک 48 دلار رسیده است. 

هنوز کاهش یک میلیونی صورت نگرفته و همچنان بازار نمی تواند ارزیابی کند و به ماه نوامبر (آبان ماه امسال) موکول شده است. اکنون اوپکی ها و غیر اوپکی ها روی خط درستی حرکت می کنند، ولی آنها مختصات را دقیق نمی دانند و نمی توانند حرکت های منسجمی انجام دهند. به نوعی اوپک اکنون در حال آزمون و خطاست که واکنش بازار و شل ها را در بازار ببیند. وزارت نفت ما هم در این زمینه باید از لحاظ تیم های کارشناسی، بهتر و قوی تر ورود کند تا بهترین نتیجه را به دست آورد. روابط آمریکا و عربستان اکنون کمی متشنج شده و ایران باید در این بخش بهترین بهره را ببرد.

** عربستان در طول سال های اخیر، ایران را از فضاهای مختلف تحت فشار گذاشته است. چرا در نشست اوپک حاضر شد و قبول کرد سهم ایران افزایش داشته باشد و تولید خود را کاهش دهد؟

عربستان در بخش نفت در سه مقطع، سیاسی عمل کرد. سال 1973 تحریم علیه رژیم غاصب صهیونیست و آمریکا را راه انداخت. در مقطع دوم، اواخر دهه 80 میلادی و در زمان جنگ ایران و عراق برابری تولید ایران و عراق را که همیشه تولید عراق از ایران کمتر بود را مطرح کرد. در آن زمان عربستان، امارات و کویت از سهم خود کاستند و به عراق دادند. 

سومین حرکتی که عربستان کرده این بود مقابل ایران ایستاد و اعلام کرد تولید ایران نباید از 3.2میلیون بشکه در روز عبور کند. من فکر می کنم این موضوع بیشتر شبیه لجبازی سیاسی بود تا یک استراتژی سیاسی. نگاه های قبلی یک نگاه سیاسی همراه با استراتژی بود؛ اما موضوع آخر بیشتر شبیه یک لجبازی به نظر می رسید. 

عربستان آن طور که برخی کارشناسان می گویند در بخش نفت برای ایران کار سیاسی انجام نمی دهد و سعی کرده این حوزه را خنثی نگه دارد و از مسائل سیاسی جدا کند. به این دلیل که حیات نفتی این کشور به تصمیماتش بستگی دارد. مقامات ایران هم باید اوپک را غیرسیاسی کنند تا بهترین نتیجه را بگیریم. چرخش عربستان (همانند روس ها) در این قضیه چنین بود که زود متوجه بحران پیش رو در بازار نفت شدند و در نتیجه خواستند دوباره مدیریت خود را بر بازار نفت حاکم کند. 

*منبع: روزنامه جام جم