توسعه ارتباط متوازن با کشورها

مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه در گفت وگو با جام جم با اشاره به حضور رئیس جمهور کشورمان در آمریکای لاتین اظهار کرد که وزارت خارجه، قطعا میان قاره های مختلف ارتباط متوازن برقرار خواهد کرد.

در این گزارش که در شماره شنبه 27 شهریور 1395 خورشیدی در صفحه سیاسی منتشر شده است، می خوانیم: دستگاه دیپلماسی که در سال های گذشته، بیشترین تمرکز خود را بر مذاکرات هسته ای گذاشته بود، اکنون به دنبال ایجاد توازن بیشتر در دیپلماسی است. دکتر مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه در گفت وگو با جام جم تاکید می کند که حتی در همین مدت هم، دستگاه دیپلماسی از سایر کشورها غافل نبوده است. وی با اشاره به حضور رئیس جمهور کشورمان در آمریکای لاتین اظهار می کند که وزارت خارجه، قطعا میان قاره های مختلف ارتباط متوازن برقرار خواهد کرد.

توضیحات تخت روانچی درباره ماجرای FATF، روابط ایران و عربستان و گفت وگوهای حقوق بشری با اتحادیه اروپا، بخش های دیگری از این گفت وگوست. مشروح این مصاحبه را می خوانید:

**رهبر انقلاب در دیدار با اعضای هیات دولت بر لزوم توزیع متوازن دیپلماسی تاکید داشتند. در این میان به اعتقاد برخی دولت یازدهم توجه بیشتری به ارتباط با کشورهای اروپایی دارد و به دیگر کشورها توجه کمتری شده است؟

با روی کار آمدن دولت آقای روحانی، بخش مهمی از موضوعات مهم سیاست خارجی، بحث هسته ای بود و حدود دو سال تا رسیدن به نتیجه، طول کشید. در طول این مدت با توجه به مسئولیت وزارت خارجه در مذاکرات و همچنین به دلیل این که این پرونده، طرح ملی بود توجه بیشتری به آن شد و به این ترتیب زمان و انرژی بسیاری از سوی وزیر خارجه وتیم هسته ای صرف این موضوع شد.

شاید یکی از دلایل توجه کمتر به کشورهای دیگر، تمرکز ما به موضوع هسته ای بود و در عین حال کشورهای دیگر را نیز فراموش نکرده بودیم. بنده نیز به عنوان مسئول روابط با کشورهای آمریکای لاتین، دو بار به این منطقه سفر داشتم و هیات های مختلفی را از کشورهای آمریکای لاتین در ایران پذیرا بودیم و وزرای ما نیز به آن مناطق سفرداشتند. چند سال دوران تحریم را داشتیم و در این مدت شاهد رفت و آمد مقامات کشورهای اروپایی و ایرانی نبودیم. به طور طبیعی در مذاکرات و پس از آن، فضای جدیدی شکل گرفت و رفت و آمد مقامات اروپایی به ایران و بعکس بیشتر شد.

در مجموع، فرمایش رهبری سرلوحه کارمان قرار دارد و قطعا در این مسیر عمل می کنیم. بر همین اساس، سفر آقای روحانی به آمریکای لاتین موقعیت مناسبی است که با سران دیگر کشورها از جمله آمریکای لاتین گفت وگوهایی داشته باشد. قطعا توازنی در ارتباط با قاره های مختلف برقرار خواهیم کرد و این ارتباط به صورت متوازن با هر کشوری خواهد بود. با کشورهای مختلف براساس احترام متقابل از موضع برابر رابطه خواهیم داشت، البته در این میان دو استثنا وجود دارد: رابطه ای با رژیم صهیونیستی که آن را به رسمیت نمی شناسیم، وجود ندارد و نخواهد داشت. در مورد آمریکا نیز شرایط خاص آن مشخص است.

بنابراین با توجه به پایان مذاکرات هسته ای از این پس در روابط با سایر کشورها توازن بیشتری برقرار خواهد شد.

**بین کشورهای اروپایی سیاست کدام کشور در مسائل منطقه ای به ایران نزدیک تر است؟ آیا برخی اخبار مبنی بر تمایل ایران به نقش آفرینی بیشتر آلمان در منطقه به جای فرانسه را تائید می کنید؟

چندان با این نوع نگاه که کشوری جایگزین کشور دیگری شود، موافق نیستم. اصولی داریم که براساس آن روابطمان را با دیگر کشورها تنظیم می کنیم و ممکن است در منطقه سیاست ما با یک کشور اروپایی نزدیک تر و با کشور دیگر دورتر باشد.

**چندی قبل اخباری مبنی بر میانجیگری فرانسه میان ایران و عربستان مطرح و بعد تکذیب شد. در این زمینه توضیح می دهید؟ آیا اساسا حل مشکلات میان ایران و عربستان نیاز به میانجیگری دارد؟

ما پیشنهادی از سوی دولت فرانسه دریافت نکردیم و نمی دانیم چگونه چنین خبری مطرح شد. البته در مورد موضوعات مختلف از جمله مسائل مربوط به منطقه خلیح فارس، یمن و... گفت وگو می کنیم. در ضمن درباره روابط ایران و عربستان باید بگویم که عربستان باید تصمیم راهبردی بگیرد که آیا خواهان حمایت از تروریست هاست یا برقراری رابطه مناسب با همسایگانش؟ عربستان نمی تواند این دو را با هم داشته باشد، بنابراین اگر این تصمیم را بگیرد، نیازی به میانجیگری نیست.

جنایاتی که عربستان در منا انجام داد و در یمن در حال انجام دادن است، همچنین ایجاد سد برای اعزام حجاج ایرانی، موضوعاتی نیست که براحتی بتوان از آن گذشت. اما نکته کلیدی این است که عربستان باید تکلیف خود را روشن کند و سر عقل بیاید و رفتارش را اصلاح کند. به هر حال در شرایط فعلی نیازی به میانجیگری نیست.

**بعد از برجام، اروپا بین ایران و عربستان کدام یک را ترجیح داد؟

کشورهای اروپایی مثل سایر کشورها خواهان ارتباط با تمام کشورها هستند. البته در گفت وگوهایی که با اروپایی ها داریم به آنها تذکر می دهیم که هیچ کشوری نمی تواند چشمش را بر اقداماتی که در یمن صورت می گیرد و ارائه تسلیحات پیشرفته به سعودی ها که به کشتار مردم در یمن منجر می شود، ببندد. کشورهایی که ادعای حقوق بشری دارند، چطور رضایت می دهند تسلیحات پیشرفته شان به سعودی ها داده شود؟ ما بدون هیچ گونه تعارفی این بحث ها را با آنها داریم که شما اگر می گویید در منطقه ای نگران اوضاع آوارگان هستید، بنابراین چرا نگران اوضاع آوارگان یمن نیستید؟ اگر کشوری درگیر جنگ است آیا مردم یمن در مضیقه نیستند؟

**یعنی بین ایران و عربستان هیچ کدام را ترجیح نداده اند؟

در این ارتباط موضع چندان روشنی از این که بخواهند کشوری را ترجیح دهند، مشاهده نشده است.

**در مذاکرات، آیا کشورهای اروپایی هم به جنایات عربستان و حمایت این کشور از ترویست ها اذعان می کنند؟

برخی مواقع آنقدر آش شور می شود که به هیچ وجه نمی توان اتفاقات را توجیه کرد و در موضعگیری های علنی و خصوصی، قابل کتمان نیست. اوضاع یمن و جنایات عربستان در این کشور، مشخص است، اما متاسفانه بسیاری از کشورهایی که واقعا صاحب نفوذ هستند، عملا کار خاصی در این زمینه نمی کنند اما در هر صورت واقعیت روشن است.

**پرونده شکایت ایران از آمریکا در دیوان بین المللی دادگستری لاهه به دلیل برداشت این کشور از دارایی های ایران در چه مرحله ای است؟

این پرونده در جریان است و وکلای ما لایحه را در این زمینه به لاهه تقدیم کرده اند و آنها نیز این لایحه را تسلیم آمریکایی ها کرده اند. براساس آیین نامه کاری، حدود چند ماه به طرف مقابل فرصت می دهند که لایحه قابل دفاع خود را ارائه کنند و پس از آن چند ماهی فرصت داده می شود تا وکلای طرفین خود را برای رفتن به دادگاه آماده کنند. این اقدامات معمولا ممکن است چند سال به زمان نیاز داشته باشد، اما سرانجام به گرفتن حق ملت ایران امیدوار هستیم.

**جزئیات گفت وگوهای حقوق بشری ایران و اتحادیه اروپا به چه شکلی است و چه نهادهایی مسئول این مذاکرات هستند؟

در این گفت وگوها انتقادهای خود را به اوضاع حقوق بشر در اروپا مطرح خواهیم کرد از جمله بحث اسلام هراسی و دولت های اروپایی باید بگویند در مقابل این موضوع چه اقداماتی انجام می دهند.

**این گفت وگوها آغاز شده است؟

خیر. در حال برنامه ریزی هستیم و هدف این است که مشخص شود برای ارتقای حقوق بشر در سطح جهانی چه کار می توانیم انجام دهیم. ما از گفت وگو هراس نداریم و آنقدر ادله قوی داریم که نیاز به نگرانی نیست. قطعا زمان شروع این گفت وگوها، هیات ما ترکیبی از وزارت خارجه، قوه قضاییه و شاید برخی از محققان و استادان کشورمان است که هیاتی جامع الاطراف خواهد بود، زیرا قصد نداریم صرفا بحث سیاسی داشته باشیم و می خواهیم گفت وگوهای عمیق حقوق بشری انجام دهیم. 

گفت وگوها از دید ما هدفمند است و باید به این برسیم که با هم چگونه کار خواهیم کرد، اما این که عملکرد اروپایی ها در گفت وگوها روال فعلی را داشته باشد و سراغ قطعنامه ها و محکومیت ایران بروند، فایده ای ندارد. باید گفت وگوها هدفمند و در جهت نزدیک کردن مواضع (البته جاهایی که امکانش باشد) صورت گیرد. به دلیل این که در مورد برخی موضوعات امکان همسویی مواضع وجود ندارد مثلا آنها در قوانین خود اعدام ندارند ولی ما در این زمینه دستور قرآنی داریم و نمی توانیم موضع خود را با آنها همسو کنیم. در عین حال در برخی حوزه ها می توان به تفاهم رسید. اماچنانچه همزمان با این گفت وگوها آنها به سیاست جاری خود ادامه بدهند، صحیح نیست و گفت وگو با فشار همخوانی ندارد.

**زمانی برای آغاز این گفت وگوها و مکان آن مشخص شده است؟

هنوز تاریخ قطعی نداریم، اما احتمال دارد ظرف پاییز این کار انجام شود و مقر آن بروکسل یا تهران خواهد بود.

**در مورد قرارداد FATF مباحث مختلفی مطرح می شود. آیا زمانی که مذاکرات هسته ای در حال انجام بود، بنا شد که ایران به قرارداد ملحق شود یا پس از انجام مذاکرات این موضوع مطرح شد؟

در مذاکرات هسته ای موضوع تحریم ها مطرح شد که یکی از بحث های آن به همکاری بانکی مربوط می شود. در حال حاضر در همکاری های بانکی بین المللی FATF بخشی از کار است. در مذاکرات هسته ای اشاره ای گذرا به این موضوع شد، اما بعد از مذاکرات این موضوع دقیق تر مطرح شد که ادامه بحث را می بینید.

**به دلیل اختلافات و انتقادات فعلی این موضوع به شورای عالی امنیت ملی ارجاع داده شد؟

موضوعاتی با چنین محتوایی برای کشورمان جنبه حیاتی دارد و طبیعی است که در شورا مطرح شود، مانند سایر مسائل از جمله موضوعات هسته ای.

*منبع: روزنامه جام جم