کشف قطعاتی از سفال های پیش از تاریخ (حدود هزاره چهارم پیش از میلاد)، سفالهای خاص دوره اشکانی و سفال های دورههای مختلف اسلامی نشانه حضور انسان از هزاره چهارم پیش از میلاد تا قرن حاضر در هرسین است .
خبرگزاری میراث فرهنگی –مهدی رهبر سرپرست هیأت نظارت، مشاوره و گمانه زنی موردی پارک تاریخی هرسین با بیان این مطلب گفت: هیأت کاوشهای باستان شناسی کار خود را در دو بخش شروع کرد .
او افزود: گمانه زنی به منظور شناخت آثار باستانی در محوطه پارک سراب هرسین با وجود محدودیتهایی از قبیل وجود درختان انبوه و عبور کابل های برق و لوله گذاری برای انتقال آب در20گمانه آزمایشی در ابعاد مختلف تا خاک بکر به اجرا در آمد .
این باستان شناس اظهار داشت: برخی از گمانهها فاقد هر گونه آثار باستانی بودند و در برخی دیگر گروه تنها به بقایایی از شالوده دیوارهایی از بناهای معمولی دوره اسلامی برخورد که این شالودهها در یک لایه کنگلو مراتی (نوع خاصی از سنگ های رسوبی) در عمق حدود 80تا90سانتیمتر کنده شده بودند .
او تصریح کرد: با توجه به دخل و تصرفاتی از قبیل خاکبرداری، خاکریزی وکند و کاوهای مختلف صورت گرفته اصل بناها از بین رفته اند.
رهبر تأکید کرد: از لابه لای لایههای به هم ریخته قطعاتی از سفال های پیش از تاریخ (حدود هزاره چهارم پیش از میلاد)، سفالهای خاص دوره اشکانی و نیز سفالهای دورههای مختلف اسلامی که نشانه حضور انسان از هزاره چهارم قبل از میلاد تا قرن حاضر در این مکان بود به دست آمد .
به گفته این باستان شناس، تعدادی ابزار سنگی دوره پیش از تاریخ نیز از یافتههای این گمانهها بود .
وی، نظارت بر تخریب و پاک سازی محوطه از ساخت و سازهای مزاحم و ناهمگون را ازدیگر اقدامات هیأت باستان شناسی پارک هرسین در بخش دوم اعلام کرد .
او گفت: آغاز کار از بخش شمال شرقی صخره تراش خورده که در عین حال بلندترین صفه یا تراس ایجاد شده با بتون و سنگهای گوناگون و ایجاد جان پناههای اطراف این تراس که با هزینههای زیاد ایجاد شده بودند شروع شد .
به گفته رهبر، این ساخت و سازها علاوه بر لطمه به منظر صخره و آثار باستانی محل امنی برای معتادان شده بود .
او اظهار داشت: در صورتیکه زمان و امکانات اجازه دهد به تدریج بخشهای سیمانی، بتونی و سنگ های قواره شده نا موزون دور تراسهای محدوده آثار باستانی برچیده خواهد شد تا حداقل محوطه بخش شمالی پارک بصورت اولیه در آید .
رهبر تأکید کرد: هدف از این کار اینست که تراسهای مجاور آثار باستانی، محلی برای بیتوته خانوادهها، مسافرین و افرادی که به پارک می آیند نباشد و گردشگران آثار باستانی و طبیعی نیز بتوانند با فراغ بال به تماشای این آثار بپردازند .
او ادامه داد: وجود آثار باستانی با ارزش، همراه با طبیعت زیبای هرسین و چشمههای جوشان، مجموعهای را دراین شهرستان فراهم آورده تا اشخاصی با اهداف و سلیقههای متفاوت را به خود جلب کند.
این باستان شناس با اشاره به اینکه هرسین علاوه بر وجود آثاری از دوره غارنشینی تا عصر حاضر، جاذبههای طبیعی بدیعی نیز دارد تصریح کرد: محوطههایی چون گنج دره که یکی از کهن ترین زیستگاههای بشری است دراین منطقه قرار دارد .
رهبر اظهار داشت: در این میان پارک باستانی هرسین که از زیبایی فوق العاده ای برخوردار است و چشمههای جوشان و پرآب آن، زبانزد خاص و عام است در داخل شهرستان هرسین قرار دارد .
او مجموع زیباییهای طبیعی به همراه آثار باستانی در این پارک را یکی از پدیدههای جذب گردشگر دانست تا هرسین را از بن بست و انزوا نجات دهد .
وی با بیان اینکه زیبایی این محوطه و وجود آب فراوان موجب شده حداقل از هزاره چهارم قبل از میلاد، توجه انسان به این محوطه جلب شود گفت: بخصوص در دوره ساسانی که این محوطه همچون بیستون و طاق بستان مورد توجه پادشاهان ساسانی قرار گرفته و موجب شده آثاری از این دوره بوجود آید .
این باستان شناس افزود: به عنوان نمونه صخره تراش خورده ساسانی که قرار بوده نقش برجسته مهمی بر سطح آن اجرا شود، اگر چه به دلایلی ناتمام رها شده و به اتمام نرسیده اما از ارزشهای آن کاسته نشده است.
او همچنین حوض یک پارچه سنگی زیبایی که با مهارت در دل صخره تراشیده شده را از شگفتی های هنری دوره ساسانی دانست .
وی درگاهی از سنگ یک پارچه با ابعاد نزدیک به 5متر طول و 3متر عرض و پلکانی سنگی که بصورت یک پارچه تراش خورده را از دیگر آثار این پارک باستانی اعلام کرد .
این باستان شناس گفت: همچنین باید از قلعهای که دیوارهای آن با سنگ لاشه و ساروج ساخته شده و با فاصله کمی از این پارک قرار دارد یاد کرد که متأسفانه بخش زیادی از آن مورد تجاوز شهرنشینان قرار گرفته و با ساخت و سازهایی که بر روی آن انجام گرفته آسیب جدی به کالبد آن وارد آمده است .
او تصریح کرد: باستان شناسان دهههای قبل به وجود سرستون ها و پایه ستونهایی شبیه سرستونها ی بیستون و طاق بستان و تعداد زیادی سنگهای تراش خورده زیبا مربوط به یک کاخ اشاراتی داشتهاند که امید است با آزاد سازی این قلعه از ساخت و سازها وکاوشهای محوطه هویت اصلی آن آَشکار شود .
رهبر گفت: توجه عمومی به این پارک زیبا و باستانی مسئولین دهه گذشته هرسین را بر آن داشته تا به فکر ایجاد امکانات رفاهی برای مردم این شهر و افرادی که برای گردش از نقاط دور و نزدیک به این پارک می آیند باشند .
او اظهار داشت: متأسفانه ایجاد امکانات برای مردم بدون مشورت با سازمان میراث فرهنگی کشور که عهده دار حفظ آثار فرهنگی است صورت گرفته و در نتیجه باید گفت که ساخت و سازهایی نا همگون و غالبا با سلیقههای شخصی نه علمی و هزینههای گزاف که به هیچ وجه در شأن آثار ارزشمند تاریخی و طبیعی این پارک نیست صورت گرفته است .
به گفته این باستان شناس، ساخت و سازهای بی رویه، تراس بندیهای غیر ضروری با مواد و مصالح نا همگون با آثار باستانی، ساختارهایی با سنگهای قواره شده و بتن سیمانی، رنگ آمیزی های بسیار نامطلوب بر روی این سنگ ها، اختصاص محوطه وسیعی برای نصب اسباب بازی با رنگهای تند و زننده در کنار آثار باستانی، ایجاد کیوسک فروش مواد غذایی و... از جمله نا همگونیهایی است که در این پارک باستانی به وجود آمده است .
رهبر تأکید کرد: در ادامه موارد یاد شده برخی ارگانهای دولتی و اشخاص نیز با نوشتن شعارهایی با رنگ های گوناگون بر روی صخره تراش خورده ساسانی آسیب و بی حرمتی به آثار باستانی این پارک را تکمیل کرده اند .
او با اشاره به این نکته که خوشبختانه شهردار و شورای اسلامی شهرستان هرسین به این امر توجه کافی داشته و با دیدگاههای فرهنگی قومی، درصدد اعاده حیثیت این پارک برآمدهاند گفت: با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، توافق نامه ای بین پژوهشکده باستان شناسی و شهرداری هرسین به امضا رسیده است تا هرسین جایگاه اولیه و ارزش و اعتبار خود را باز یابد .
گفتنی است، کاوش های باستان شناسی پارک هرسین با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفت.