اوایل دولت یازدهم صنعت گاز کشور با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کرد. نبود توازن میان حجم تولید و مصرف گاز در کشور، شکایت ترکیه از ایران مبنی بر اینکه ایران مطابق با قرارداد میان دو کشور به تعهدش عمل نکرده و قطع گاز صنایع، نیروگاه ها و جایگاه های سی ان جی در فصول سرد سال از جمله این مشکلات بودند که چهره صنعت گاز کشور را مخدوش کرده بود.
روزنامه ایران در صفحه اقتصادی به بررسی گزارشی از استخراج گاز از پارس جنوبی تا پایان دولت و برابری آن با کشور قطر پرداخت و نوشت: اوایل دولت یازدهم صنعت گاز کشور با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کرد. نبود توازن میان حجم تولید و مصرف گاز در کشور، شکایت ترکیه از ایران مبنی بر اینکه ایران مطابق با قرارداد میان دو کشور به تعهدش عمل نکرده و قطع گاز صنایع، نیروگاه ها و جایگاه های سی ان جی در فصول سرد سال از جمله این مشکلات بودند که چهره صنعت گاز کشور را مخدوش کرده بود.
در ادامه این گزارش که در شماره دوشنبه هشتم شهریور 1395 خورشیدی به قلم عطیه لباف انتشار یافت، می خوانیم: تمام این مشکلات از توسعه لاک پشتی طرح های گازی از قبیل استحصال و پالایش گاز، ایجاد خطوط انتقال و ایستگاه های تقویت فشار طی دهه های اخیر سرچشمه می گرفت و اگر قرار بود دولت یازدهم نیز با همان آهنگ قبلی طرح های تولید و گازرسانی را اجرایی کند اکنون در نبود گاز کافی بخش بزرگی از اقتصاد ایران به زانو درآمده بود. دولت یازدهم توانست با اولویت بندی فازهای نیمه کاره میدان مشترک پارس جنوبی علاوه بر افزایش برداشت گاز از یک مخزن مشترک گازی میان ایران و قطر امنیت گازرسانی و صادرات گاز را تأمین کند و ضمن کاهش حجم مصرف سوخت های میان تقطیری و آلودگی های ناشی از آن فرصت صادرات این محصولات را فراهم کند.
درحالی که پیش از این مجبور به واردات این سوخت گران قیمت و پرداخت ارز بابت خرید آن از خارج از کشور بودیم. البته رسیدن به جایگاه فعلی آن هم در اوج تحریم ها و سخت ترین شرایط کشور کار ساده ای نبود و برای شرایط کنونی صنعت گاز مسئولان وزارت نفت از جان خود مایه گذاشتند. در ادامه نگاهی به اهم فعالیت هایی که طی سه سال گذشته در این صنعت رقم خورد، می اندازیم.
** جهش تولید در پارس جنوبی
میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین میدان گازی جهان است که بخشی از مخزن آن در ایران و بخش دیگر آن در قطر قرار دارد. وزیر نفت، پارس جنوبی را این طور توصیف می کند: فرض کنید یک کوه از سکه های طلا میان ایران و قطر قرار گرفته و هر روز شریک قطری تا جایی که امکان دارد از این کوه سکه بر می دارد. ارتفاع کوه مدام در حال کاهش است اما در همین حال ما سال ها دست روی دست گذاشته ایم و نتوانسته ایم حق خود را بگیریم. قطعاً برای آیندگان این عقب ماندگی در تولید از میدان مشترک پارس جنوبی یکی از تأمل برانگیز ترین بخش های تاریخ کشور و نماد بی تدبیری خواهد بود. در دهه 1370، وقتی پای ایران به پارس جنوبی باز شد قطر از این میدان، گاز استحصال می کرد اما با وجود این فاصله سرعت اجرای فعالیت های توسعه ای ایران بسیار کند بود، به طوری که بعد از گذشت بیش از یک دهه یعنی در ابتدای دولت یازدهم حجم تولید گاز ایران از پارس جنوبی در رقمی حدود 254 میلیون مترمکعب در روز خلاصه می شد اما در همین مقطع قطر بیش از 500 میلیون متر مکعب در روز گاز از پارس جنوبی تولید می کرد.
دولت یازدهم برای رفع این معضل از همان ابتدای کار برنامه ها را تغییر داد و اعلام کرد که در این میدان آنچه اهمیت دارد کاهش فاصله برداشت با قطر است.
در این زمینه کار شاخصی که انجام شد اولویت بندی فازها براساس میزان بودجه و توان مالی دولت، درصد پیشرفت فاز و همین طور بلوک بندی آنها بود تا هر چه زودتر فازهای نیمه کاره به تولید برسند و برای کشور درآمد ایجاد کنند. بلوک هایی که در مرکز میدان گازی پارس جنوبی قرار دارد، میزان فرار گاز از این بلوک ها را بیشتر کرده است و به همین خاطر دولت یازدهم بیشتر توانش را روی توسعه این فازها متمرکز کرد. خوشبختانه در این شرایط فازهایی نظیر فاز 12، 15و 16 که پیشرفت بیشتری داشتند و زودتر به درآمد می رسیدند توسعه یافتند و اکنون فازهای ١٧ و ١٨، ٢٠ و ٢١ و ١٩ نیز برای بهره برداری آماده می شوند.
به این ترتیب دولت توانست طی سه سال تولید گاز از این میدان را به بیش از 430 میلیون متر مکعب در روز برساند و قول داده است که تا پایان دولت این رقم را به 530 میلیون مترمکعب در روز رساند. در این صورت ما می توانیم برای نخستین بار در تاریخ برداشت روزانه گاز را برابر با قطر کنیم و برنامه ها حاکی از آن است که سال 97 حجم تولید گاز پارس جنوبی به 1300 میلیون مترمکعب در روز می رسد. البته در خصوص رقم تجمعی برداشت گاز هیچ وقت به قطر نخواهیم رسید.
** اجرای طرح های گازرسانی همزمان با توسعه پارس جنوبی
تأمین امنیت عرضه انرژی یکی از مهم ترین اقدامات دولت یازدهم به شمار می رود، به طوری که با راه اندازی پالایشگاه های جدید، رفع نواقص پالایشگاه های موجود، ایجاد خطوط انتقالی گاز و ایستگاه های تقویت فشار دولت توانست تمام گاز تولیدی در پارس جنوبی را به داخل کشور منتقل کند.
برای مثال سال گذشته گازرسانی به 5 هزار روستا شروع شد و در همان سال 2 هزار و 800 طرح به بهره برداری رسید. ناگفته نماند که این طرح ها مربوط به روستاهایی است که نزدیک به شهر نیستند و سخت ترین طرح های گازرسانی کشور بودند. امسال طرح های گازرسانی به 2 هزار و 800 روستای دیگر به بهره برداری می رسد که شروع و بهره برداری از این حجم در یک سال کار بی سابقه ای است. هفته دولت حدود 1200 روستا و 8 شهر از این تعداد افتتاح و بهره برداری شد.
به این ترتیب تا پایان دولت 70 شهر و 8000 روستا گازرسانی خواهد شد تا پرونده گازرسانی در کشور بسته شود. بدون شک این حجم از کار گازرسانی در 50 سال اخیر بی سابقه بوده است و ازبابت آن در این سه سال مردم و صنایع از بابت قطعی گاز نگرانی نداشتند. مصرف نیروگاه های کشور هم در عرض 3 سال از 35 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به 65 میلیارد متر مکعب در سال رسید. در این باره حمیدرضا عراقی مدیرعامل شرکت ملی گاز با اشاره به اینکه در این سه سال 90 میلیارد متر مکعب گاز مصرف شده که معنی آن صرفه جویی در مصرف 90 میلیارد لیتر گازوئیل و مازوت است، به «ایران» گفت: این موضوع علاوه بر ذخیره سازی ارز امکان صادرات فرآورده های نفتی برای کشور فراهم کرده که از این بابت شاهد ارزآوری در حد 90 میلیارد لیتر مازوت و گازوئیل نیز هستیم. از طرف دیگر در این مدت با آلودگی هوا مقابله شده است.
** افزایش صادرات گاز در سایه اقدامات دولت
همانطور که اشاره شد نخستین دستاورد دولت یازدهم در بخش صادرات گاز مربوط به پایبندی ایران به تعهد خود به کشور ترکیه بود. به این ترتیب که در اوج سرما ایران روزانه 30 میلیون مترمکعب گاز به این کشور صادر کرد و توانست ضمن بی اثر کردن شکایت ترکیه، در مجامع بین المللی برای خود اعتبارآفرینی کند.
دستاورد دیگر دولت در این بخش امضای قرارداد صادرات گاز به بغداد و بصره بود که بزودی بخشی از صادرات به بغداد آغاز خواهد شد. البته با پاکستان نیز قرارداد درازمدت داریم و مذاکرات جدی با کشورهایی نظیر عمان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس در جریان است.
این قراردادها در سایه افزایش تولید از تولید پارس جنوبی در برنامه ششم توسعه عملیاتی می شود، چراکه ایران می تواند با تکیه بر پتانسیل تولید گاز و ظرفیت خطوط انتقال و فضای سوق الجیشی خود نقش مهمی در دنیا بازی کند. ناگفته نماند که با بسته شدن پرونده گازرسانی مهم ترین برنامه دولت آتی، افزایش صادرات گاز و رساندن حجم صادرات گاز کشور تا پایان برنامه ششم توسعه به 500 میلیون متر مکعب در روز خواهد بود که اینک دولت یازدهم زنگ آن را به صدا درآورده است.
*منبع: روزنامه ایران
نظر شما
