نگاه سیاسی و اقتصادی روزنامه ها

 وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سفر دیروز به ترکیه با رهبران این کشور دیدار کرد؛ رخدادی که به بهانه آن روزنامه های امروز روی تغییر موضع ترکیه در قبال تحولات منطقه به ویژه بحران سوریه انگشت نهادند. تحلیل وضعیت بازار مسکن و انتقاد امام جمعه مشهد درباره برگزاری کنسرت در این شهر از دیگر محورهای مورد توجه روزنامه ها بود.

این گزارش به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز شنبه 23 مرداد 1395 خورشیدی در حوزه های سیاسی و اقتصادی نگاهی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است. 

** اراده تهران، آنکارا و مسکو برای مبارزه با داعش

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه، دیروز 22 مرداد ماه راهی ترکیه شد و با رییس جمهوری این کشور و همتای خود دیدار کرد. بسیاری از روزنامه های چاپ امروز، این سفر را در چارچوب همکاری ایران، ترکیه و روسیه به منظور رویارویی با داعش و مقابله با بحران های منطقه ارزیابی کردند.

در گزارش «اولین مذاکره پس از کودتای ناکام» روزنامه «ایران» در خصوص این سفر آمده است: باکو، سن پترزبورگ و سپس آنکارا؛ به نظر می رسد سمت و سوی مذاکرات انجام شده در این سه شهر به سوی تقریب دیدگاه های ایران، روسیه و ترکیه بر سر مسائل مهم منطقه ای از جمله راه حل مسأله سوریه حرکت می کند. روندی که از همین آغاز سبب نگرانی برخی رژیم های حامی تروریسم منطقه را فراهم کرده است. روز گذشته محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران راهی آنکارا شد تا در اولین سفر یک مقام عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران به ترکیه بعد از کودتای نافرجام اخیر این کشور با مقامات آنکارا دیدار و گفت و گو کند. او در همین چارچوب با رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه دیدار و درباره مسائل دوجانبه، منطقه ای و بین المللی گفت و گو کرد. اگرچه تا زمان تنظیم این گزارش محتوی گفت و گوی ظریف و اردوغان منتشر نشده، اما به نوشته رسانه ها دیدار وزیر خارجه کشورمان با رئیس جمهوری ترکیه که با ضیافت نهار همراه بود، بیش از سه ساعت به طول انجامید.

در یادداشت روزنامه ایران نیز می خوانیم: هرچند ممکن است برخی ناظران این تحولات را تغییراتی زودگذر، مقطعی و سیاسی ارزیابی کنند؛ اما کثرت دلایل منجر به ارزیابی هایی مبتنی بر وجود نگاه بلندمدت و حساب شده در پس این تغییرات نیز قابل تأمل هستند. دولتمردان ترکیه پس از دست کم یک دوره چهارساله که از در مخالفت با رویکرد حمایت از دولت سوریه و در مقابل همراهی با غرب درآمدند، به دنبال تغییر و تحولات به وجود آمده در محیط داخلی و پیرامونی خود ضروری دیدند که ریل سیاست خارجی خود را تغییر دهند و با نگاهی همراه شوند که از ابتدا معتقد بود تحولات سوریه راه حل نظامی ندارد و باید راه حل های سیاسی پیگیری شود و در عین حال کشورهای منطقه نباید سیاست تهاجمی علیه یکدیگر در پیش بگیرند. تغییر نگاه خودخواسته و رو به جلویی است که نمی توان از نقش مؤثر دیپلماسی روسیه و ایران در به وجود آمدن آن بسادگی عبور کرد.

«سلام دیپلماتیک پس از کودتا» عنوان نخست روزنامه «اعتماد» بود که در پی آن می خوانیم: ظریف با دستان پر به آنکارا رفت. سرعت و دقت عمل دستگاه دیپلماسی ایران در رصد آنچه در ترکیه می گذرد آن هم در نخستین ساعات که تحولات در بند هیجان های آنی و تصمیم گیری های پرریسک است برگ برنده های بی شماری را در اختیار ایران قرار داده است. روسیه و ایران دو کشوری بودند که در جریان پنج سال بحران سوریه در یک سوی میدان ایستاده بودند و ترکیه آن سوی دیگر را به خود اختصاص داده بود. بحران سوریه همچنان ادامه دارد اما کودتا در ترکیه معادله های بسیاری را در ذهن دولتمردان این کشور تغییر داد. رجب طیب اردوغان اکنون با افزایش محبوبیت ٢٠درصدی همچنان رییس جمهور است و به نظر می رسد که پس از گفت وگو با همتای روس خود نسبت به سرنوشت بشار اسد، رییس جمهور سوریه نیز منعطف تر از پیش شده است.

«ابتکار» هم در تحلیل خود از سفر ظریف به ترکیه عنوان کرد: شواهد و قرائن موجود به همراه فعل و انفعالات اخیر به خصوص نزدیک شدن نیرو های زبده خاورمیانه یعنی روسیه، ایران و ترکیه هرچند هم که غیر منتظره و شگفت آور باشد، اما دال بر این مدعاست که محرک اقدام استراتژیک در خاورمیانه پرآشوب را بازیگرانی بیرون از «جهان غرب» در دست گرفته اند یا حداقل تواناییشان برای این کار افزون تر شده است. در گرداب خاورمیانه ویران شده، استراتژی آمریکا و متحدانش مانند عربستان تضعیف شده و روسیه ی فرصت طلب با وارد شدن به معرکه به دفاع از منافع خود پرداخت و در این اثنا چنین ورودی باد موافقی شد برای ایران و متحدانش در منطقه. 

سنگینی موازنه در معادلات خاورمیانه بخصوص بحران در سرزمین شام به سود روسیه و ایران، متضرر شدن ترکیه در قرار گرفتن در جبهه مقابل و ناکامی در تامین منافع زمینه روی آوردن به روسیه این مبتکر و بازیگر قدرتمند صفحه شطرنج خاورمیانه را فراهم کرد. سفر وزیر امور خارجه ایران در روز گذشته به آنکارا و دیدار با مقامات ترکیه در این زمان از دو جنبه قابل توجه است. یکی استفاده از فرصت موجود و پیوستن ترکیه به راهکار روسی در معادله سوریه، دیگر ترس از روسیه و عقب ماندن از او در معادله اقتصادی با ترکیه به ویژه در حوزه انرژی و همچنین جایگزینی ترکیه به جای ایران در معادله سیاسی امنیتی سوریه.

«دست ترکیه در دست متحدان سوریه» هم عنوان گزارش «جوان» بود. این روزنامه نوشت: در شرایطی که نیروهای مقاومت در سوریه حلقه محاصره علیه تکفیری ها در حلب را کامل کرده اند، دیپلماسی منطقه ای هم برای پایان دادن به بحران پنج ساله سوریه فعال تر شده است. پس از سفر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به روسیه برای رایزنی در مسائل منطقه، محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه ایران هم روز جمعه راهی آنکارا شد تا با مولود چاووش اوغلو، همتای ترکیه ای خود دیدار کند.

«سیاست روز» هم به آنچه در سفر پساکودتای ظریف به ترکیه گذشت، اشاره کرد و آورد: اکنون به نظر می رسد با شکست کودتا و سیاست ایران در قبال ترکیه، دو کشور بیش از گذشته به گسترش روابط خود بپردازند و در زمینه مسائل و بحران های منطقه شاهد نزدیک شدن سیاست آنها باشیم. ایران و ترکیه دو کشور مهم و تاثیر گذار در غرب آسیا، پس از این می توانند با همفکری و همگرایی خود بحرانی که دیگران در سوریه ایجاد کرده اند حل کنند. بحران سوریه، موضوعی نیست که بتوان به شکل کنونی آن را حل کرد. حل آن نیازمند همکاری نزدیک سه کشور ایران، روسیه و ترکیه است. اندکی چرخش در سیاست های ترکیه نسبت به بحران سوریه و به ویژه بشار اسد، می تواند جنگ در این کشور را پایان دهد. 

** تحلیلِ وضعیت بازار مسکن

وضعیت کنونی بازار مسکن، پیش بینی قیمت و معضل وام خرید مسکن از موضوع هایی بود که روزنامه های اقتصادی امروز، آن ها را تحلیل و بررسی کردند.

روزنامه «تجارت» به نقل از «عباس آخوندی» وزیر راه و شهرسازی در عنوان نخست خود از اینکه «مسکن افزایش قیمت نخواهد داشت» خبر داد و نوشت: وزیر راه و شهرسازی از افزایش عرضه اوراق حق تقدم مسکن تا یک هفته آینده برای کاهش قیمت آن خبر داد. وی با اشاره به اینکه 300 هزار خانه خالی در تهران وجود دارد، اعلام کرد که بر اساس برآوردهای صورت گرفته افزایش قیمتی در مسکن پیش بینی نمی شود. 

«تفاهم» نیز به مساله اعطای وام 60 میلیونی مسکن اشاره کرد و نوشت: بیش از 15 ماه از تصویب وام 60 میلیونی مسکن و ابلاغ آن به بانک های تجاری گذشته، اما نه تنها اثری از اعطای این تسهیلات نیست بلکه حتی بانک ها آن را در خاطر هم ندارد. در اردیبهشت ماه سال گذشته شورای پول و اعتبار در کنار مصوبه راه اندازی صندوق پس انداز یکم (خانه اولی ها) طرح دیگری را به تصویب رساند که براساس آن به بانک های غیر از بانک مسکن اجازه ورود به پرداخت تسهیلات مسکن را می داد.

تفاهم با انتقاد از اینکه وام 60 میلیونی مسکن به دست فراموش سپرده شده است، افزود: اما با این که به نظر می رسید با توجه به عدم نیاز به سپرده و خرید اوراق می تواند این تسهیلات مورد استقبال مشتریان قرار گیرد، اما ظاهرا هیچ گاه بانک های تجاری به این موضوع ورود نکردند، چرا که اعلام می شد این بانک ها نقدینگی در آن حد در اختیار ندارند که بخواهند بخشی از آن را به تسهیلات که در حوزه تخصص آنها نیست و دوره بازگشت طولانی مدت و از سوی دیگر سودی پایین تر از نرخ های معمول تسهیلات مشارکتی (که به 28 درصد هم می رسید) برخوردار است پرداخت کند. از سویی دیگر بانک مرکزی نیز در واکنش به چرایی عدم پرداخت وام 60 میلیونی با وجود مصوبه اینگونه اعلام می کرد که این تسهیلات به بانک ها ابلاغ شده و در اختیار آنهاست و می تواند در صورت وجود منابع کافی نسبت به پرداخت آن اقدام کنند. 

روزنامه «دنیای اقتصاد» نیز به مساله مسکن اقشار کم درآمد توجه کرد و در گزارش «ماموریت مغفول در بازار مسکن» آورد: جمعی از صاحب نظران اقتصادی و شهرساز با هشدار درباره «بی عملی» در تامین مسکن اقشار ضعیف و دهک های کم درآمد اعلام کردند ادامه این وضعیت می تواند بازگشت سیاست های انتحاری - هزینه زا و پرخطر- به بخش مسکن را موجب شود. هم اکنون عمده برنامه های کلید خورده در بازار مسکن، نیاز مالی تقاضای متوسط را اصل قرار داده و سه دهک اول به عنوان جامعه هدف نیازمند مداخله دولت، فعلا از اقدامات بی نصیب مانده است. در سال پایانی دولت باید دست کم یک برنامه با ویژگی مسکن اجاره ای –نه ملکی- به صورت پایلوت روی زمین (فراتر از مصوبه) اجرا شود.

بر پایه بررسی های این روزنامه، وضع موجود بازار مسکن تحت تاثیر پارادوکس سیاست گذاری در این مقطع، به گونه ای شده که جامعه درآمدی متوسط و متوسط رو به بالا عملا در صدر برنامه های تامین مسکن و پشتیبانی های مالی قرار گرفته اما طیفی از تقاضا که خارج از بازار رسمی ملک است و بدون حمایت دولت اصلا قادر به پوشش دادن نیاز خود نیست، هنوز مشمول اقدامات عملیاتی متولیان نشده است. 

«تعادل» در گزارش امروز خود به دنبال «نقطه پنهان گرانی مسکن» رفت. این روزنامه با اشاره به سهم بیست درصدی عوارض ساخت و ساز در گرانی مسکن، نوشت: یکی از تحولاتی که همراه با سیر شتابان مدرنیته در کشورهای درحال توسعه یی مانند ایران اتفاق می افتد، پدیده فراگیر کلان شهرهاست. به تناسب همین پدیده نقش یک نهاد به عنوان متولی توسعه این کلان شهرها در اقتصاد اهمیت پیدا می کند و آن هم شهرداری هاست که همراه با روند توسعه و مدرنیزاسیون خود ناهنجاری ها را هم به بار می آورند؛ نزدیک ترین نمونه آن را شاید بتوان وضعیت شهرداری تهران و دیگر کلان شهرهای کشور دانست. اکنون خیلی ها معتقد هستند مناسبات مالی این نهاد شفاف نیست و از یک سو مسوولیت های متناسب با خود را چندان برعهده نمی گیرند و از سوی دیگر در این خصوص اقتصاد کشور را با یک ابعاد بی سابقه از سوء تخصیص منابع روبه رو کرده اند. اما معضل تامین مالی شهرداری ها به سوء تخصیص منابع ختم نمی شود بلکه خود می تواند هزینه اضافی بر دوش مردم در خرید و رهن مسکن داشته باشد. 

** ادامه حرف و حدیث ها درباره برگزاری کنسرت ها

حرف و حدیث های مربوط به برگزاری کنسرت ها به نظر می رسد که پایانی ندارد. این مساله بار دیگر با تازه ترین سخنان «سید احمد علم الهدی» امام جمعه مشهد درباره برگزاری کنسرت در این شهر، در فضای رسانه ای کشور مورد توجه قرار گرفت. شماری از روزنامه ها نیز به آن پرداختند.

روزنامه «آرمان» نوشت: روز گذشته بار دیگر آیت ا... علم الهدی انتقاداتی را متوجه دولت و به ویژه وزارت ارشاد کرد. 25 تیرماه بود که امام جمعه مشهد با تاکید براینکه «دولت ستیز» نیستم، گفته بود که «مجوزی که دولت به کنسرت می دهد، این مجوز را به چه می دهند؟ فرض کنیم قرار است مجوزی داده شود، اما آیا به همه بی بند و باری های حاشیه کنسرت هم مجوز داده شده است؟» 

این روزنامه به نقل از امام جمعه مشهد افزود: چرا توریست فاسق و فجور باید به این شهر بیاید؟ اینجا شهر زیارت است و شهر گردشگری نیست که ما بخواهیم مراکز عیاشی یا تفریحی را در آن توسعه دهیم، اینجا باید روی مدیریت زیارتی تمرکز کرد نه مدیریت گردشگری. در شهر امام رضا (ع) نمی شود کنسرت برگزار کرد و دیگر نباید سر این موضوع با مردم یا برخی مسئولان کوته فکر چانه زنی کرد. شما اگر کنسرت می خواهی جای دیگری زندگی کن، چرا باید یک شهر زیارتی را انتخاب کنید؟

در گزارش «شرق» نیز می خوانیم: فروردین ماه ٨٧ پیشنهاد داده بود که «شهر مشهد از هرگونه برنامه های فرهنگی- هنری، انواع فیلم های اکران شده و کنسرت های موسیقی مستثنا شود و اجرای برنامه ها با نظارت شورای فرهنگ عمومی استان باشد». هشت سال گذشته و آیت الله علم الهدی، امام جمعه مشهد که به تازگی نماینده ولی فقیه در استان هم شده، بالاخره به خواسته اش رسیده است. دادستان خراسان رضوی چندی قبل از برگزارنشدن کنسرت در این استان به علت مشخص نبودن چارچوب ها خبر داد.

این روزنامه اضافه کرد: پس از انتخابات سال 88 در خطبه های نماز جمعه به تاریخ دوم مرداد 88 حمایت جدی خود را از محمود احمدی نژاد اعلام کرد و گفت: «احمدی نژاد عزیز ماست و ما به صلاحیت او رأی داده ایم و پای رأی مان هم ایستاده ایم»؛ اگرچه او هم مانند دیگر اصولگرایان بر سر ماجرای مشایی و قهر ١١ روزه به مخالفان احمدی نژاد پیوست. پس از وفات آیت الله واعظ طبسی در 19 اسفند 1394 به عنوان نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی انتخاب شد. او ٢٠ تیر و بعد از ماجرای پرداخت های نامتعارف، فیش حقوقی اش را منتشر کرد که نشان می داد دریافتی او کمی بیش از دو میلیون تومان است. او در خطبه های دیروز نماز جمعه مشهد گفت که «مشهد شهر زیارتی است، نه شهر توریستی و گردشگری که مراکز تفریحی و عیاشی درست کنند».

/ایرنا