بالاخره پرونده انتخابات مجلس دهم به نسبت بسته شد و امیدواریم که موضوع اعتبارنامه خانم مینو خالقی، نماینده منتخب مردم اصفهان نیز براساس قانون مورد تایید قرار گیرد و به مجلس ارسال شود و اگر مشکلی وجود داشت در آنجا رسیدگی شود. ولی آنچه در این انتخابات از یک سو موجب خوشحالی و از سوی دیگر موجب تاسف است، تغییر حدود ٧٥ درصد از نمایندگان فعلی است که به جای آنان افراد جدیدی وارد میشوند که عموما با سازوکار مجلس آشنایی کافی ندارند. خوشحالی از این بابت است که این حد از تغییر در ترکیب مجلسی رخ داده که به شهادت بسیاری، عملکرد آن در شأن مردم ایران نبود و اگر ٩٠ درصد آنان هم تغییر میکردند جای خوشحالی بود و ناراحتی از این جهت که مدتی طول خواهد کشید تا نمایندگان جدید با سازوکار مجلس و قانون آییننامه داخلی مجلس و از آن مهمتر با مسائل کشور از نزدیک آشنا شوند که در مورد اخیر نیز به زمان بیشتری نیاز دارند.
به همین دلیل انتظار میرود که مجموعه نیروهای سیاسی کمک کنند تا بار مسوولیت نمایندگان جدید کمتر شود و ناخواسته اقداماتی را مرتکب نشوند که عوارض آن گریبان کشور را بگیرد. رعایت این قاعده برای نمایندگان محترمی که به نام اصلاحات و با حمایت آنان وارد مجلس شدهاند ضروریتر است و میتوانند از تجربیات دوستان دیگرشان که بیرون از مجلس هستند، بهرهمند شوند؛ دوستانی که به دلایل غیرقابل قبول از حضور در انتخابات محروم شدند و با حمایت صادقانه از منتخبان فعلی، آنها را راهی مجلس قانونگذاری کردند، هرچند در نهایت مسوولیت تصمیمات نمایندگان محترم با خودشان است. از این رو نمایندگان باید در اتخاذ تصمیم دستانی باز داشته باشند، ولی همبستگی نمایندگان با نیروهای حامی آنان اصل خدشهناپذیر است.
نکته مهم دیگری که باید مورد ملاحظه دوستان قرار گیرد، بلکه اصل را بر احتیاط در تصمیمگیری قرار دهند. در واقع هر نوع تصمیمی میخواهند بگیرند، متوجه باشند که آن تصمیم بر سرنوشت دهها میلیون ایرانی تاثیر دارد و بار سنگینی را بر دوش تکتک آنان وارد میکند. بنابراین از مشورت نکردن و نیز عجله کردن در اظهارنظر یا اتخاذ تصمیم به طور جدی پرهیز کنند. همیشه فرصت برای اتخاذ تصمیم وجود دارد، ولی تصمیمات آنی و از روی حبوبغض و منافع شخصی، به سرعت فرد را در سراشیبی سقوط قرار خواهد داد. از دوستان بیرون مشورت بگیرید، ولی لزومی ندارد که به اظهارات شعارگونه آنان وقعی نهاده شود. در این زمینه بیشتر میتوان نوشت، ولی چند موضوع مهم در گام اولیه نمایندگان مجلس وجود دارد که اتخاذ تصمیم درباره آنها ضروری و اجتنابناپذیر است.
١- نخستین مساله مورد بحث نمایندگان، موضوع رسیدگی به اعتبارنامهها است. در این زمینه باید از هرگونه رفتار جناحی و گروهی پرهیز کرد و تنها به مسائل مهم و صددرصدی پرداخت که به طور خاص ممکن است در مورد افراد منتخب رعایت نشده باشد. به طور معمول هم کمتر احتمال دارد که در این مورد وارد مسائل حاد سیاسی شد. حتی برخی گذشتها هم میتواند موجب کاهش تنشهای احتمالی در ادامه کار مجلس شود.
٢- مساله مهم و بعدی، انتخاب ریاست مجلس و هیات رییسه مجلس است. به نظر میرسد که بهترین حالت برای ترکیب هیات رییسه مجلس این است که فراکسیونها کمابیش به نسبت وزن نیروهایشان، در هیات رییسه هم حضور داشته باشند.اشتباهات مجالس قبلی را نباید مرتکب شد که ترکیب نهایی براساس اکثریت عمل شود و هر گروهی که نصف به علاوه یک را دارد، کل هیات رییسه را از آن خود کند. این اشتباه و تمامیتخواهی است. بنده برای نخستین بار در روزنامه سلام و در نقد انتخاب هیات رییسه آن مجلس که از جناح چپ بودند به این نکته اشاره کردم. بیایید انتخابات را به صورت غیررسمی و براساس وزن گروهها انجام دهید و تمرین همکاری و در کنار یکدیگر بودن را در هیات رییسه بنمایید.
البته قضیه ریاست مجلس فرق میکند. به نظر میرسد که ایجاد دوگانه اصلاحطلب و اصولگرا در مجلس فعلی صحیح نیست. بلکه مساله محوری امروز ایران، موافقت یا مخالفت با برجام است. برجام یک مجموعه ذهنیتی گسترده است که موضوع محوری امروز جامعه ایران است. اگر توجه کنیم به خوبی خواهیم دید که بیشتر مسائل چالشی کشور پیرامون این توافق است. بنابراین فراکسیون اصلی مجلس که شاید حدود ٢٥٠ نفر عضو دارد، طرفدار برجام است و مساله ریاست مجلس را باید در قالب این فراکسیون و بیرون از صحن علنی مجلس حل کرد. به هیچوجه نباید اجازه داد که انتخاب رییس مجلس تاثیری منفی بر این اتحاد و تقسیمبندی داشته باشد. اگر چنین شود همه بازنده انتخابات مجلس خواهیم بود.
٣- مساله مهم دیگر نحوه تعامل با دولت است که با دولت باید یک راهبرد دومحوری را پیش گرفت. اعتماد و نظارت و پاسخگویی. از یک سو به دولت اعتماد باید کرد، در اجرای برنامهها و تصویب لوایح و... به دولت اعتماد داشت و با آن همراه بود. ولی همزمان باید حداکثر نظارت را بر دولت اعمال کرد و آن را به پاسخگویی فراخواند. متاسفانه مجلس نهم نه اعتماد داشت و نه نظارت میکرد. از تقابل و چالش با دولت بهشدت پرهیز باید کرد. اینکه هر روز وزرا را به مجلس بکشند یا برای حوزه انتخابیه خود فشار وارد کنند، شایسته نمایندگان نیست. به احتمال زیاد دولت تغییراتی را در کابینه خواهد داشت، چه بهتر که به صورت پیشینی از آنها حمایت شود، ولی نظارت بر کار وزرای جدید و فعلی را باید سختتر و سختتر کرد. گمان میرود که چند ماه اول همین چند مساله مهم تمام وقت نمایندگان را خواهد گرفت. امیدوارم که پس از عبور موفقیتآمیز از این موارد، بتوانیم درباره سایر وظایف و اولویتهای مجلس نیز اظهارنظر کنیم.