محققان دانشگاه علوم پزشكی همدان با همكاری محققان دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیك و بیوتكنولوژی در طی انجام یك طرح مشترك آزمایشگاهی موفق به ساخت نانو حسگری شده‌اند كه قادر است وجود مواد نیرو زا در بدن ورزشكاران را با دقت و سرعت بالایی تشخیص دهد.
محققان دانشگاه علوم پزشكی همدان با همكاری محققان دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیك و بیوتكنولوژی در طی انجام یك طرح مشترك آزمایشگاهی موفق به ساخت نانو حسگری شده‌اند كه قادر است وجود مواد نیرو زا در بدن ورزشكاران را با دقت و سرعت بالایی تشخیص دهد.
به گزارش ایرنا از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری، بیشتر مردم با معنای عام واژه‌ی دوپینگ آشنایی دارند. دوپینگ به معنی استفاده‌ی غیرمجاز از داروها یا روش های غیر مجاز است كه ورزشكاران برای عملكرد بهتر در طول مسابقه مصرف می‌كنند.
بهبود عملكرد ورزشی از طریق استفاده از مواد خارجی و یا مصنوعی توسط ورزشكاران ممنوع است. در عمل، استفاده از مواد ممنوعه از طریق آزمایش خون و ادرار ورزشكاران كنترل می‌شود كه قبل، همزمان و یا بعد از مسابقه از آن‌ها جمع‌آوری می‌گردد. این نمونه‌ها در آزمایشگاه به‌وسیله‌ی دستگاه‌های آنالیز پیشرفته مورد بررسی قرار می‌گیرند.
دستگاه‌های مذكور از روش‌های متفاوتی برای تشخیص و اندازه‌گیری مواد ممنوعه استفاده می‌كنند. امروزه معرفی روش‌های جدید و یا بهبود عملكرد روش‌های قبل، مورد توجه واقع شده است.
دكتر رشید حیدری مقدم با اشاره به استفاده‌ی كشتی گیران از هورمون تستوسترون به‌عنوان یك ماده‌ی نیروزا و همچنین اندازه‌گیری دشوار این ماده در نمونه‌های خون و ادرار گفت: هدف از انجام این پژوهش ارائه یك نانوحسگر زیستی است كه قادر است میزان هورمون تستوسترون در مایعات بیولوژیكی را با به كارگیری یك روش ساده اندازه‌گیری كند.
وی در ادامه با تأكید بر مشكلات روش‌های مورد استفاده در تشخیص تستوسترون به معرفی مزایای استفاده از روش حاضر پرداخت و افزود:با توجه به اینكه آماده‌سازی نمونه‌های بیولوژیكی نیازمند صرف زمان طولانی و به‌كارگیری روش‌های پیچیده است، استفاده از نانوحسگر تولید شده در این پژوهش، مشكلات مذكور را مرتفع می‌سازد.این موضوع موجب می‌شود فرایند تشخیص و اندازه‌گیری با سرعت بالاتری انجام گیرد. به‌علاوه، این نانوحسگر از حد تشخیص پایینی نیز برخوردار است.
به گفته وی قابلیت الكتروكاتالیتی نانو صفحات گرافن به خوبی به اثبات رسیده است. الكترودهای اصلاح شده با گرافن، فعالیت الكتروكاتالیتی بالایی در مواجهه با مولكول‌های زیستی از خود بروز می‌دهند. به دلیل خواص منحصربه‌فرد ساختاری و الكتریكی گرافن، در این طرح از الكترود متشكل از نانوصفحات اكسیدگرافن احیا شده و كربن شیشه‌ای به‌منظور اندازه‌گیری ساده و سریع هورمون تستوسترون در نمونه‌ی خون و ادرار استفاده شده است.
حیدری مقدم در خصوص نحوه ارزیابی عملكرد این حسگر اظهار كرد: در مطالعه‌ی حاضر، اثر حضور عامل فعال سطحی كاتیونی CTAB نیز بر پاسخ حسگر نسبت به هورمون تستوسترون مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین به‌منظور بررسی پلاسمای خون و نمونه‌ی ادرار كشتی گیران شهر همدان و محتوای تستوسترون موجود در نمونه‌ی آمپول‌های تجاری از این حسگر استفاده شد و نتایج به دست آمده با نتایج حاصل شده از یك روش استاندارد مقایسه گردید.
وی ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهند حضور عامل فعال سطحی CTAB موجب افزایش قابل‌ملاحظه‌ی سیگنال الكتروشیمیایی و در نتیجه افزایش میزان حساسیت این نانوحسگر می‌گردد.استفاده از این نانوحسگر برخی مشكلات مربوط به آماده‌سازی نمونه در سایر روش‌های تشخیص را مرتفع می‌كند.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دكتر رشید حیدری مقدم- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی همدان، دكتر عباس فرمانی- عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان است كه با همكاری محققانی از دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیك و بیوتكنولوژی صورت گرفته است. نتایج این كار در مجله Materials Science and Engineering C (شماره‌ی 61، سال 2016، صفحات 246 تا 250) به چاپ رسیده است.
نظر شما
