اردوغان؛ یا اصلاحات یا استعفا

دو سفیر پیشین آمریکا در آنکارا در تحلیلی اعلام کردند، ترکیه تحت رهبری رجب طیب اردوغان به تدریج به سمت خودکامگی و بی‌ثباتی حرکت می‌کند.

به گزارش ایسنا، مورت آبراموویتز و اریک ادلمن، دو سفیر پیشین آمریکا در ترکیه در تحلیلی در روزنامه واشنگتن پست به بررسی وضعیت کنونی ترکیه در عرصه داخلی و خارجی تحت رهبری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور پرداختند.

این دو نوشته‌اند: زمانی که اردوغان و حزب عدالت و توسعه در سال 2003 قدرت را در دست گرفتند، اقتصاد ترکیه را تقویت کرده و باعث ارتقاء‌ روابط این کشور با همسایگانش شدند.

در همین راستا حزب عدالت و توسعه برای عضویت در اتحادیه اروپا روند جدیدی را آغاز کرد، به سلطه نظامی در عرصه سیاسی ترکیه پایان داد و تلاش کرد یک راه حل صلح آمیز برای مشکل دراز مدت کردها به دست آورد.

همچنین اردوغان در سال 2012 با اطمینان اعلام کرد که "ما آینده روشنی خواهیم داشت" و با گذشت نزدیک به یک دهه از توسعه سیاسی و اقتصادی و پیشرفت وجهه بین‌المللی ترکیه، اردوغان این وعده را داد که تا سال 2023 برابر با صدمین سالگرد جمهوریت در ترکیه این کشور را به یکی از قدرت‌های بزرگ در منطقه و جهان تبدیل کند.

اما امروز آینده ترکیه بسیار آسیب پذیرتر به نظر می‌رسد. اردوغان به سمت استبدادگری حرکت کرده، رکود اقتصادی در کشور حاکم شده و جنگ داخلی برقرار شده است. اکنون دیگر آشکارا مشخص است که دموکراسی تحت رهبری اردوغان نمی‌تواند شکوفا شود.

اصلاحاتی که حزب عدالت و توسعه وعده آنها را داده بودند اکنون به سمت سوء استفاده‌های سیستماتیک از آزادی‌های اولیه و حقوق قانونی ملت ترکیه سوق یافته است. در همین راستا اردوغان به دنبال توجیه رفتار غیردموکراتیک خود است.

در همین راستا حمله اخیر اردوغان به رسانه مخالفی (تودی زمان) که برای آن در سال 2009 جریمه مالیاتی برابر با 5 / 2 میلیارد دلار تعیین کرد و همچنین در سال 2007 این روزنامه را وادار کرد که ستون نویس منتقد خود را اخراج کند، نشان می‌دهد که حزب عدالت و توسعه به دنبال جلوگیری از فعالیت مطبوعات است و این کار را با به زندان انداختن خبرنگاران و منتقدان دولت انجام می‌دهد.

در این میان جوامع مدنی نیز از خشم اردوغان در امان نیستند که در این باره می‌توان به همراه شدن اعتراضات علیه دولت در پارک گزی استانبول با خشونت‌های مرگبار پلیس در سال 2013 اشاره کرد.

اقدامات اردوغان به گونه‌ای است که حتی برخی از اعضای حزب حاکم از جمله عبدالله گل، رئیس جمهوری پیشین این کشور نیز که خود به تازگی از لیست آنلاین و رسمی بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه کنار گذاشته شده است، یکی از منتقدان اردوغان شده است. هم چنین در میان هزاران منتقد دیگر یک پسر 13 ساله به دلیل اتهام به اردوغان بازداشت شده است و یک زن توسط همسرش به اتهام توهین به اردوغان دادگاهی شده است. بسیاری از اقلیت‌های مذهبی وادار می‌شوند که به مدارس مذهبی بروند و تحت تعالیم مذهبی اسلامی قرار بگیرند. اکنون اردوغان به دنبال این است که با تغییر قانون اساسی قدرت خود را به عنوان رئیس جمهور ترکیه گسترش دهد. دیگر چنین تعدی‌ها و سوء استفاده‌هایی طبیعی شده است.

معمولا چنین رهبران خودکامه‌ای با اصرار بر اینکه به دنبال به ارمغان آوردن ثبات و رستگاری برای شهروندانشان هستند، رفتار خود را توجیه می‌کنند.

اردوغان پس از حمایت و مسلح کردن گروه‌های افراط گرا در درگیری‌های سوریه، اکنون شرایط خطرناکی را تجربه می‌کند. بمب‌گذاری‌های استانبول و آنکارا صحنه‌های شوکه کننده‌ای از یک فاجعه هولناک را نشان دادند اما با این حال ترکیه هنوز اصرار می‌ورزد که گروه‌های کرد سوری، نه داعش و نه جبهه النصرة، بزرگترین تهدید در سوریه هستند.

همچنین عواقب ناشی از خودکامگی اردوغان و بی‌ثباتی در این کشور صدماتی را به صنعت گردشگری ترکیه وارد کرده و سرمایه‌گذاران خارجی را بیمناک کرده است. برهمین اساس بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل نگرانی از اقتصاد ترکیه سرمایه‌های خود را خارج کرده‌اند. در اکثر ماههای سال 2008 ارزش هر لیر ترکیه برابر با یک دلار بود اما اکنون ارزش هر دلار برابر با سه لیر ترکیه است. البته در این میان تلاش‌های ترکیه برای میزبانی از میلیون‌ها پناهجوی سوری بسیار تاثیرگذار است. اما شاید بدترین اتفاق شکست مذاکرات میان حزب عدالت و توسعه و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در سال گذشته و از سرگیری درگیری‌های نظامی درآستانه امیدواری ملت ترکیه به دستیابی به یک راه حل جامع باشد.

پ.ک.ک یک گروه تروریستی است که تاکنون با انجام اقدامات خشونت آمیزش باعث شده است که چندان شریک ایده آلی برای برقراری صلح به حساب نیاید، اما با این وجود مردم ترکیه این حق را دارند که دولت آنکارا را مسوول ناکامی در مذاکرات صلح بدانند. اکنون سربازان و غیرنظامیان ترکیه در درگیری‌ها کشته می‌شوند و در این میان دولت هیچ برنامه واقع‌گرایی برای پایان این درگیری‌ها و یا پیروزی در آن ندارد.

در این میان بمب‌گذاری‌های وحشتناک در آنکارا حاکی از این است که گسترش چنین خشونت‌هایی در این کشور با چنین سرعتی می‌تواند ترکیه را به درون یک جنگ داخلی سوق دهد و شرایط به همان دوران دهه‌های 1970 و 80 بازگردد.

اما با این حال ما هنوز بر این باوریم که ترکیه دموکراتیک، با ثبات و قدرتمند امکان پذیر و ضروری است. اما وقوع چنین اتفاقی نیاز به یک دولت متعهد به اهدافش دارد که در راستای اجرای این اهداف حرکت کند.

اگر هنوز اردوغان می‌خواهد که یک آینده درخشان برای کشورش به ارمغان بیاورد یا باید سیاستهای خود را اصلاح کند و یا استعفا دهد.