با بررسی وضعیت گردشگران داخلی به این نتیجه می رسیم که وضعیت گردشگری داخلی کشور از طریق چرخه گردشگری فعال نیست، آن هم به این دلیل که صنعت گردشگری در حالی در مسافرت ها وارد عمل می شود که از تورهای گردشگری، هتل ها، متل ها و... استفاده شود. این در حالی است که اغلب گردشگران داخلی کشور به شکل شخصی به مسافرت می پردازند.
روزنامه آرمان در صفحه گزارش اجتماعی به گفت و گو با اردشیر اروجی، درباره کم و کیف مسافرت های داخلی و خارجی ایرانی ها در نوروز پرداخت.
صنعت گردشگری در ایران از ظرفیت های بسیار بالایی برای رشد و توسعه برخوردار است. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی را در جهان دارد و یکی از امن ترین کشورهای منطقه و جهان از لحاظ امنیت برای گردشگران خارجی است.
به نظر کارشناسان، تاکنون این صنعت از توسعه شایسته ای برخوردار نبوده است. از دلایل آن می توان به آماده نبودن بسترهای اقتصادی مناسب در ایران برای جذب سرمایه گذاری در ساخت هتل و سایر صنایع جانبی این حوزه اشاره کرد. بی خبر بودن سرمایه گذاران از زمینه های موجود در ایران و تبلیغات ضعیف و نیز انتشار اخبار منفی از ایران از دیگر موانع در راه رشد صنعت گردشگری در ایران است. آنچه می خوانید نظرات اردشیر اروجی، کارشناس برنامه ریزی میراث فرهنگی و گردشگری، درباره کم و کیف مسافرت های داخلی و خارجی ایرانی ها در نوروز است.
**درباره سفر های نوروزی ایرانی ها و مقاصد آنها در سفر های داخلی و خارجی توضیح دهید.
در واقع گردشگری ایران را باید در سه حوزه گردشگری داخلی، گردشگری ورودی و گردشگری خروجی مورد بررسی قرار داد. اوج گردشگری داخلی در ایام نوروز و تعطیلات تابستان است. در بررسی کم و کیف گردشگری نوروزی یا گردشگری داخلی باید به این امر اذعان داشت که متاسفانه سازمان متولی گردشگری تاکنون برنامه از پیش تعیین شده ای برای مدیریت سفرهای گردشگری اتخاذ نکرده است و به همین دلیل هر ساله در زمان های اوج گردشگری داخلی در کشور با مشکلات فراوانی رو به رو هستیم. اگر به آمارهای مرکز آمار ایران درباره میزان گردشگران داخلی در سال 91 و 92 توجه شود خواهید دید که بیش از 65 درصد مسافرت های داخلی در ایام نوروز و تعطیلات تابستان برای دید و بازدید از خویشاوندان بوده است.
بر اساس همین آمار 60 درصد گردشگران داخلی با استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی مسافرت می کنند و فقط سه یا چهار درصد از این جمعیت برای مسافرت از تورهای گردشگری استفاده می کنند. با بررسی وضعیت گردشگران داخلی به این نتیجه می رسیم که وضعیت گردشگری داخلی کشور از طریق چرخه گردشگری فعال نیست، آن هم به این دلیل که صنعت گردشگری در حالی در مسافرت ها وارد عمل می شود که از تورهای گردشگری، هتل ها، متل ها و... استفاده شود. این در حالی است که اغلب گردشگران داخلی کشور به شکل شخصی به مسافرت می پردازند.
**دلیل این عدم استقبال از ظرفیت های گردشگری کشور چیست؟
هر ساله از شهریور باید در دفاتر خدمات گردشگری تبلیغ جاذبه های گردشگری انجام شود. اگر این امر با توجه به جاذبه های گردشگری هر استان لحاظ شود به این ترتیب حدود یک هزار تور متنوع گردشگری در ایام نوروز می توان تعریف کرد. با شرایط موجود هیچ اقدامی مبنی بر تبلیغ و شناسایی فعالیت تورهای داخلی و توسعه گردشگری کشور از طریق صنعت گردشگری کشور انجام نمی شود.
**در ایام نوروز یا در فصل تابستان به چه میزان مسافران و گردشگران خارجی وارد کشور می شوند؟ استقبال این افراد در سال های اخیر از ظرفیت های گردشگری کشور چگونه بوده است؟
بر اساس بررسی های سازمان گردشگری سالانه پنج هزار گردشگر خارجی وارد کشور می شود که از این میزان 5.2 میلیون نفر گردشگر زیارتی و 5.2 میلیون نفر نیز گردشگر تاریخی و فرهنگی هستند. البته باید توجه داشت که این آمار به دلیل اینکه بسیاری از ترددهای مرزی نیز در این آمار گنجانده شده، چندان مستند نیست. به نظر بنده میزان گردشگران خارجی در کشور حدود دومیلیون نفر است. چندی پیش سازمان گردشگری اعلام کرده که میزان رشد گردشگر جهانی چهار درصد بوده و نرخ رشد گردشگر در کشور ما حتی در سال های اخیر 12 درصد بوده است. باید توجه داشت که میزان ورود گردشگر خارجی به کشور در مقایسه با جمعیت گردشگران رشد داشته است، اما هیچ وقت رقم 12 درصد نبوده است.
چندی پیش نیز این سازمان درآمد ناشی از ورود گردشگر به کشور را سالانه 5.6 تا هفت میلیارد دلار برآورد کرده است. این رقم چندان صحیح نیست. بنابراین هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ مبلغ رقم اعلام شده بیشتر از واقعیت های موجود است. این در حالی است که سرمایه گذاران داخلی برای هر گونه اقدامی به این آمار و ارقام توجه می کنند و این آمار می تواند آنها را گمراه کند.
**چندی است که تب افزایش ظرفیت های گردشگری در بین دست اندرکاران این حوزه ایجاد شده است، به نظر شما این اقدام در حد شعار است یا واقعا فعالیت هایی انجام می شود؟
درباره افزایش ظرفیت پذیرش گردشگر در کشور با محدودیت ها و عدم توسعه در بخش هتل، متل، سیستم حمل و نقل هوایی، زمینی، ریلی و... مواجه هستیم، آن هم به این دلیل که در طی سال ها متمادی این امکانات مستهلک شده و نیازمند بازسازی است. تاکنون در این زمینه اقدامات مقدماتی همچون توجه به ظرفیت هتل ها مد نظر قرار گرفته شده است، اما هنوز هیچ یک از برنامه ریزی ها محقق نشده است. در بخش سیستم حمل و نقل فقط فرایند خرید هواپیما آغاز شده است. البته برای توسعه ظرفیت های گردشگری در کشور نباید منتظر خرید هواپیما بود، بلکه فقط با صدور مجوز برای تردد ایرلاین های خارجی در کشور می توان کمبودها را کاهش داد. در چند سال اخیر مقوله ای تحت عنوان ایجاد بازار رقابتی مطرح شده است، اما دست اندرکاران امر اجازه ایجاد بازار رقابتی مناسب را نمی دهند. برای ایجاد بازار رقابت باید سقف قیمت تعیین شود. هم اکنون تورها همه ناکارآمدی خود را از جیب مردم تامین می کنند و این امر ذهنیت منفی در گردشگران ایجاد می کند.
**با این تفاسیر شما چشم انداز گردشگری و توسعه این امر را چگونه ارزیابی می کنید؟
سال 95 سال رونق گردشگری کشور است. اگر سازمان متولی گردشگری در سال آینده به مشکلات بخش گردشگری توجه کرده و به حل و فصل آن بپردازد، به این ترتیب می توان توسعه و رونق گردشگری را در سال های آینده شاهد بود. این سازمان می تواند با ایجاد تعامل بین المللی به افزایش صنعت گردشگری در سال آینده بپردازد. اما برای توسعه گردشگری کشور باید مشکلات درون بخشی همچون سیاست زده شدن صنعت گردشگری کشور، رفع زیر ساخت های نامناسب و... را حل و فصل کرد. برای مثال بعد از برجام با افزایش تقاضا برای ورود گردشگران خارجی به ایران وزارت امور خارجه برای 90 کشور صدور روادید 30 روزه را در فرودگاه ایجاد کرد، این اقدام مناسبی از سوی وزارت خارجه بود، اما از سوی دیگر سازمان میراث فرهنگی کشور تاکنون اقدام مناسبی در بخش احیای زیر ساخت ها گردشگری کشور انجام نداده است. به نظر بنده با ایجاد زیر ساخت ها در سال 95 می توان به بهره برداری از صنعت گردشگری کشور پرداخت.
**میزان استقبال ایرانی ها از مسافرت های خارجی چگونه است؟
متاسفانه در ایام نوروز دفاتر گردشگری به جای معرفی تورهای داخلی بیشتر مسافرت به دبی، استانبول، آنکارا، پکن، شانگهای، ارمنستان، بانکوک، تایلند، سنگاپور، مالزی و... را تبلیغ می کنند. از سوی دیگر گردشگران خروجی نیز با توجه به اینکه در ایام نوروز هزینه مسافرت های داخلی و خارجی به یک میزان است، مسافرت های خارجی را ترجیح می دهند. با این تفاسیر برای ارتقای گردشگری ایران باید به رقابت پذیری آن توجه داشت.
نظر شما
