تلگرام و کمیته ای فیلترینگ

پایگاه خبری الف در یادداشتی موضوع نشستها و تصمیمات اعضای کمیته فیلترینگ در مورد ادامه فعالیت اپلیکیشن تلگرام در ایران پرداخته است.

در ادامه این یادداشت به قلم علیرضا جلولی می خوانیم:1- پس از آزمودن همه ترفندها (آبستراکسیون و از حد نساب انداختن جلسه، رفتن به سفر پاییزی و...) از سوی اعضای کمیته فیلترینگ، برای تجاهل و شانه خالی کردن از مسئولیت تصمیم گیری در خصوص ادامه کار اپلیکیشن تلگرام، نهایتا در روز 28 آبان ماه جلسه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه با حضور تمامی 13 نفر عضو آن تشکیل شد و به اتفاق آراء مصوب شد که : اولاً وزارت ارتباطات اقدامات لازم جهت تقویت شبکه های اجتماعی بومی را به عمل آورد. ثانیاً چنانچه مدیران شبکه تلگرام ظرف «مدت محدودی» اقدامات لازم جهت اعلام تبعیت از کلیه قوانین و مقررات کشور و حذف محتواهای مجرمانه را انجام ندهد، وزارت ارتباطات مکلف است فورا نسبت به فیلتر و مسدود سازی آن اقدام کند.

2- کمیته فیلترینگ بعد از پایان «مدت محدود» (46 روز) که مدیران شبکه می بایست اقدامات لازم جهت تبعیت از کلیه قوانین و مقررات کشور را انجام می دادند و ندادند، در تاریخ 14 دی ماه تشکیل جلسه داد و برای فیلترینگ تلگرام رأی گیری کرد اما اکثریت اعضا به فیلترینگ تلگرام رأی ندادند! به عبارت دیگر اکثریت اعضای کمیته فیلترینگ، مصوبه قبلی خود را که می گوید چنانچه تلگرام از قوانین جمهوری اسلامی پیروی نکند، باید فیلتر شود، بازپس گرفتند و بدون اینکه اینکه تلگرام حاضر به همکاری با جمهوری اسلامی ایران شود، حاضر به ادامه همکاری با او شدند. 

3- چرا؟ چه دلیلی باعث می شود اعضای کمیته فیلترینگ یک روز به اتفاق آراء، یک موضوع را تصویب کنند و کمتر از 2 ماه، بدون اینکه هیچ متغیر دیگری تغییری کرده باشد، از آن تصمیم صرفنظر کنند و تصمیم دیگری بگیرند؟ قابل قبول ترین پاسخی که به این سوال می توان داد این است که جنس تصمیمات گرفته شده در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، کارشناسی نیست. تصمیم کارشناسی در خصوص تلگرام می تواند شامل مراحل بسیار ساده ای باشد. هر کدام از اعضای کمیته فیلترینگ می تواند به راحتی به هر محتوایی در شبکه تلگرام دسترسی داشته باشد و با مصادیقی که قانون برای محتوای مجرمانه تعیین نموده است، مقایسه کند و تصمیم دقیق و غیرمذبذبانه در خصوص آن اتخاذ نماید.

4- محتوای مجرمانه در قوانین جمهوری اسلامی ایران مشخص و تعریف شده و در دسترس همه است. در خود سایت کمیته فیلترینگ، موضوع ماده 21 قانون جرایم رایانه ای قرار داده شده است که خلاصه فهرست مصادیق محتوای مجرمانه را چنین بیان می دارد: الف) محتوا علیه عفت و اخلاق عمومی. ب) محتوا علیه مقدسات اسلامی. ج) محتوا علیه امنیت و آسایش عمومی. د) محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی و عمومی. و) محتوای که تحریک، ترغیب، یا دعوت به ارتکاب جرم می کند (محتوای مرتبط با سایر جرایم). ز) محتوا مجرمانه مربوط به امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی. ح) محتوای مجرمانه مرتبط با انتخابات مجلس شورای اسلامی. ط) محتوای مجرمانه مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری.

5- بدون تعارف آنچه در مورد تلگرام نگرانی عمومی را برای هر عقل سلیمی ایجاد کرده است، نه مسائل سیاسی و انتخاباتی است، نه مسائل امنیتی و انتظامی و نه مسائل اقتصادی و مالی و نه حریم خصوصی است (چه اینکه اینستاگرام و فیسبوک و توئیتر و پلاس و واتساپ و وایبر و لاین مشمول این مسائل هستند اما تلگرام چیز دیگری است). بلکه نگرانی اصلی این واقعیت است که تلگرام (بخش کانال ها) تبدیل به بستری امن برای اشاعه فحشاء و محتوای پورنوگرافیک شده است و شتاب افسارگسیخته ای به ترویج انحرافات جنسی و مسائل غیراخلاقی در جامعه ایران داده است. کانال هایی که به صورت قارچ رشد می کنند و علی رغم مسدود شدن موردی از سوی مدیریت تلگرام، بلافاصله جایگزین می گردند و درواقع مسدودسازی موردی، مشکلی را حل نمی کند و برای کاربری که در تلگرام حضور دارد، این واقعیت محسوس و ملموس است.

6 - یکی از ویژگی های روانشناسانه مردم ایران، میل به پیشرفت است. یعنی هیچکس در ایران نمی تواند در بین مردم محبوب و دارای جایگاه اجتماعی باشد اما با پیشرفت مخالفت کند. ما مردمی هستیم که حتی اگر پیشرفت نکرده باشیم، دوست داریم پیشرفته نشان داده شویم. نمایشگرهای بزرگ خانگی به سرعت جای تلویزیون های لامپی در خانه های ما را گرفتند و گوشی های هوشمند در عرض کمتر از 5 سال کل نسل موبایل ایرانیان را عوض کردند و این میل به بروز بودن ما مردم ایران است. یکی از همین شاخص های بروز بودن ما هم، همین استفاده از شبکه های اجتماعی بوده و در بین کشورهای هم جمعیت، تقریبا بالاترین میزان مشترکین در استفاده از شبکه های اجتماعی را داریم. بنابراین کسی نمی تواند با مظاهر پیشرفت مخالفت کند و قدر مسلم سخن ما نیز در اینجا به معنی مخالفت با شبکه های اجتماعی نیست. 

پدر و مادری می خواهند برای فرزند نوجوانشان گوشی هوشمند خریداری کنند و می دانند فرزند آنها هم قاعدتا یک کاربر جدید همین شبکه های اجتماعی خواهد شد. همچنین این پدر و مادر می خواهند فرزندشان از نظر اخلاقی سالم و مصون بماند. آیا واقعا با شرایط موجود، امکان اینکه با خیال راحت راه فرزندشان را به محیط تلگرام هموار کنند، برای آنها فراهم است؟ سال ها در تربیت زحمت کشیده اند اما تلگرام در چند ماه همه رشته های آنها را پنبه خواهد کرد. رواج ادبیات مستهجن و جنسی در داستان ها و جوک ها و ارسال بی شمار عکس و فیلم پورنوگرافیک، تمام روح و روان این نوجوان پسر یا دختر را تحت تأثیر قرار خواهد داد و کاری هم از دست پدر و مادر برای او ساخته نیست و در حال حاضر نسل نوجوان و جوان ایران در معرض چنین بمباران اخلاقی هستند. نگرانی اصلی در مورد تلگرام این مسئله است.

7 - البته واضح است جنس تصمیمات کمیته فیلترینگ، کارشناسی نیست و بیشتر سیاسی است، اما مسئله ای که وجود دارد این است که آیا سیاست آنقدر ارزش دارد که فرهنگ و اخلاق را به پای آن قربانی کرد؟ آیا من حق دارم برای اینکه محبوبیت اجتماعی خودم را در جامعه بالا ببرم و سبد رأی خود را پر کنم، با یک تصمیم سیاسی، انحراف جنسی و اخلاقی را به یک نسل کشور تحمیل کنم؟ آیا برای سیاست و تصمیمات سیاسی نباید مرز تعیین کرد؟ آیا اعضای کمیته فیلترینگ حاضرند آنچه را برای خود نمی پسندند برای دیگران بپسندند؟ آیا کسی هست که حاضر باشد حرف صحیح و منطقی را بدون در نظر گرفتن منافع سیاسی آن، بگوید؟