محمدرضا عرفانی
بانکداری الکترونیک در دنیای امروز مفهومی رایج است که در بیشتر مباحث مرتبط با بانکداری از زوایای مختلف به آن پرداخته می شود. به تعبیری همین امر باعث شده است که این عبارت از یک سو سهل و از سوی دیگر ممتنع باشد.سهل بودن آن به این دلیل است که افراد به دلیل دسترسی به وسایل ارتباط جمعی و با تواتر مشاهده این عنوان می پندارند که با این مفهوم آشنا می باشند، هر چند این شناخت غیر حرفه ای ، فاقد عمق و بسیار سطحی می باشد.
ممتنع بودن نیز از این حیث است که به دلیل ابعاد گوناگون آن و پیچیدگی ها و تحولات فزاینده در این عرصه احاطه برهمه ابعاد بانکداری الکترونیکی حتی برای مبرزترین کارشناسان و دست اندرکاران نیز دشوار است.
نوع نگرش به این مفهوم نیز متفاوت می باشد، بعضا بانکداری الکترونیکی را ابزار تسهیل و تسریع می دانند و در واقع به مثابه مکانیزاسیون می انگارند، در تلقی دیگر از آن به عنوان پیشران توسعه بانکداری یاد می شود که این مفهوم مقرون به صحت است.
از آنجاییکه بانکداری الکترونیکی مبتنی بر فناوری اطلاعات می باشد باید بپذیریم که در کشور ما در این حوزه هنوز با استانداردهای جهانی فاصله داریم و همین امر توسعه همه جانبه و پایدار در این عرصه را با چالش مواجه می کند.
جریان فناوری گرایانه در بانکها که ازآن به عنوان اصلاحات موج سوم در نظام بانکی یاد می شود حاکی از دغدغه، توجه و نگاه تازه ای در زمینه مسائل اقتصادی و تجاری و به تبع آن مسائل بانکی می باشد. فراموش نکنیم که تحولات معاصر جهانی به خصوص در عرصه اقتصاد حاصل همگرایی جریان ها و مسائل گوناگونی است و در این بین بانکداری نیز از تحولاتی مانند انفجار اطلاعات، جریان سرمایه ، تحولات فناوری ، تغییرات سازمانی و سو گیری های سیاسی متاثر بوده است.
دیدگاه اصلاح مدار در عرصه ارائه خدمات نوین بانکداری، اصلاحات راهبردی نظام های بانکی کشور را در سمت و سویی قرار می دهد که اولاً با تحولات و تغییرات جهانی همگام باشد و ثانیاً از جنبه ارگانیک و سازمانی این ظرفیت در ساختار علمی، فرهنگی و منابع انسانی بانکها برای پذیرش و انطباق سریع با شرایط جدید فراهم باشد.
با احصاء شرایط و وضعیت موجود بررسی و شناسایی نارسایی های قانونی و حقوقی از جمله قوانین متناسب با ذینفعان ، کارگزاران و فعالان بایستی به روز باشند و علاوه بر این پیوست های حقوقی برای فرایندها و عملیات جدید مبتنی بر کسب و کار فناورانه باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
تلاش برای مهیا شدن زیر ساخت های فرهنگی و اجتماعی و آموزشی دارای اهمیت است ،فرهنگ سازی و آموزش را به دو معنا باید در نظر گرفت، یکی زاییدگی فرهنگی به معنای چگونگی استفاده از تجربیات امروز دنیا و فناوری های موجود و دیگری زایندگی فرهنگی به معنای ایجاد فضای علمی و تخصصی که بتواند در این عرصه خالق فناوری ، ایده ها و راه حل های نو باشد.
بهبود کمی و کیفی خدمات ارایه شده فعلی و ارایه خدمات نوین الکترونیکی و اینترنتی گزینه‌ای است که باعث بروز و ظهور تحولی عظیم در رونق سیستم بانکی و حرکت سریع‌تر آن در تعمیم و اشاعه بانکداری الکترونیکی خواهد شد و بر این پایه ،حرکت از فعالیت های شعبه محور به بانک محور و مشتری مداری از ویژگی های بانکداری نوین است.
برای تحقق ارتقاء زایندگی فرهنگی مواردی از قبیل توسعه و تحقیق،انتقال و بومی سازی دانش، حمایت از ایده ها و خلاقیت ها و حمایت از متخصصان و صاحبنظران و همچنین تبلیغات و اطلاع رسانی هوشمندانه از اولویت هاست .
بی شک چالش هایی فراروی توسعه همه جانبه بانکداری الکترونیکی در کشور وجود دارد که شماری از آن ها قانونی و قضایی می باشند و برخی از آن ها نیز ماهیت ساختاری و زیر ساختی دارند که مانع موثری در مسیر تحقق بانکداری الکترونیکی شمرده می شوند.
با علم به اینکه بانکداری الکترونیکی نه یک انتخاب بلکه یک الزام است ،در حالی که قطار سریع السیر فناوری اطلاعات در عرصه بین المللی شرایط بسیار مناسبی برای جهش بانکداری الکترونیکی فراهم کرده است، باید اذعان کرد در کشور ما برغم همه کوشش ها هنوز در ایستگاه های اولی قرار داریم و قرائن حاکی از وجود فاصله معناداری تا وضعیت مطلوب است.
در شرایطی که با تدبیر دولت و تلاش تیم دیپلماسی امکان تعامل و برقراری مناسبات پولی و مالی بیش از گذشته مهیا شده است، برای ارتباط سازنده تر با نظام بانکی بین المللی و توسعه نظام پرداخت فرامرزی ضرورت مطابقت با استانداردهای بین المللی، یکسان سازی ابزارهای پرداخت، نوین سازی خدمات مالی و بهره مندی از قابلیت ها و توانمندی نظام بانکی با رویکرد بانکداری الکترونیکی انکار ناپذیر است .
انتظار می رود در پروسه اصلاحات راهبردی فناوری مدارانه نظام های بانکی کشور بازنگری دقیق نسبت به کلیه اختیارها و عناصر موجود در ساختارهای تراکنشی پولی و بانکی کشور صورت بگیرد تا بهترین ابزار و سرویس برای بهینه سازی جریان کار به سیستم تزریق شود.
با همه فراز و نشیب ها و برخی واقعیات در زمینه عدم توسعه متوازن بانکداری الکترونیکی در کشور خوشبختانه با اهتمام مسئولان و تلاش های وافر برای ایجاد زیر ساخت ها، بروزرسانی قوانین و فرهنگ سازی ، به نظر می رسد افقی نو و روشن فراروی بانکداری نوین در کشور ما ترسیم شده است که بهره برداری از آن برای توسعه کشور در چارچوب اقتصاد مقاومتی حایز اهمیت است.
نظر شما
