تعیین نرخ دربورس منتفی شد

رئیس کنفدراسیون صادرات با بیان اینکه صادرکنندگان سیگنال مثبت ارزی دولت برای افزایش نرخ دولتی را به خوبی جذب کردند، دلایل موافقت رئیس کل بانک مرکزی با راه اندازی بورس ارز را اعلام کرد.

محمد لاهوتی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه افزایش قیمت ارز، آثار مثبت خود را در افزایش صادرات در آبان ماه نمایان کرد، گفت: طی یک ماه اخیر که نرخ ارز با نوساناتی همراه بوده و بانک مرکزی به نوعی اجازه داده است که نرخ ارز افزایش یابد، صادرات غیرنفتی کشور در آبان ماه افزایش را تجربه کرد؛ حال آنکه این افزایش قیمت ارز می‌تواند به منظور جبران کسری بودجه و کمبود درآمدهای ارزی از سوی بانک مرکزی صورت گرفته باشد.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران افزود: در آمار ۷ ماهه گمرک جمهوری اسلامی ایران، صادرات غیرنفتی به طور متوسط از ابتدای سال جاری، ماهانه ۱۵ درصد کاهش را نسبت به مدت مشابه سال قبل خود تجربه کرده است، در حالی که در آبان ماه و همزمان با افزایش نرخ ارز در بازار آزاد، نه تنها این روند کاهشی مطابق با ماه‌های گذشته ادامه نیافته بلکه به جای ۱۵درصد کاهش تجربه شده در هر ماه، از ابتدای سال، آبان ماه کاهش ۱۰.۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل، تجربه شده است.

وی تصریح کرد: افزایش نرخ دلار، تاثیر مثبت خود را در افزایش صادرات غیرنفتی در آبان ماه نشان داده و البته این به مفهوم آن نیست که صادرکنندگان با هرگونه جهش و افزایش بی قید و بند در نرخ دلار موافق هستند بلکه برای آنها، ثبات بیشتر از هیجانات زودگذر نرخ ارز، مورد تقاضا است. البته در قانون برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده بود که تعیین نرخ ارز هر سال متناسب با تورم صورت گرفته و افزایش را به این میزان تجربه کند.

لاهوتی ادامه داد: اگر روند افزایش نرخ ارز از ابتدای سال‌جاری را مدنظر قرار دهیم، دلار در پایان سال ۹۳ حدود ۳۴۵۰ تومان و تورم نیز ۱۵ درصد بود، بنابراین اگر تورم داخلی منهای تورم خارجی، ملاک افزایش نرخ ارز باشد، امسال باید افزایش ۱۲ درصدی نرخ ارز را تجربه کنیم که به مفهوم، افزایش یک درصدی ماهانه نرخ ارز است، پس تاکنون که 8 ماه از سال سپری شده است، باید نرخ ارز حداقل ۸ درصد افزایش می‌یافت.

وی اظهار داشت: بر این اساس، منطقی این است که اکنون نرخ ارز ۳۷۰۰ تومان باشد ولی این موضوع عملیاتی نشده است، البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که هر دولتی، روش خاص خود در تغییر نرخ ارز را دارد. همانطور که دولت هشتم، افزایش ماهانه نرخ ارز متناسب با تورم را ملاک قرار داده بود ولی در دولت‌های نهم و دهم، نرخ ارز به صورت تصنعتی، پایین نگاه داشته شد اما در دولت یازدهم هم، شتابی برای افزایش نرخ ارز متناسب با نرخ تورم مشاهده نمی شود.

به گفته رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، اگر دولت بپذیرد که افزایش نرخ ارز، عملی اجتناب ناپذیر بوده و یک واقعیت اقتصادی به شمار می‌رود، باید رشد را به صورت ماهانه و حداقل به میزان یک درصد، عملیاتی می‌کرد. اکنون هم که نرخ افزایش یافته است، برخی افزایش را به بالا رفتن تقاضا برای اربعین و ایام پایانی سال میلادی نسبت می‌دهند در حالی که استنباط من این است که عرضه و مدیریت در اختیار بانک مرکزی است که قیمت را تحت تاثیر قرار داده است.

وی گفت: افزایش تقاضا برای نرخ ارز را می توان به کاهش عرضه ارز از سوی بانک مرکزی نسبت داد، به همین دلیل هم نرخ ارز مبادله‌ای از مرز ۳۰۰۰ تومان گذشته است.  

لاهوتی در ادامه به چراغ سبز سیف برای راه اندازی بورس ارز اشاره کرد و گفت: در ابتدا سیف با راه اندازی بورس ارز مخالف بود، چراکه معتقد بود هرگونه عملیات ارزی باید از سوی بانک مرکزی هدایت و مدیریت شود، در حالی که وقتی اطمینان‌های لازم را از بورس برای مدیریت ارزی یکپارچه از سوی بانک مرکزی را گرفت، با راه اندازی بورس ارز موافقت کرد.

به گفته وی، معنا و مفهوم راه‌اندازی بورس ارز به معنای عرضه و خرید و فروش رایج ارزی نیست بلکه قرار است که بورس ارز، هیجانات ارزی را برای صادرکنندگان و واردکنندگان تحت پوشش قرار دهد، به این معنا که اگر صادرکننده‌ای، کالای خود را صادر می‌کند و در ماه‌های آینده، قرار است وجه کالای فروخته شده خود را دریافت کند و در عین حال، نگران هم هست که قیمت ارز به یکباره کاهش نیابد، می‌آید و در سیستم کارگزاری بورس ارز، درخواست فروش رقم مدنظر خود را در سه ماه آتی می‌دهد. از سوی دیگر، واردکنندگان هم که نگرانند در خریدهای آتی خود، قیمت ارز را با افزایش مواجه ببینند، نسبت به اعلام نیاز خود در ماه‌های آتی، اقدام می کنند.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران خاطرنشان کرد: بورس ارز شرایطی را فراهم می آورد که صادرکننده و واردکننده، ارز آتی مورد نیاز یا مورد عرضه خود را به نوعی معامله کنند و نگرانی نداشته باشند. در واقع، این یک نوع هجینگ ارزی (پوشش ريسك نوسان نرخ ارز) است که در تمام دنیا مرسوم بوده و پیش از این هم قرار بود، کار از سوی صندوق ضمانت صادرات ایران مدیرت شود.  

لاهوتی ادامه داد: کارکرد دیگر بورس ارز، سلف فروشی ارز است. در ابتدا حتی صادرکنندگان هم با راه اندازی بورس ارز موافق نبودند، حتی در جلساتی که به این منظور برگزار شد، متوجه مخالفت رئیس کل بانک مرکزی هم با راه اندازی بورس ارز شدیم، چرا که او اعتقاد داشت سیستم ارزی کشور، جزو وظایف بانک مرکزی است و کسی نمی‌تواند در آن دخالت کند، اما اکنون که موافقت کرده، به این دلیل است که قرار نیست بورس دخالتی در تعیین نرخ داشته باشد.

وی اظهار داشت: رئیس کل بانک مرکزی مخالف بود که نرخ ارز در بورس تعیین شود و یا صادرکنندگان و واردکننده ملزم به خرید و فروش ارز در بورس شوند، در حالی که هدف بورس هم این طور نبود و در نهایت توانست رئیس کل بانک مرکزی را قانع کند که کارکرد بورس ارز، چیزی غیر از این است.  

لاهوتی معتقد است که نباید خیلی منتظر این باشیم که بورس ارز راه اندازی شود، چراکه تاثیری در سیستم ارزی کشور و قیمت ندارد، در واقع این یک آپشن از سوی دولت است که بورس ارز برای کسانی که نیازمند عملیات هجینگ ارزی هستند.