ژئو پارک قشم باز می گردد

 بانکداری ایرانی ـ سرویس گردشگری و مناطق آزاد: این نخستین‌بار نیست که مدیرعاملی از سازمان منطقه آزاد قشم چنین وعده‌ای می‌دهد،‌ اما ظاهرا اوضاع این‌بار کمی متفاوت است، چرا که اعضای کارگروه ژئوپارک آن را آخرین شانس خود می‌دانند.

آن‌ها معتقدند، این آخرین‌بار است که برای ثبت جهانی ژئوپارک قشم تلاش می‌شود،‌ اگر این‌بار کاری انجام نشود دیگر نمی‌توان برای ژئوپارک کاری کرد.

ژئوپارک قشم سال 1391 به دلیل ناتوانی مدیران وقت سازمان منطقه آزاد قشم در اجرای اهداف و برنامه‌ها از شبکه جهانی ژئوپارک‌ها خارج شد‌، حدود سه سال است که وعده‌های متفاوتی درباره‌ی اصلاح اشتباهات و کاستی‌های گذشته داده می‌شود، اما اقدام جدی صورت نگرفته است، اکنون این سازمان با تشکیل یک کارگروه ویژه طی یک برنامه‌ی زمان‌بندی متعهد شده است به قولی که داده عمل کند. مدیرعامل این سازمان نیز می‌گوید: «پروژه را لنگ پول نمی‌گذارم و با آن پادگانی برخورد می‌کنم.»

حمیدرضا مؤمنی اظهار می‌کند: برای ثبت جهانی ژئوپارک، انجام اصلاحات و اجرای برنامه‌ها و زیرساخت‌ها کاسه گدایی دست نمی‌گیرم و از این و آن کمک طلب نمی‌کنم.

رییس‌جمهور نیز در سفر اخیری که به قشم داشت، بر تکمیل پروژه ژئوپارک و حفظ جنگل‌های حرا تاکید ویژه کرد، با این حال مومنی می‌گوید: آن موقع هم طلب کمک مالی نکردم، چون رییس‌جمهور که نباید به ما بودجه بدهد. به ما تکلیف می‌شود و این وظیفه ما است که در بهترین شرایط عمل کنیم.

او اصرار دارد که بگوید، نگاه درآمدی و تجاری به ژئوپارک ندارند و تصریح می‌کند: ژئوپارک تاکنون برای ما درآمدی نداشته و به آن هم چنین نگاهی نداریم، از طرفی ما نمی‌توانیم آن را رها کنیم. ژئوپارک تا حالا برای ما هزینه داشته و برای آن هزینه هم کرده‌ایم، اما می‌دانیم در آینده برای ما درآمد خواهد داشت.

مؤمنی که در نشست خبری با موضوع ژئوپارک سخن می‌گفت،‌ ادامه می‌دهد: ژئوپارک قشم با دو اثر به ثبت جهانی رسید‌، اما در سال‌های گذشته مشکلاتی داشت که تلاش می‌کنیم با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رفع کنیم. یک کارگروه ویژه نیز از ابتدای سال تشکیل شد که 9 پروژه‌ی موجود را براساس استاندارد جهانی اصلاح و آماده کند تا گردشگران واقعی را جذب کنیم.

او تبلیغات و شناساندن ظرفیت‌های ژئوپارک قشم را از دیگر اقدامات در دستور ذکر می‌کند و می‌افزاید: ثبت جهانی برای جلوگیری از تعرض است‌، وگرنه قصد و هدف اصلی در اختیار قرار دادن این ظرفیت‌ها در گردشگری سلامت و ارتقاء آن برای جبران خلاءهای تحقیقاتی و علمی است. هدف ما در این بخش اصلا تجاری نیست.

رییس هیات مدیره‌ی سازمان منطقه‌ آزاد قشم بیان می‌کند: ژئوپارک اعتبار ملی ندارد و از بودجه‌های دولتی استفاده نمی‌کند، چرا که سازمان ما جزو سازمان‌های هزینه درآمدی است و فرقی نمی‌کند در تمام حوزه‌ها فنی، عمرانی، بهداشتی و درمانی بودجه دولتی به آن اختصاص داده نشده است، اما معتقدیم موارد اختصاصی مثل ژئوپارک را نباید به خاطر نبود اعتبار از مسیر اصلی خود خارج کرد‌، بنابراین برای پیشبرد این پروژه سقفی را متصور نیستیم، چون ژئوپارک برای ما یک وظیفه حاکمیتی تاریخی است.

وی سپس به نوع مسافران قشم اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: قشم جزو مناطقی است که گردشگر و مسافر با هدف خاص به آن سفر می‌کند، باید این دو را از هم تمیز دهیم، بیشتر ورودی‌های قشم مسافر هستند تفاوت آن با گردشگری در این است که مسافر برای ما هزینه دارد، ولی گردشگر درآمد ایجاد می‌کند.

مؤمنی اضافه می‌کند: سال گذشته قشم حدود 650 هزار ورودی داشت که 95 درصد آنها بدون هیچ هماهنگی و بدون تور و آژانس سفر کرده بودند، با توجه به چنین شرایطی و فعلا به ژئوپارک نمی‌توان به عنوان منبع درآمد و هزینه نگاه کرد، البته می‌تواند درآمدزا باشد، ولی درصورتی که مدیریت و هزینه‌کردها درست باشد.

وی در ادامه بدون آنکه میزان اعتبار تعیین شده برای اصلاح و اجرای برنامه‌های ژئوپارک را مشخص کند، می‌گوید: فعلا 500 میلیون تومان تنخواه در اختیار قرار داده شده است. البته محدودیت منابع نداریم و اگر اعتبار لازم باشد‌، این اعتبار شارژ می‌شود، چون هدف ما در اجرای این پروژه مقطعی نیست، بلکه حفاظت از آن است.

مومنی در ادامه به برخی از طرح‌هایی که مورد نظر است تا در ژئوپارک اجرا شود،‌ اشاره می‌کند و می‌افزاید: طرحی برای استفاده از قایق‌های برقی داریم و همچنین برقراری یک خط تله کابین در منطقه جنگل حرا در نظر است. راه‌کارهای متفاوتی را در راستای دستور رییس‌جمهور پیگیری می‌کنیم و اگر هزینه‌ای داشته باشد، معطل کمک دولت نمی‌شویم.

او همچنین به دیدار اخیر مسعود سلطانی‌فر، رییس سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری از جزیره‌ی قشم اشاره می‌کند و می‌گوید: ایشان 100 میلیون تومان به طرح‌های جزیره هنگام کمک و آن را سریع پرداخت کردند. با این همه ما کاسه دست‌مان نمی‌گیریم تا از دستگاه‌های اجرایی کمک بگیریم. ما مکلفیم کارهای خود را انجام دهیم و اگر این بین کمکی هم شود لطف شده است.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم درباره ی بی‌ثباتی مدیریتی در ژئوپارک که یکی از آسیب‌های آن در اجرای استانداردهای جهانی و خروج آن از شبکه ژئوپارک‌های جهانی بوده است‌، می‌گوید: این یکی از بلاهای اساسی کشور ما است که منکر آن نمی‌شویم، مثلا از ابتدای دولت یازدهم تاکنون‌، من چهارمین مدیرعامل این سازمان هستم و یقینا در چنین فضایی نمی‌توان برنامه‌ریزی کرد. شاید یکی از چالش‌های جدی کشور این باشد که مدیر، بخشی از برنامه است، در حالیکه اگر برنامه مدونی مصوب باشد همه مکلف به اجرای آن خواهند شد.

او سپس تاکید می‌کند: ما تمام تلاش خود را به کار می‌گیریم تا شهریور ماه نقش راه ژئوپارک را تدوین و ارائه کنیم و این سازمان را به حاشیه امن ببریم.

وی اضافه می‌کند: برای انتخاب و انتصاب مدیر ژئوپارک شاخص‌گذاری می‌کنیم و برای مدیریت آن مشخصاتی را در نظر می‌گیریم که اگر بتواند برنامه‌هایش را مدون کند، ضرورتی برای تغییر آن نمی‌بینیم. اگر هر شخصی در این چارچوب بگنجد ما هم او تغییر نمی‌دهیم، چون معتقدیم تغییر مدیریت به صلاح ما نیست.

مؤمنی درباره‌ی استقلال بخشیدن به ژئوپارک برای دور شدن از برخوردهای سلیقه‌ای و اعمال قدرت بیشتر‌، اظهار می‌کند: ژئوپارک همین حالا هم استقلال دارد و جزو واحدهای تخصصی است و با سایر بخش‌های اداری فرق می‌کند، برای همین کارگروه تخصصی ژئوپارک شکل گرفته است، بنابراین داشتن مدیریتی مستقل از سازمان ضرورتی ندارد و معتقدیم همین کارگروه و شکل فعلی استقلال آن کفایت می‌کند.

او همچنین درباره‌ی ورود سرمایه‌گذاران به ژئوپارک و تسهیلاتی که به آن‌ها داده می‌شود، با بیان این‌که کسی در ژئوپارک سرمایه گذاری نمی‌کند، چون درآمدی ندارد و وظیفه حاکمیتی ما ایجاب می‌کند که از آن محافظت کنیم، تاکید می‌کند: ما اجازه نمی‌دهیم ژئوپارک را تجاری کنند، چون چنین ماهیتی ندارد.

مؤمنی سپس متذکر می‌شود: قشم را نباید با کیش مقایسه کرد، حتی در زمینه ورود سرمایه‌گذاران چرا که این بزرگترین مشکل ما بوده که مدام با مناطق آزاد دیگر مقایسه شده‌ایم. وقتی هر منطقه ویژگی خاص خود را دارد باید نگاه فراتری به آن داشته باشیم.

رییس هیات مدیره سازمان منطقه آزاد قشم در ادامه‌ی این نشست که در جزیره قشم برگزار شد،‌ توسعه‌ی مناطق آزاد را بدون در نظر گرفتن جامعه محلی بی‌نتیجه می‌داند و می‌گوید: اگر از جامعه محلی استفاده نکنیم ژئوپارک را هم نمی‌توانیم حفظ کنیم. در قشم 62 امام جمعه اهل سنت داریم که برای ما یک فرصت محسوب می‌شود تا جلب مشارکت مردمی داشته بایم. ما اینجا فقط خودمان هستیم، بدون دیگر دستگاه‌ها و در تمام بخش‌ها از شیلات تا انرژی و گردشگری باید این موضوع را در نظر بگیریم، مثلا فقط برای جمع آوری زباله‌های مردمی در قشم باید 9 میلیارد تومان هزینه کنیم و این هزینه را هر بار خودمان باید بدهیم.

مؤمنی در بخش دیگری از این گفت‌وگو خارج از موضوع ژئوپارک درباره‌ی توسعه گردشگری در جزیره قشم‌، تعیین تکلیف پل خلیج فارس‌، حمل و نقل عمومی و سازه‌های بلاتکلیف در جزیره نیز توضیحاتی داد.

وی خبر داد: طرح جامع جداگانه‌ای برای گردشگری در حال تهیه است که از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درخواست کردیم گروهی را مشخص کند تا به گروه مطالعاتی قشم ملحق شود.

او همچنین درباره برنامه‌ی مشخصی که برای گردشگران این جزیره با توجه به آن‌که 95 درصد ورودی ‌های قشم مسافران بی‌هدف هستند، توضیح می‌دهد: هرچند بیشتر مسافران قشم به انگیزه خرید می‌آیند و چون بیشتر آن‌ها از نظر اقتصادی اقشار رو به پایین هستند، در کل جزیره یک پاساژ برند مشاهده نمی‌شود، اما همه واقعیت گردشگری قشم این نیست. جزیره قابلیت‌های متفاوتی دارد که به اندازه‌ی خودش و یا هم‌تراز با آن سرمایه‌گذاری شده است.

وی اضافه می‌کند: اگر زیر ساخت‌ها را به اندازه‌ی قابل قبول نرسانیم فرصت را از دست می‌دهیم، برای همین دنبال برقراری حمل و نقل ارزان‌تر و ایجاد اماکن اقامتی ارزان و قابل دسترس هستیم تا هزینه تمام شده برای مسافر و گردشگر کمتر شود.

مدیر عامل سازمان منطقه آزاد قشم می‌افزاید: این جزیره اماکن تاریخی با ویژگی‌های خاص دارد، ولی امکاناتی ایجاد نکردیم که مسافر دست‌کم چهار ساعت در آن بماند. ما نمی‌خواهیم رستوران و امکانات آنچنانی در آن ایجاد کنیم، ولی مسافر حق دارد حداقل شرایط و امکانات را داشته باشد.

او معتقد است: اگر گردشگری جزیره به اندازه‌ی بخش تجاری آن رشد نکرده به خاطر نبود تبلیغات درباره‌ی سفر ارزان در این جزیره بوده که این موضوع در حال برنامه‌ریزی است.

مؤمنی از برنامه‌ریزی برای اجرای آفرود و سافاری در قشم خبر می‌دهد و می‌گوید: قصد داریم پیشرو و لیدر آفرود در کشور باشیم، برای این منظور 500 هکتار فضای سافاری در قشم در نظر گرفته شده است که به جرأت می‌گویم در خاورمیانه چنین پیستی وجود ندارد، فضایی در کنار دریا.

او همچنین یادآور می‌شود: ما همین اقدامات و برنامه‌ها را در تمام حوزه‌ها‌، نفت‌، گاز‌، شیلات و کشاورزی در نظر داریم و به خاطر یک برنامه سایر اهداف را کنار نمی‌گذاریم تا برنامه‌ای مغفول بماند.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در ادامه درباره‌ی تعیین تکلیف سازه‌های معطل و نیمه کاره در جزیره قشم‌، می‌گوید: یکی از پروژه‌های جدی این است که هر آنچه در منطقه آزاد وجود دارد را ممیزی کنیم تا مشخص شود تاکنون چه تعداد مجوز داده شده و چقدر از این پروژه‌ها عملیاتی شده است. بنابراین کارگروهی تشکیل شد که شنبه‌ها فقط به این موضوع می‌پردازد.

وی اضافه می‌کند: در حال حاضر حدود 48 طرح داریم که توسط بخش خصوصی قرار بوده اجرا شود، اما نیمه کاره مانده است. در این کارگروه پی‌گیری می‌شود تا مدیریت چنین پروژه‌هایی جدی دنبال شود.

رییس هیات مدیره‌ی منطقه آزاد قشم در پایان درباره‌ِ تکلیف پل خلیج فارس که ساخت آن از دولت قبل شروع شد‌ه بود، توضیح می‌دهد: تکمیل این پروژه یک اراده‌ی جدی می‌خواهد. درخواست کردیم شورای اقتصاد مجوز ماده 62 را که تضمین‌کننده‌ی سرمایه‌گذاری خارجی است به ما بدهد که در آن صورت حداکثر پل خلیج فارس را دو و نیم ساله تحویل می‌دهیم. فاینانسور انتخاب شده و توافق‌های اولیه نیز صورت گرفته است، فقط صدور این مجوز را لازم داریم.

او می‌گوید: تکمیل این پروژه به 3 هزار میلیارد تومان هزینه نیاز دارد که تامین آن از عهده سازمان منطقه آزاد و استان هرمزگان خارج است این یک پروژه ملی محسوب می‌شود.

مؤمنی در عین حال یادآور می‌شود: در حوزه ساخت بویژه در مناطق آزاد اگر به روز کار نکنیم، خساراتی را متحمل می‌شویم که جبران‌ناپذیر است تاکنون 210 میلیارد تومان برای پل خلیج فارس هزینه شده و اکنون نه تنها نمی‌توان آن را حفظ کرد،‌ بلکه برای سازه آن باید هزینه هم کنیم تا از بین نرود.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در پاسخ به آخرین سوال مبنی بر این‌که برای اجرای تمام اهداف و برنامه‌هایی که در نظر دارد و همچنین حفظ آنچه اشاره کرده است از جمله ژئوپارک چقدر زمان نیاز دارد تا قشم را به جایگاه واقعی برساند و خسارات گذشته را جبران کند؟ می‌گوید: اگر این فرصت را داشته باشیم شاید انجام همه این برنامه‌ها 7 تا 10 سال زمان بخواهد.