صنعت بانکداری در سال 1402 وضعیت مختلفی داشتند ولی در مجموع سالی آرام و بدون تنشی را پشت سرگذاشتند.
به گزارش بانکداری ایرانی ، شاید می توان گفت که مهمترین چالش بانک ها در سال گذشته موضوع سود بانکی بود البته دولت با انتشار گواهی سپرده این فضای خاص را ایجاد کرد.
در اواخر سال 1402، بانک مرکزی دستورالعمل انتشار گواهی خاص با نرخ سود علی الحساب بانکی ۳۰ درصد سالانه ( پرداخت سود ماهانه ) را با هدف تامین سرمایه در گردش واحد‌های تولید به شبکه بانکی ابلاغ کرد. طبق این دستورالعمل، بانکها می‌توانند برای تامین سرمایه در گردش طرح های با بازدهی بالا اقدام به انتشار این اوراق نموده و در پایان دوره مشارکت، سود قطعی نیز علاوه بر سود علی‌الحساب ۳۰ درصدی به خریداران این گواهی سپرده پرداخت کنند.
بانک های مانند ملت، مؤسسه اعتباری ملل، توسعه صادرات ایران، کارآفرین ، رفاه کارگران ، گردشگری، آینده، کشاورزی پارسیان ، اقتصاد نوین، ایران‌زمین، ملی، شهر، سپه، صنعت و معدن و دی به عرضه این گواهی اقدام کردند. البته برخی از بانکها بعدتر ارائه سود 30 درصدی را قطع کردند.
وضعیت سودآوری در 9 ماهه منتهی به 30 آذر 1402
وضعیت سودآوری بانک ها نسبت به سال گذشته در مجموع بهتر شده است. با بررسی صورت های مالی 20 بانک خصوصی در آذر 1402 در ایران می توان گفت که در مجموع میزان سودآوری کل بانک های بورسی حدود 55 درصد رشد داشته البته بانک های زیان ده نسبت به سال قبل بعضا وضعیت بدتری دشتند.
بالاترین رشد سودآوری در آذر 1402 به بانک تجارت و کمترین رشد میزان سودآوری به بانک گردشگری با رقم 14 درصدی بود.
به لحاظ عددی هم بالاترین سود به بانک ملت با رقم 274 هزار میلیارد ریال و کمترین میزان به بانک صادرات با رقم دوهزار میلیارد ریال اختصاص داشت.
بیشترین زیان هم طبق معمول سالهای اخیر به بنک آینده با 770 هزار میلیارد ریال اختصاص داشت.
وضعیت وام دهی بانکها
بر اساس گزارش های منتشر شده از سوی دولت، تسهیلات پرداختی بانکها طی ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۲ مبلغ ۴۷،۹۴۸.۰ هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ ۱۰،۴۹۰.۵ هزار ميليارد ريال (معادل ۲۸ درصد) افزايش داشته است. سهم بخش خانوار نیز با احتساب کارت‌های اعتباری اعطا شده، به ۲۰.۵ درصد کل تسهیلات پرداختی در این مدت افزایش یافت.
بانک ها در سال های اخیر بر اساس تکالیف بودجه و دولت باید وام های خاصی مانند ازدواج و فرزنداوری و جهیزیه و غیره بپردازند.
پرداخت تسهیلات ازدواج، فرزندآوری، ودیعه و خرید مسکن به عنوان تکالیف بانکها در بند «الف» تبصره 16 قانون بودجه 1402 قید شده و بر اساس بودجه 1402، بانک مرکزی مکلف است از کانال سپرده‌های قرض‌الحسنه شبکه بانکی حداقل 200 همت را این بخش اختصاص دهد. هدف از ارایه تسهیلات مورد اشاره حمایت از ازدواج به‌هنگام جوانان و فرزندآوری و تسهیل در تامین هزینه‌های شروع زندگی و تولد فرزند است. بر همین اساس مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی به تازگی اعلام کرده که شبکه بانکی از ابتدای سالجاری تا پایان بهمن ماه 149.6 همت تسهیلات ازدواج به 732 هزار متقاضی پرداخت کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 28 درصد رشد داشته است.
همچنین بر اساس آماری که مهدی صحابی اعلام کرده طی دوره مورد اشاره 683 هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری به مبلغ 42.4 همت به متقاضیان پرداخت شده که نسبت به مقطع مشابه سال گذشته افزایش 39 درصدی داشته است.
یکی از وام های مهم در بانکداری ایران وام مسکن است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال جاری تا انتهای آذر ماه مجموعا 427 میلیارد و 900 میلیون تومان وام قرض‌الحسنه بابت ساخت یا خرید مسکن به حدود 2200 خانوار فاقد مسکن و دارای فرزند سوم متولد بعد از 1399 پرداخت شده است. شایان ذکر است بانک‌های عنوان شده در گزارش بانک مرکزی 5 بانک شامل بانک صادرات، مسکن، تجارت، پست بانک و ملت بوده است. بر اساس گزارش‌ها، بانک صادرات و بانک ملت به ترتیب بیشترین سهم از وام پرداختی مذکور را در سال جاری به ارزش‌های 141.4 میلیارد و 132.8 میلیارد تومان داشته‌اند. در مقابل میزان وام‌های اعطایی این دو بانک از حیث تعداد نیز بیشترین ارقام را در قیاس با سایر بانکها به ثبت رسانده است.
در جایگاه سوم بانک مسکن با پرداخت اعتبار به ارزش 78.2 میلیارد تومان قرار گرفته و جایگاه چهارم نیز به بانک تجارت با 56.9 میلیارد تومان اعطای وام، اختصاص یافته است. در نهایت مشاهده می‌شود پست بانک نیر کمترین سهم از وام‌های اعطایی مورد بررسی را داشته و ارزش اعتباردهی آن از ابتدای سال تا انتهای پاییز حدود 18.6 میلیارد تومان اعلام شده است.
