کارشناس اقتصادی، اثر عرضه اوراق سپرده ۳۰ درصدی را در کنترل نرخ ارز مقطعی دانست و توصیه کرد نرخ سود برای عدم ناترازی بانک ها در اختیار آنها باشد تا سرمایه گذاری ها به سمت سپردهها حرکت کند.
کامران ندری با بیان اینکه عوامل مختلفی میتواند در ارزش پولهای ملی و بهای ارز اثرگذار باشد به ایسنا، اعلام کرد: بطور کلی، سیاستگذاریهای غلط در ابعاد مختلف اثر را در ارزش پول در برابر ارزهای خارجی در بلند مدت نشان میدهد. ممکن است در مقاطعی بانک های مرکزی بخشی از ذخایر را به بازار تزریق کرده تا نرخ ارز را مهار و تثبیت کنند.
این اقدامات جنبه موقت داشته و در شرایطی که شوک اقتصادی وارد شود و با توجه به وجود شرایط تورمی، وقتی نگرانیها نسبت به آینده افزایش یابد، بازار نسبت به تحولات و شوکهای اقتصادی واکنش نشان میدهد. در این صورت نرخ ارز و بهای ارزهای خارجی افزایش می یابد. انتخابات اخیر مجلس و نتایج انتخابات حزبی و مقدماتی در ایالتهای آمریکا یکی از عواملی بود که بازار با توجه به نگرانیهای سیاسی - اقتصادی نسبت به آن واکنش نشان داد و مجددا نرخ ارز افزایش پیدا کرد.
علاوه بر این تقاضای آخر سال به دلیل مسافرت بخشی از مردم به خارج و تسویههای مالی از سوی تاجران برای پرداخت بدهیهای ارزی نیز یکی دیگر از عوامل افزایش تقاضا برای ارز است و به صورت طبیعی شرایط مدیریت نرخ ارز را برای بانک مرکزی در پایان سال سختتر میکند. با این حال به نظر میرسد با توجه به شرایط روانی بازار آزاد، نگرانیهای سیاسی و بینالمللی اثر بیشتری بر افزایش نرخ ارز داشته باشد.
اثر مقطعی عرضه اوراق ۳۰ درصدی بر افزایش نرخ ارز
قبل از اقدام بانک مرکزی برای عرضه اوراق سپرده یک ساله با نرخ ۳۰ درصدی، نرخ ارز از ۶۰ هزار تومان عبور کرده بود که بعد از این تصمیم در بازار آزاد کاهش یافت و به محدوده ۵۰ هزار تومان نزدیک شد. نمیتوان با قاطعیت گفت عامل کاهش نرخ ارز فقط برنامه عرضه اوراق بود اما همزمانی و همبستگی و اثر آن بر کاهش و کنترل قیمت ارز را نمیتوان کتمان کرد. اگر برنامه عرضه اوراق توسط بانک مرکزی نبود، امکان داشت در آن برهه زمانی قیمت دلار افزایش بیشتری داشته باشد.
اگر نرخ ارز حباب داشته باشد باید مانند ابر حباب بورس که سال ۹۹ بوجود آمد و بعدا از بین رفت در نهایت از میان برود اما عدم کاهش ناگهانی و ریزش قیمت ارز نشان میدهد حبابی وجود ندارد و حتی سیاستهای مقطعی و کوتاه مدت مهار تورم تا حدودی افزایش ناگهانی نرخ ارز را کنترل کرده است. با این حال در برخی شرایط و شوکهای اقتصادی و افزایشهای هیجانی، حباب در بازار ارز بوجود آمد و موجب افزایش نرخ ارز شد اما در نهایت این حباب از میان رفته و به قیمت قبلی بازگشت.
ضرورت اعلام نرخ بهره توسط بانکها
دولت به صورت مقطعی آنچه توانسته انجام داده است. برای مثال انتشار اوراق سپرده ۳۰ درصدی در مقطع خود اثر مناسبی بر جای گذاشت و نتیجه قابل قبولی داشت. بانک مرکزی در تلاش است نرخ رشد نقدینگی را در محدوده ۲۵ درصد کنترل کند. همچنین برای جلوگیری از شوک اقتصادی، حاملهای انرژی در سال جاری افزایشی نداشت.
یکی از مسائل اصلی وجود تحریمها است و مشکلات ساختاری اقتصادی را نمیتوان با سیاستهای مقطعی برطرف کرد اما برخی اقدمات نیز میتواند اثر گذار باشد. باید نرخ کلی بهره افزایش داشته باشد در غیر این صورت با انتشار اوراق سپرده آن هم در مقاطع موقت و عدم تداوم آن نمیتوان اثر طولانی مدتی بر کنترل قیمت ارز گذاشت. بنابراین برای اینکه بانکها دچار ناترازی نباشند، باید نرخ سود را تا حدودی در اختیار آنها قرار داد تا بخشی از سرمایه گذاری ها به جای خرید و فروش ارز به سمت سپردههای بانکی حرکت کند.
