بانک صادرات در هفت سال گذشته، در تاریخ منتهی به 31 خرداد هر سال، تمرکز خود را بر تسهیلات مرابحه کالا محور گذاشته و رشدی 21 برابری را در این سال‌ها در پرداخت تسهیلات و همچنین کسب درآمد تجربه کرده است. بر همین اساس، بانک صادرات یکی از مهمترین بانک در راستای رکودزدایی در اقتصاد ایران است.
به گزارش بانکداری ایرانی، تسهیلات مرابحه کالا محور ترین تسهیلات بانکداری اسلامی است که در راستای رکودزدایی اقتصاد است.مرابحه قراردادی است که به موجب آن عرضه کننده (بانک)، بهای تمام شده اموال و خدمات را به اطلاع متقاضی می‌رساند و سپس با افزودن مبلغ یک درصد اضافی به عنوان سود، آن را به صورت نقدی، نسیه دفعی یا اقساطی، به اقساط مساوی و یا غیرمساوی در سررسید یا سررسیدهای معین به متقاضی واگذار می‌کند.
برخلاف سایر وام‌هایی که بانک‌ها عرضه می‌کنند و پول محوریت اصلی را دراین کالاها دارد در وام‌های مرابحه کالا محور اصلی است به همین خاطر نیز در کشور ما بیشتر برای کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در کنار عقودی مثل مضاربه ، مزارعه ، مساقات و غیره ، یکی از مهم ترین عقود اسلامی، عقد مرابحه است. در نظام حقوقی ایران نیز استفاده نسبتا گسترده‌ای داشته و توسط بانک‌ها نیز ، به منظور تامین مالی نهادهای تولید کننده ، تامین سرمایه در گردش واحدهای صنعتی ، کشاورزی و معدنی و حتی برای حمایت از بازار سرمایه ، مورد استفاده قرار می‌گیرد .
در احکام شرعی آمده است : « بیع مرابحه به معامله‌ای اطلاق می‌شود که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده، آن را گرانتر از قیمت خرید بفروشد. و این معامله می‌تواند به صورت نقد یا نسیه (اقساطی) صورت گیرد. همچنین فروش اقساطی (نسیه)، معامله‌ای است که در آن، کالا به مشتری تحویل داده شده، ولی بهای آن بعداً در قالب یک یا چند قسط پرداخت می‌شود و ممکن است به این لحاظ، قیمت آن گرانتر از فروش نقدی باشد که این امر جایز است.در هر حال هیچ یک از این دو نوع معامله ربا نبوده و اگر طبق شرایطش انجام شود، صحیح است.»
همانطور که گفته شد، وام مرابحه کالامحور است. یعنی این وام‌ها برای تامین مالی خرد برای خرید کالاهای تولید شده در داخل هستند و به همین دلیل در راستای رکودزدایی است. بنابراین بانکی که در این حوزه بیشتر فعال باشد، نشان می‌دهد که بیشتر در حوزه رکودزدایی فعال است.
در سه ماهه نخست امسال که رکود شدیدی که در اقتصاد ایران وجود داشته و کسی قادر به خرید لوازم مایحتاج خود نیست، در فروردین 1402 که کمتر بانکی وام داد، بانک صادرات 112 هزار میلیارد ریال تسهیلات مرابحه کالا محور پرداخت کرده است. در اردیبهشت 1402 هم این بانک 166 هزار میلیارد ریال وام داد و در خرداد 184 هزار میلیارد ریال تسهیلات مرابحه داد.
از طرف دیگر مانده تسهیلات مرابحه در پایان خرداد 1402 به مبلغ 1277هزار میلیارد ریال رسیده است. اما نکته ای که باید در این بخش به آن نگاه کرد، رشد طی هفت سال 21 برابر شده است.
در خرداد 1396 مانده تسهیلات مرابحه تنها 58 هزار میلیارد ریال بود. در خرداد 1399 به 355 هزار میلیارد ریال رسید ولی در خرداد 1401 با رشدی حدود سه برابری به 1018 هزار میلیارد ریال رسید. در خرداد امسال این رشد تداوم داشته و به رقم 1277 هزار میلیارد ریال رسید.
درآمد از محل تسهیلات مرابحه نیز در این دوره دقیقا 21 برابر رشد داشت. در خرداد 1396 درآمد بانک دو هزار و 353 میلیارد ریال بود. در خرداد 1400 به مبلغ 30 هزار میلیارد ریال رسید و در خرداد 1402 به مبلغ 48 هزار میلیارد ریال رسید .
