بانک ایرانزمین در سال گذشته مبلغ 46 هزار میلیارد ریال از مشتریان خود سپرده جمع آوری کرده و از این مقدار حدود 80 هزار میلیارد ریال نزد بانک مرکزی سپرده قانونی نگهداشتهاست.به همین دلیل به یکی از بانکهای امن تبدیلشده و ریسک این شرکت به کمترین وضعیت ممکن رسیده است و در بین بانکهای این رویه کمتر تکرار شده است.
به گزارش بانکداری ایرانی، بهعنوان نمونه بانکهای بزرگی مانند بانک ملت ، تجارت و صادرات در حال حاضر سپرده قانونی آنها یکچهارم تا یکششم سپردههای مشتریان انهاست البته این میزان به معنی ایراد نیست بلکه طبق بخشنامههای بانک مرکزی انجامشده و این بانکهای سهگانه بزرگ بورسی از سوی بانک مرکزی جایزه انضباطی در حوزه سپرده قانونی نیز دریافت کردهاند اما بانک ایرانزمین به دلیل پارهای از مسائلی که دارد دارای سپرده قانونی دو برابری نسبت به سپرده مشتریان خودش بوده و همین مساله نشاندهنده صفر بودن ریسک این بانک در قبال سپردهگذاری است.
سپردهگذاری قانونی در چند بعد قابلبررسی است. اول اینکه این قانون برای کنترل نقدینگی و خلق پول بانکها و همچنین در راستای سیاستهای پولی مبنی بر انقباضی یا انبساطی بودن سیاستهای پولی است و هرچقدر سپرده قانونی نزد بانک مرکزی بیشتر باشد یعنی ان بانک هم دارای وضعیت ریسکی قابل قبولی است و هم در راستای سیاستهای پولی گام برداشته است.
طبق دستورالعملهای بانک مرکزی، سپرده قانونی یا ذخیره قانونی نوعی سپرده است که بانکها نزد بانک مرکزی در حسابهای خوددارند یا وجوه نقدی که در مخازن خود نگهداری میکنند. بانکهای مرکزی در بعضی از کشورها بهعنوان سپرده قانونی حداقلی را معلوم میکنند که با درصدی از بدهی بانکها( یا درواقع سپرده مشتریان بانکها) برابر است. گاهی حتی در بعضی از مواقع که در ارتباط با سپرده قانونی مقرراتی وجود نداشته باشد، بانکها برای وقایع پیشبینینشدهای مانند هجوم ناگهانی مردم برای برداشت از حسابهایشان یا بحران بانکی اقدام به نگهداری ذخیره میکنند که به این کار ذخیره ویژه یا اختیاری گفته میشود.
سپرده قانونی وجه دیگری نیز دارد. مبلغی که بهعنوان ذخیره قانونی از سود خالص سالانه تعاونی برداشت و بهحساب مربوط واریز میشود، به میزان حداقل پنج درصد سود خالص سالانه است.
درنهایت باید گفت که بانک ایرانزمین بر اساس دستورالعملهای بانک مرکزی دارای وضعیت مناسبی در خصوص ریسک سپردهگذاری بوده و هیچ مشکلی در این زمینه ندارد. درواقع در حال حاضر تقریباً دو برابر سپردهای که از مشتریان خود دریافت کرده نیز بانک مرکزی سپرده قانونی نگهداشته و ریسک خود را به صفر رسانده است.