بانکداری ایرانی - لیلا فریادرس ،در تمامی بنگاه‌های بزرگ دنیا این موضوع جا افتاده است که مسئولیت اجتماعی می تواند بخشی از مشکلات جامعه را کم کرده و نباید تنها به فکر سودآوری نبود، بلکه باید سود کسب شده را با اقشار کم برخوردار جامعه قسمت کنند.
به گزارش بانکداری ایرانی، بر اساس تعاریف ارائه شده توسط کارشناسان، مسئولیت‌های اجتماعی، آن نوع اقدامات سازمان هستند که فراسوی منافع مستقیم اقتصادی و یا فنی اتخاذ می‌شوند و حامل ارزش‌های پایدار هستند. در این اقدامات، محدوده گسترده‌تری از ارزش‌های انسانی مدنظر است و با هدف التیام دردهای جامعه و تحقق توسعه پایدار در سطح سازمان، کشور و جهان برنامه‌ریزی و اجرا می‌شوند. در حقیقت، داشتن احساس تعهد اجتماعی در کنار تلاش در جهت حداکثر سازی سود برای سازمان و نیز فراهم‌سازی امکان برخورداری کارکنان و سایر اقشار مختلف اجتماعی از رفاه نسبی مدنظر می‌باشد. البته در این خصوص نقش‌ها و مأموریت‌های درون سازمانی و برون‌سازمانی بانک بسیار حائز اهمیت است.
در سطح بین‌المللی، پس از تحولات دهه 1960 و دهه 1970 مسئولیت اجتماعی همواره به‌عنوان یکی از بحث‌های مهم روز تبدیل شده است انتظارات مردم از سازمان‌ها تغییر کرده و آن‌ها مجبور بودند با تقاضای روزافزون برای مسئولیتی فراتر از مسئولیت منافع خود هماهنگ باشند. بنیاد مدیریت کیفیت اروپا یا EFQM که بنیادی وابسته به اتحادیه اروپاست، در مدل الگوی تعالی خود برای سازمان‌ها، مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها را به‌عنوان یکی از ارزش‌های هشت‌گانه خود معرفی کرده است. توجه مدل EFQM به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و عدم توجه مدل مالکوم بالدریج اروپا و مدل دمینگ ژاپن به این امر، حاکی از حساسیت‌های جامعه اروپایی نسبت به مسئولیت اجتماعی شرکت‌هاست.
فارغ از سطح بین‌المللی، در ایران بنگاه‌های بزرگی در حال فعالیت هستند که سودآوری آن‌ها در بسیاری از موارد نسبت به شرکت‌های مشابه در سطح جهانی بیشتر است. اما این سود بعضاً در خدمت منافع عمومی نیست و هرگز منفعتی از این سود برای اقشار کم برخوردار در نظر گرفته نمی‌شود.
بر اساس تعاریف و شرح وظایف، روابط عمومی بعضاً مجری مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و نهادهای مالی مانند بانک‌ها و شرکت‌های بیمه هستند و این روابط عمومی است که باید با شناخت افکار عمومی، محیط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه به تعهدات اجتماعی سازمان بیاندیشد.
بانک‌ها و شرکت‌های بیمه در سال صدها میلیارد ریال صرف هزینه تبلیغاتی خود می‌کنند و در اشکال مختلف به معرفی بنگاه خود می‌پردازند اما در سال‌های اخیر کمترین توجهی به مسئولیت اجتماعی دارند.
اصولاً مسئولیت اجتماعی از وظایف روابط عمومی است، اما روابط عمومی‌ها مبلغ باقیمانده از هزینه تبلیغاتی که در سال مصرف نشده و یا به دلایلی نزد روابط عمومی باقیمانده است را صرف مسئولیت اجتماعی می‌کند و درنهایت با خرید چند جلد دفتر و کتاب هدایای آخر سال موضوع را جمع می‌کنند. این در حالی است که جامعه نیاز به آن دارد که بنگاه‌ها کارهای اساسی برای برون رفت از مشکلات فقر انجام دهند. قطعاً به دلیل گستردگی مشکلات این بنگاه قادر به از بین بردن فقر نیستند اما می‌توانند با برنامه‌ریزی دقیق بخشی از این مشکلات را رفع کنند.
سوال اساسی اینجاست که آیا مسئولیت اجتماعی خود تبلیغ بزرگی برای یک بنگاه اقتصادی نیست؟ آیا یک بنگاه اقتصادی نمی تواند با کمک به مناطق کم برخوردار در بین اقشار مختلف جامعه محبوبیت و خوشنامی کسب کند؟
اما این رخدادها با اولیت چندم انجام می شود اگر در نظر بگیریم که 100 بانک و شرکت بیمه گری و شرکت‌های تابع مانند صرافی و کارگزاری وجود دارند که سالانه به طور فرضی یک هزار میلیارد تومان صرف تبلیغات می‌کنند، 10 درصد از این مبلغ را در اختیار مناطق محروم قرار دهند شرایط در آن مناطق تغییر نمی‌کند؟ آیا با آن 10 درصد فرضی نمی‌توانند درد جامعه را کاهش دهند؟
مسئولیت گریزی روابط عمومی در سال‌های اخیر بیشتر از مسئولیت پذیری آن‌ها به چشم می آید، چراکه برنامه مدونی در این زمینه ارائه نشده تا مشخص شود که در راستای رفع مشکل خاصی این مسئولیت‌ها عملیاتی شده است. به‌عنوان نمونه در سال‌های گذشته برخی از بانک‌ها و موسسات به ساخت مدارس، بیمارستان، آب رسانی و غیره اقدام کردند که موضوعی ارزشمند بود اما در سال‌های اخیر کمتر شاهد خبرهایی از این دست هستیم که نشان از سطحی شدن مسئولیت اجتماعی بنگاه در حد خرید چند جلد دفترچه و مداد بسنده کردند.
درنهایت، بنگاه‌های اقتصادی بزرگ، بانک‌ها، بیمه‌ها و توابع آن‌ها می‌توانند با توجه به شرح وظایف خود بخشی از درد جامعه را کاهش داده با این اقدام بهترین روش را برای تبلیغ انجام دهند و از مسئولیت گریزی خود ابا کنند و سطح مسئولیت اجتماعی را ارتقا دهند.
