بانکداری ایرانی- علیرغم وضعیت بسیار نامطلوب حاکم بر بازار بورس و ارزهای دیجیتال، همچنان سودجویان بسیاری عموما در فضای مجازی به اشکال مختلف، مسیر کسب سود از محل نادانسته‌های مردم را دنبال می‌کنند؛ مردمی که حال غریقی در دریای متلاطم را دارند که برای نجات به هر تخته پاره‌ای چنگ می‌زنند.
سودجویان با بهره‌گیری از ناآگاهی و نداشتن دانش کافی مردم، ترغیب حس طمع‌کاری مردم، استفاده از مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم و نمایش یک آینده خیالی با مقدار زیاد پول، استفاده از مدلهای مختلف نظیر مدلهای پانزی، استفاده از فضاسازی‌های رسانه که گاهی حتی به صورت هماهنگ شده بین مجموعه‌ای از این فعالان انجام می‌شود، استفاده از بازی‌های رسانه‌ای-تبلیغاتی مختلف و بسیاری ابزارهای دیگر اشاره کرد.
جالب توجه است که در عمده این بازی‌ها اکثر مردم دچار ضرر و زیانهای مختلف و گاهی بسیار سنگین می‌شوند و صرفا بازیگران بازار (چه خرد و چه کلان) سودهای سنگینی را به جیب می‌زنند.
با توجه به گسترش روز افزون تمایل به سرمایه گذاری از طرف مردم و افزایش چشم گیر فعالان واقعی و کاذب در بازارهایی نظیر بورس و ارزهای دیجیتال، گفت وگویی با یکی از فعالان بازار سرمایه در خصوص روشهای کلاهبرداری در این بازارها داشتیم.
هدف از این گفت وگو بررسی برخی از روش‌هایی است که برخی افراد به واسطه آنها عملا اقدام به کلاهبرداری از مردم می‌کنند.
بنیان گزاران یکی از استارتاپهای بورسی در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: در حقیقت در شرایط فعلی بازارهایی نظیر بورس و رمزارزها، واقعا نیاز است که مردم کاملا با هوشیاری وارد شوند و صرفا مشاهده چند تبلیغ یا معرفی از سوی دوست و آشنا و ... ملاک کار نباشد.
علیرضا حیدری، افزود: شاید اگر در قالب چند مثال ساده از روشهای عملیاتی مورد استفاده توسط فعالان بازار این مسئله را بیان کنم بهتر برای مردم قابل درک باشد. البته پیشاپیش این مسئله را اعلام کنم که این مثالها در خصوص فعالان کاذب بازار بیان شده و طبیعتا فعالان واقعی و صادق بازار مورد خطاب این مثالها نیستند.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه ما عملا کلاهبرداری‌ها را می‌توانیم در چند دسته تقسیم‌بندی کنیم، گفت: یک دسته که تقریبا از سال ۱۳۹۸ و با رشد بورس بسیار چشمگیر شد کلاه گشادی است که کانالها و صفحات سر مردم گذاشتند. داستان از آنجایی شروع شد که با رشد شارپی بورس شرایط به گونه‌ای شکل گرفت که هر سهمی برای خرید معرفی می‌شد، رشد می‌کرد؛ تعدادی از افراد از این شرایط سوء استفاده کردند و با راه‌اندازی کانالهای سیگنال دهی پولهای کلانی از مردم بابت معرفی سهم‌هایی که به دلیل مثبت بودن بازار اصلا نیاز به معرفی نداشتن به جیب زدند!
به گفته حیدری، با توجه به هزینه‌های اعلامی آن زمان با یک تخمین سرانگشتی می‌توان متوجه شد که درآمد ماهیانه یک کانال با چند هزار عضو ماهیانه حداقل از ۳ تا ۸ میلیارد تومان می‌رسید.
او خاطرنشان کرد: در کنار کانالهای سیگنالدهی فروش پکیج‌های آموزشی و برگزاری کارگاههای آموزشی هم درامدهای میلیاردی برای برخی افراد ایجاد کرد. اگر بخواهیم مبلغی را به عنوان متوسط درآمد ماهیانه تخمین بزنیم، از ۴ تا ۲۰ میلیارد تومان را می‌توان به دست آورد. اما در عمل مردم هیچ استفاده ای از این هزینه‌های پرداخت شده نکردند و با ورود بورس به دوره خالی شدن حباب اکثر این کانالها و صفحات دیگر وجود نداشتند و مردم ماندند و صف‌های فروش و ضررهای کلان! البته جالب توجه این مطلب است که به دلیل تثبیت ذهنیت سیگنالهای درست در دوره رشد شارپی در ذهن مردم، همچنان برخی این افراد را متخصص بازار می‌دانند!
این فعال اقتصادی گفت: پس از بورس عملا نوبت به رمز ارزها رسید! در این بازار هم دقیقا همانند بازار بورس در گام اول با همین دو روش اقدام به خاطر کردن جیب مردم کردند.در کنار این دو بازار و با افزایش قیمت دلار، افزایش تبلیغات مربوط به کسب درآمدهای دلاری هم کم کم شدید شد؛ این درآمد دلاری عموما با تبلیغ بازار فارکس انجام می‌شود؛ بازاری که طبق آمارهای موجود حداقل ۹۰ درصد افراد در آن سرمایه های خود را به کل از دست می‌دهند.
حیدری گفت: به مرور و افزایش نسبی آگاهی مردم از یک سوء و خستگی و افزایش ترس مردم از سوی دیگر، کم کم شکل این کلاهبرداری‌ها تغییر کرده است. اگرچه همچنان برخی با همان روشهای قدیمی هم در حال به جیب زدن پولهای کلان هستند! اما مدلهای جدیدی که برخی از کانالها و صفحات از آن برای متقاعد کردن مردم به پرداخت هزینه استفاده می‌کنند به چه شکلی هستند؟
او عنوان کرد: یکی از روشها استفاده از دروغ بزرگ با هزینه کم است! عموما با بیان این مطلب که ما در تعدادی کانال خارجی عضو هستیم و سیگنالهای ارائه شده در این کانالها را تجمیع می‌کنیم و در یک کانال با هزینه ماهیانه بسیار کم ارسال و تعریف هزینه خدمات با مبلغ کم، اقدام به جذب تعداد بالاتر افراد می‌کنند که در نهایت میانگین درآمد ماهیانه را به حدود ۱ تا ۲ میلیارد می‌رسانند. اما دروغ بزرگ این مسئله است که هیچ کانال خارجی وجود ندارد!
حیدری همچنین ارائه کانالهای رایگان آموزشی یا سیگنال را یکی دیگر از روشهای جدید که بخصوص در بازار فارکس و توهم درامدهای آسان دلاری در ذهن مخاطب جدیدا استفاده می‌شود، عنوان کرد و افزود: شرط ورود به این کانالها ثبت کد معرف مالک کانال در پنل‌های کاربری افراد است. با ثبت این کد معرف عملا از هر معامله چه با ضرر چه با سود افراد، مالک کانال درصد سود خوبی را از کارگزار دریافت می‌کند.
او اضافه کرد: اگر بخواهیم در قالب مبلغ این درآمد را برای یک کانال متوسط توصیف کنیم، به صورت میانگین حداقل بین ۱۰ هزار تا ۵۰ هزار دلار بسته به میزان اعضا و میزان معاملات آنها متغیر است.
حیدری گفت: نکته مهم تر این مسئله است که با توجه به اینکه بخصوص در کانالهای آموزشی رایگان در نهایت مردم معاملات را انجام می‌دهند، عملا در صورت ضرر و زیان هم مالکان کانال مشکل را به گردن مردم و عدم یادگیری درست آنها انداخته و در عمل هیچ مسئولیتی شامل حال انها نخواهد بود! نکته جالب توجهی که در این میان جدیدا مشاهده کرده‌ایم اضافه شدن جوایز در تبلیغات این کانالها است.
او افزود: به این شکل که هر چند روز یک بار به فردی که بالاترین درآمد را کسب کرده است مثلا ۲۰ دلار جایزه تعلق می‌گیرد؛ یعنی در عمل از مبلغ چند هزار دلاری جمع آوری شده، در کل چند صد دلار در ماه بابت این جوایز به مردم پرداخت می‌شود! حال این مسئله را با ضرر ۹۰ درصد از مردم در این بازارها در نظر داشته باشید که در هر حال مالکان این کانالها و صفحات سودهای چند هزار دلاری و چند ده هزار دلاری کسب می‌کنند.
حیدری یکی دیگر از روشهای مورد استفاده را ایجاد ذهنیت صرف هزینه چند دلاری و کسب سودهای چند هزار دلاری در بازارهایی نظیر رمز ارزها عنوان کرد و گفت: عموما این تبلیغات با این عنوان که با خرید ۱۰ دلار شت کوین و نگهداری آن تا چند سال احتمال کسب چند ده هزار دلار سود وجود دارد، مردم را به سمت خرید شت کوینها سوق می‌دهند. البته هدف تخریب شت کوینها نیست اما خرید بدون تحقیق شت کوینها و صرفا بر اساس تبلیغات در بسیاری از موارد صرفا تقلب و کلاهبرداری است و داستان از اینجا آب می‌خورد که تولید یک توکن جدید و معرفی در قالب شت کوین در عمل در چند دقیقه قابل انجام انجام است.
او خاطرنشان کرد: حال برخی از افراد با تولید شت کوین‌های کاملا بی ارزش و هدایت مردم به سمت خرید آنها (حتی با مبالغ بسیار کم ولی در تعداد بالا) با پامپ کردن شت کوین و فروش توکنهای خود به مردم سودهای بسیار کلانی را کسب می‌کنند. در این میان مردم می‌مانند و تعدادی توکن کاملا بی ارزش که هیچ پروژه‌ای پشت آنها نیست.
به گفته این فعال بازار سرمایه، نکته جالبتر که جدیدا در چند مورد مشاهده شده، پیش فروش کردن توکنهای تولید نشده است.در این حالت عملا پول لازم برای پامپ با جمع آوری سرمایه‌های مردم به اسم پیش فروش انجام می شود و در نهایت بیشترین سود را تولیدکننده توکن به دست خواهد آورد.
حیدری ادامه داد: یکی از روشهای دیگر استفاده از مدلهای هرمی، شبکه‌ای و پانزی و ترکیبی از آنها برای جذب پول مردم است. عموما در این روشها با معرفی پروژه‌های صوری سرمایه گذاری، مردم را ترغیب به جذب دوستان و آشنایان خود کرده و با بیان پرداخت سودهای ماهیانه چند ده درصدی تضمین شده و پرداخت بخشی از سرمایه جذب شده هر فرد به وی، عملا با تشکیل یک هرم پولهایی در حد چند میلیون دلار جمع اوری کرده و در نهایت بسته شدن وب سایت مقصد در یک شب کلی از افراد دچار ضرر و زیانهای زیاد خواهند شد.
او با ذکر این مطلب که عموما مردم بعد از اینکه در دام چنین کلاهبرداری‌هایی می‌افتند برای مشاوره و پیدا کردن راهی برای جبران ضررهای کلان خود سراغ ما می‌آیند، از مردم تقاضا کرد که قبل از اینکه وارد سرمایه گذاری شوند اقدام به انجام مشاوره کنند نه بعد از ورود به ضرر، چرا که داستان اصلی از این قرار است که جبران ضرر بسیار بسیار سخت تر از پیشگیری از آن است.
این فعال بازار سرمایه تاکید کرد: در بازارهای سرمایه گذاری باید به دید سرمایه گذاری وارد شد نه ایجاد درآمدهای روزانه و ماهیانه.اما تفکری که این کانالها و صفحات در ذهن مخاطبین خود چه در بازار بورس و چه در بازارهایی نظیر رمز ارزها ایجاد کرده‌اند، ایجاد درآمدهای ثابت و تضمین شده و یک شبه پولدار شدن است. در صورتی که این بازارها را باید به عنوان محلی برای سرمایه گذاری بخشی از درآمدهای ماهیانه در نظر گرفت تا در میان مدت و بلند مدت هم با حفظ ارزش سرمایه و هم با کسب سود نتایج سرمایه گذاری را مشاهده کرد.
حیدری خاطرنشان کرد: عملا کسب سود با معامله گری برخلاف تبلیغاتی که انجام می‌شود واقعا مبحث بسیار تخصصی و نسبتا دشوار است که هم نیاز به علم بالا و هم نیاز به تجربه چندین و چند ساله دارد.
