بررسی روند‌های تاریخی نشان می‌دهد رابطه میان نرخ ارز و بازار سهام رابطه‌ای همبسته است. رابطه‌ای که با افزایش تعداد شرکت‌های پذیرش‌شده در بازار سهام در سال‌های اخیر مستحکم‌تر شده است. در هشت سال اخیر شرکت‌هایی در این بازار پذیرش شده‌اند که از قضا تاثیرپذیری بیشتری از نرخ دلار دارند. در روز‌های اخیر جهش نرخ ارز آغاز شده، جهشی که بسیاری از تحلیلگران بازار در انتظار آن بودند.
اگرچه نرخ ارز یک محرک مهم در رشد قیمت سهام به حساب می‌آید، اما باید دید این رشد و این رابطه تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و آیا می‌توان برای آن حدی متصور بود یا نه. در همین راستا به گفته مهشید داداش‌زاده، مدیر سابق شعبه سبدگردان هدف قیمت سهام در بورس ایران ارتباط بسیار نزدیکی با نرخ ارز دارد و هر تغییری در نرخ ارز آثار خود را حتی با تاخیر در قیمت سهام نمایان می‌کند. با حفظ دلار در محدوده ۲۶ تا ۳۰ هزار تومان احتمال رسیدن به اهداف یک‌میلیون و ۷۰۰ و یک میلیون و ۸۰۰ را در شاخص کل داریم. برای کسب اطلاعات بیشتر از تحلیل آینده بازار سرمایه سراغ مهشید داداش‌زاده، یکی از کارشناسان بازار سرمایه رفتیم.
از نظر شما نهادهای مالی در سال‌های اخیر و در نوسانات شدید بورس، با چه مشکلات و چالش‌هایی مواجه بودند؟ چه راهکارهایی برای کاهش این چالش‌ها می‌توان ارائه داد؟
نهادهای مالی در بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ این دو دسته نهادهای سپرده‌پذیر فعال در بازار پول و نهادهای غیرسپرده‌پذیر فعال در بازار سرمایه و بیمه هستند. از نهادهای سپرده‌پذیر می‌توان به بانک‌های تجاری و نهادهای فعال در بازار سرمایه اشاره کرد که شرکت‌های هلدینگ، صندوق‌های بازنشستگی، کارگزاری‌ها، سبدگردان‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری، شرکت‌های تامین سرمایه و بازارگردان‌ها نمونه‌هایی از این نهادهای فعال در بازار سرمایه هستند که هرکدام چالش‌های به‌خصوص خود را در مواجهه با بازار سرمایه دارند.
یکی از نهادهای مالی کلیدی که واسطه بین سرمایه‌گذار مستقیم و بورس است، کارگزاری‌ها هستند. از جمله خدماتی که مشتریان از کارگزاری‌ها انتظار دارند سرعت آنلاین کارگزاری‌ها و اعمال سفارش‌های سرخطی است. هنگامی که تمرکز بر تعدد کارگزاری‌ها باشد با توجه به اینکه در حال حاضر ۱۰۸ کارگزار فعال وجود دارند نظارت و رسیدگی به نیاز مشتریان کاهش می‌باید و باعث ایجاد نارضایتی می‌شود. تعداد کارگزاری‌ها در ایران در مقایسه با کشور‌هایی نظیر ترکیه که حدود ۶۰ کارگزاری فعالیت دارند با در نظر گرفتن ارزش معاملات دلاری بازار عدد زیادی است (مطالعه ارزش دلاری بازار اعم از تفکیک صنایع کامودیتی و صادراتی با سایر شرکت‌ها یا حذف اثر عرضه اولیه‌ها چالش‌های خود را دارد و خارج از بحث موضوع است) با این حال پیشنهاد می‌شود کارگزاری‌ها در بهبود زیرساخت‌های آنلاین، تخفیف کارمزدها، بهبود در آموزش‌ها و پاسخگویی به مشتریان در اسرع وقت در جهت پیشرفت این صنعت مهم گام بردارند.
آیا ریسک قوانین و مقررات، مساله مهمی در بازار سرمایه است و برای سرمایه‌گذار و نهاد مالی مشکل جدی به همراه دارد؟
تصمیمات یک‌شبه و بدون ثبات به همه امورات زندگی جامعه ریسک‌هایی را تحمیل می‌کند حال آنکه در بازار سرمایه که به همه متغیرهای اقتصادی، سیاسی و وضع قوانین جدید حساس است قطعا اثرات جدی به همراه دارد. در بورس ایران، سرمایه‌گذاران به یک سرمایه‌گذاری بلندمدت دعوت می‌شوند و انتظار داریم طبق یک هدف و پلن معاملاتی منظم اهداف خود را در بازار مشخص کنند و ذهن آنها به این چارچوب ترسیم شده عادت کند و چه بسا دیگران را نیز به این دیدگاه دعوت کنند، اما در مقابل با وضع قوانین ناکارآمد یا یک‌شبه تمامی چارچوب ذهنی سرمایه‌گذار را دچار تغییرات می‌کنیم و این تداخل در معاملات وی نیز منعکس خواهد شد. لذا بهتر است این شیوه با تدابیر از پیش تعیین شده اجرا شود تا در بازار از ایجاد هیجان‌ها جلوگیری کنیم.
اگر نهاد مالی مد نظر ما یک شرکت سبدگردان باشد و تحلیلگرها و مدیران آن تشخیص دهند که سهامی در بازار سرمایه برای خرید مطلوب است اگر با هیجانات عظیم سرمایه‌گذاران مسقیم روبه‌رو شوند که اکثریت بدون اطلاع از ارزش آتی شرکت‌ها اقدام به خرید و فروش در این شرایط کرده‌اند شرکت با مشکل جدی روبه‌رو شده و انتظارات مشتریان نیز برآورده نخواهد شد. تشویق به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم برای جذب سرمایه‌ها قدرت تحلیلی و عملکرد این نهادهای مالی را بالاتر خواهد برد.
فشارهایی از جانب دولت بر سازمان بورس وجود داشته که برای انتفاع دولت از بورس اتفاق افتاد. چگونه می‌توان از وقوع دوباره این اتفاقات جلوگیری کرد؟
بخش زیادی از عملکرد مثبت یک پروسه سرمایه‌گذاری بهره‌گیری از تجربیات گذشته است. به نظر می‌رسد تجربه تلخ سال گذشته هم برای مدیران رده بالای بازار سرمایه و هم برای افراد فعال در بازار درس بزرگی شده است که قبل از هر نوع دخالت دولت، بدون تحقیق و بررسی، پذیرشی از جانب اهالی بازار صورت نگیرد. همچنین باید در این زمینه روی تصمیمات بانک مرکزی یا دولت، قبل از هر گونه مداخله‌ای در بورس ارزیابی تخصصی توسط نهادهای مالی انجام شود و آثار مثبت و منفی آن به اطلاع رسانده شود.
آینده بورس را در میان‌مدت و بلندمدت چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟ به نظر شما بازگشت سرمایه مردم به بازار پس از نوسانات شدید سال‌های اخیر و بی‌اعتمادی‌ها امکان‌پذیر است؟ چقدر بازگشت اعتماد به بازار زمان می‌برد؟
قیمت سهام در بورس ایران ارتباط بسیار نزدیکی با نرخ ارز دارد و هر تغییری در نرخ ارز آثار خود را حتی با تاخیر در قیمت سهام نمایان می‌کند. با حفظ دلار در محدوده ۲۶ تا ۳۰ هزار تومان احتمال رسیدن به اهداف یک میلیون و ۷۰۰ و یک میلیون و ۸۰۰ را در شاخص کل داریم و اگر دلار بالاتر از این مقدار باشد مقاومت‌های بعدی شاخص کل دست‌یافتنی خواهند بود.
اگر کسری بودجه باعث شود دولت اقدام به چاپ پول کند قطعا افزایش حجم پول باعث حرکت نقدینگی سرگردان به‌سمت دلار، طلا و مسکن خواهد شد و در نهایت آثار تورم در بازار سرمایه نیز باعث افزایش قیمت سهام خواهد شد. از طرفی درصورت عدم پیشرفت مذاکرات و فروش نفت نرخ دلار در همین محدوده ۲۶ تومان و ۲۷ تومان کف حمایتی را تشکیل خواهد داد. به طور کلی توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران با توجه به شرایط بنیادی و تکنیکالی سهم اقدام به سرمایه‌گذاری کرده و استراتژی معاملاتی خود را از قبل تعیین کنند. یکی از نکات مهم معامله‌گری، داشتن پلن معاملاتی است. بهتر است سرمایه‌گذاران قبل از انجام معامله اهداف خود از خرید یک سهم را روی کاغذ پیاده کنند. اگر به‌صورت تکنیکالی اقدام به خرید می‌کنند ریسک به ریوارد (معمولا ۱:۳) یک معامله را تعیین کنند. در مواقعی که روند نمودار بسیار پرشیب است و در کوتاه‌مدت می‌بینیم یک سهم بازدهی زیادی نسبت به سایر هم‌گروهی‌های خود داشته بهتر است در خرید‌ها دقت کنیم چون احتمال اصلاح بیشتر است یا در صورتی که قیمت سهم به کف قابل قبولی رسیده دیگر فروش در این قیمت‌ها معنی ندارد و بهتر است صبر کنیم یا در صورت سرمایه‌گذاری جدید به‌صورت پله‌ای خرید کنیم تا بازدهی مناسبی نیز کسب کنیم. البته تاکید می‌شود که حتما گزارش‌ها و صورت‌های مالی شرکت‌ها مطالعه شود یعنی حتما دیدگاه بنیادی داشته باشیم.
