آبخیزداری از راهکارهای موثر و اساسی برای تأمین پایدار آب شرب مناطق روستایی است. در این گزارش به ۸ راهکار جهت تأمین آب مناطق روستایی اشاره شده است.
به گزارش تسنیم، یکی از مشکلات مناطق روستایی به خصوص در استانهای غربی کشور مثل خوزستان، لرستان و کهگیلویه و بویر احمد، نبود آب شرب بهداشتی و سالم برای مصارف شرب است. غیزانیه خوزستان از مصادیق بارز این روستاهایی است که اخیرا مشکل کم آبی آن مورد توجه رسانه ها واقع شد.
مشکل کم آبی و فقدان آب شرب در مناطق روستایی و برخی شهرهای این استانها به خصوص در فصل گرم سال، در حالی است که هر ساله در ماه های سرد سال، بارش زیادی در این مناطق رخ داده ولی متاسفانه به خاطر بی توجهی به آبخیزداری، عدم مدیریت صحیح نزولات آسمانی و عدم جمع آوری این آبها، این بارشها به سیلهای مخرب تبدیل شده و خسارات جانی و مالی فراوانی را بر جای می گذارد. به گفته مسئولان سیل سال 98 بیش از 35 هزار میلیارد تومان خسارات مالی بر جای گذاشت.
همچنین علیرغم کوهستانی بودن و واقع شدن جنگلهای زاگرس در استانهای غربی کشور و بارشهای فراوانی که بیش از 40 درصد آب کشور را تأمین می کنند، متاسفانه مشاهده می شود مردم شهرها و به خصوص روستاییان این استانها - حتی آنهایی که در بالادست حوزه واقع شده اند و با آسانترین و ارزانترین عملیات می توان آنها را از نعمت آب سالم بهداشتی جهت شرب بهره مند ساخت- از نعمت آب شرب بی بهره بوده و علیرغم اختصاص بودجه های فراوان تاکنون راه حلی جهت تأمین پایدار آب این مناطق اندیشیده نشده است.
یکی از راهکارهای مقابله با مشکل کم آبی و تأمین آب پایدار برای مصارف شرب و کشاورزی برای این مناطق، آبخیزداری است. محمد روغنی «استاد آبخیزداری و عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری» که تجارب بسیار موفقی در آبخیزداری و استحصال آب باران برای مصارف شرب و کشاورزی در استانهای غرب کشور دارد، درباره راهکارهای مقابله با مشکل کم آبی استانهای پربارش مثل خوزستان، لرستان، کهگلویه و بویر احمد در این باره معتقد است:
مسلما با اجرای طرحهای آبخیزداری و طرح «مدیریت تلفیقی بهره برداری از منابع آب» این امکان وجود دارد تا با شناسایی پتانسیلهای محیطی، نسبت به تامین آب شرب و حتی کشاورزی مناطق روستایی محروم از نعمت آب اقدام نمود. از جمله روشهایی که می توان بصورت تلفیقی اجرا نمود و از مواهب آن بصورت مجزا و هم مدیریت شده استفاده نمود، می توان به این موارد اشاره کرد:
اجرای عملیات آبخیزداری در سر شاخه های حوزه آبخیز با هدف نفوذ آب باران و تغذیه آبهای زیرزمینی مانند چشمه ها، قنوات و چاهها
اجرای عملیات سدهای زیر زمینی در مسیلهای منتهی به روستا و یا نزدیک آن
استفاده از سطوح آبگیر باران و استحصال و ذخیره آب باران در فصول بارانی
پخش سیلاب بر آبخوان
احداث سدهای ذخیره شنی
استفاده از رطوبت هوا در تأمین اب(امروزه با ساخت دستگاههای تولید آب از رطوبت هوا این امکان وجود دارد تا با نصب آن، هر خانواده آب مورد نیاز شرب و پخت و پز خود را تامین نماید.)
احداث سدهای ذخیره سطحی
بهسازی منابع موجود مانند چشمه ها و قنوات
به گفته محمد روغنی، این روشها و راهکارها را می توان متناسب با پتانسیلهای محیطی و مطالعات امکان سنجی هر منطقه مورد استفاده قرار گیرد. بر این اساس با توجه به پتانسیلهای موجود، در هر منطقه، حداقل سه مورد و حداکثر تا پنج مورد از راهکارهای فوق را می توان بصورت تلفیقی و مدیریت شده، اجرا کرد و آب ساکنان مناطق روستایی و عشایری را تأمین نمود.
نظر شما
