بانکداری ایرانی - رئیس سابق اداره بازرسی نهادهای مالی بورس با اشاره به اینکه بحران مالی ۲۰۰۸ اروپا و آمریکا با فساد شرکتهای رتبهبندی کلید خورد و این نشان از حساسیت کار رتبهبندی است، گفت: اتاق بازرگانی برای رتبه بندی ساخته نشده است.
مهرداد فرح آبادی، رئیس سابق اداره بازرسی نهادهای مالی سازمان بورس در گفتوگو با تسنیم، واگذاری رتبه بندی و ارزیابی کارتهای بازرگانی به اتاق بازرگانی را نادرست دانست و تشریح کرد: در گذشته اتاق بازرگانی متولی تایید و ارزیابی کارتهای بازرگانی بود اما به دستور سازمان بازرسی، مرکز رتبه بندی ملی وابسته به اتاق، ملغا و انحلال آن اعلام شد اما متاسفانه اخیرا کمیسیون تلفیق ذیل لایحه بودجه 99 مجددا این موسسه رتبه بندی اتاق بازرگانی را احیا کرده است.
این کارشناس بورس با اشاره به اینکه هرساله شش هزار بازرگان برای تمدید کارتهای خود به اتاق بازرگانی مراجعه میکنند، عنوان کرد: رتبه بندی و اعتبارسنجی در تمام دنیا توسط اشخاص ثالث و مستقل صورت میگیرد و دخالت اتاق بازرگانی در فرآیند رتبهبندی کارتهای بازرگانی به نوعی دو استاندارد اساسی موسسات رتبه بندی یعنی «حرفهایگری» و «بی طرفی» را زیر سوال میبرد.
وی افزود: علت اصلی اعتراض به این قضیه ذینفع بودن اتاق بازرگانی به عنوان متولی صدور و تمدید کارت های بازرگانان است، چراکه بازرگانان به نوعی صاحب و گرداننده اتاق بازرگانی محسوب میشوند.
بحران مالی 2008 اروپا و آمریکا با فساد شرکتهای رتبهبندی کلید خورد
وی در ادامه به تجربه تلخ جهانی در سوء استفاده از رتبهبندی و اعتبارسنجی در جهت رانت و کلاهبرداری اشاره کرد و افزود : در بحرانهای سال2008 اتحادیه اروپا شرکتهای رتبهبندی (scoring credit) را الزام کردند تا در سالهای2008، 2011و2013 الزامات تضاد منافع خود را اصلاح کنند چراکه فساد شرکتهای رتبهبندی یکی از عوامل کلیدی آغاز بحران مالی سال 2008 شناخته شده بود.
فرح آبادی ادامه داد: از آن سال به بعد اتحادیه اروپا مصمم شد، پاشنه آشیل شرکتهای رتبه بندی یعنی «ذینفع بودن شرکت با اشخاص متقاضی رتبه بندی» را اصلاح کند.
این کارشناس بورس با بیان اینکه ارزیابی کارتهای بازرگانی توسط موسسات رتبهبندی مستقل اعتبار بیشتری دارد، گفت: رتبهبندی توسط اشخاص بیطرف و مستقل، نگرانیها را در خصوص تضاد منافع را کاهش میدهد.
رئیس سابق اداره بازرسی نهادهای مالی سازمان بورس گفت: علاوه بر شرکتهای رتبهبندی این قضیه دقیقا برای موسسات حسابرسی و حسابرسان که موظف به تائید صورت های مالی هستند نیز صادق است چراکه آنان وظیفه خطیر تایید کردن سود و زیان شرکتها را برعهده دارند.
وی ادامه داد: حساسیت کار شرکتهای رتبه بندی دقیقا به همان اندازه موسسات حسابرسی است چراکه اظهارنظر شرکتهای رتبهبندی در خصوص انواع ریسکها از جمله ریسک های اعتباری، ریسکهای بازار و ریسکهای عملیاتی اگر غیر واقعی منتشر شود، میتواند آسیبی همانند بحران 2008 اروپا و آمریکا را رقم بزند.
اتاق بازرگانی برای رتبه بندی ساخته نشده است
وی واگذاری مجدد رتبهبندی کارتهای بازرگانی به اتاق بازرگانی توسط کمیسیون تلفیق را کاری نادرست دانست و افزود: این کار با جایگاه قانونی اتاقهای بازرگانی در تضاد است؛ طبیعتا با انجام این کار در تمدید کارتهای بازرگانی خلل وارد می شود و تضاد منافع هم رعایت نخواهد شد.
فرح آبادی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه تاکنون عملکرد اتاق بازرگانی در زمینه رتبهبندی کارتهای بازرگانی چگونه بود است گفت: در حال حاضر اطلاعات دقیقی در از کارنامه اتاق ندارم اما اساسا اتاقهای بازرگانی برای این کار ساخته نشده اند. این کارشناس بورس تاکید کرد: اساسا رتبهبندی یک کار حساس و حرفهای است، به عبارت دیگر کارمندان و مدیران شرکتهای رتبهبندی مجوزدار باید دارای تحصیلات مرتبط و حرفهای و گواهینامههای لازم از سازمان بورس باشند.
رئیس سابق اداره بازرسی نهادهای مالی سازمان بورس در پایان از بعد قانونی نیز رتبه بندی را در صلاحیت سازمان بورس دانست و گفت: قانون بالادستی بازار اوراق بهادار اعطای مجوز تاسیس شرکتهای رتبهبندی را صراحتا در حیطه صلاحیت سازمان بورس دانسته است.
وزارت صمت مهارت لازم برای رتبه بندی کارتهای بازرگانی را دارد
رئیس سابق اداره بازرسی نهادهای مالی سازمان بورس در خصوص تاریخچه شکلگیری شرکتهای رتبهبندی گفت: در سال 84 شرکتهای رتبه بندی ذیل قانون اوراق بهادار تصویب و به رسمیت شناخته شد و سپس در سال 96 برای اولین بار سه موسسه رتبهبندی مجوز خود را از سازمان بورس دریافت کرد.
فرحآبادی با اشاره به همکاری مثبت وزارت صمت و سازمان بورس برای اجرای پروژه رتبهبندی کارتهای بازرگانی، اذعان کرد: اکنون وزارت صمت دستورالعملها و شیوه نامههایی که با کمک این 3 شرکت رتبه بندی تنظیم کرده، توانسته مهارت لازم برای رتبه بندی کارتهای بازرگانی را بدست بیاورد. وی افزود: رتبهبندی کارتهای بازرگانی توسط وزارت صمت از یک سو کاملا قابل اتکا و بیطرفانه است و از سوی دیگر تضاد منافع در این ارزیابی ها کنترل شده است.